Αν δεν ήταν τόσο πανούργες δεν θα είχαν εξαπλωθεί σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ορχιδέες αποτελούν ένα από τα πιο θαυμαστά παραδείγματα για το πώς λειτουργεί η φυσική επιλογή. Και μπορεί ως φυτά να μη διαθέτουν χαρίσματα και ιδιότητες ανάλογες με εκείνες των ζώων και των θηλαστικών, όμως το αρχέγονο σχέδιο επιβίωσης που συνέλαβαν και εκτελούν 80 εκατομμύρια χρόνια τώρα φανερώνει, αν μη τι άλλο, πως πρόκειται για ένα από τα πιο… σατανικά είδη στον πλανήτη!

Όπως γράφουν σε άρθρο τους τα Νέα, στον περισσότερο κόσμο, οι ορχιδέες είναι γνωστές για την εντυπωσιακή τους ομορφιά. Για τον Δαρβίνο όμως, και στη συνέχεια για αμέτρητους βοτανολόγους και εξελικτικούς βιολόγους, οι ορχιδέες απέκτησαν μια ξεχωριστή θέση στο πάνθεον του φυσικού κόσμου εξαιτίας του αλλόκοτου τρόπου που αναπαράγονται.

Υπό μία έννοια, οι ορχιδέες έχουν αναγάγει το σεξ σε επιστήμη. Υποδύονται τα θηλυκά έντομα για να προσελκύσουν τα αρσενικά, τα οποία με τη σειρά τους ορμούν από ορχιδέα σε ορχιδέα μεταφέροντας τη γύρη της και βοηθώντας άθελά τους στην αναπαραγωγή της.

Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Μαρκ Πόλαν, μαζί με τον φωτογράφο Κίστιαν Ζιέγκλερ, επισκέφθηκαν τα βουνά της Σαρδηνίας για να μελετήσουν και να αποτυπώσουν με τον φωτογραφικό φακό τον τρόπο που οι ορχιδέες εξαπατούν τα έντομα για να αναπαραχθούν μαζί τους! Πρακτική μοναδική στον κόσμο των φυτών.

Οπως γράφει ο Μαρκ Πόλαν στην εφημερίδα «Observer», οι ορχιδέες, που είναι μονοκοτυλήδονα φυτά, ανήκουν στην οικογένεια των αγγειόσπερμων φυτών και περιλαμβάνουν σχεδόν 700 γένη και περισσότερα από 25.000 είδη. Περίοπτη θέση ανάμεσά τους κατέχει η ορχιδέα Ophrys, που το όνομά της προέρχεται την ελληνική λέξη οφρύς που σημαίνει φρύδι.

Η ορχιδέα αυτή, που την άνοιξη και δη κάθε Απρίλιο βρίσκεται στο φόρτε της, επιδεικνύει γύρω από τα πέταλα της ένα στρώμα από βαθυκόκκινες τρίχες και αυτό που την κάνει ξεχωριστή είναι ο τρόπος που προσελκύει τα αρσενικά έντομα.

Υποδύεται το θηλυκό άτομο εξαπατώντας τις αισθήσεις του αρσενικού και έτσι επιτυγχάνει την επικονίασή της από αυτό, καθώς δεν έχει τη δυνατότητα να το πετύχει από μόνη της.

Οι ορχιδέες στοχεύουν στο οσφρητικό σύστημα των αρσενικών εντόμων και όχι στην όρασή τους. Απελευθερώνουν μία αδιόρατη οσμή που δεν είναι τίποτε άλλο από φερομόνες.

Ομως και η ίδια η δομή τους είναι τέτοια που να ξεγελά το αρσενικό έντομο. Να σημειωθεί εδώ ότι την άνοιξη τα αρσενικά έντομα, όπως σφήκες, μέλισσες, έχουν ήδη εκκολαφθεί και είναι έτοιμα για αναπαραγωγή ενώ τα θηλυκά δεν έχουν κάνει καλά καλά την εμφάνισή τους. Το κενό αυτό εκμεταλλεύεται η πανούργα ορχιδέα.

Η δομή τους, λοιπόν, στην οποία χρωστά και την εντυπωσιακή της ομορφιά, συνίσταται μεταξύ άλλων σε μία ανεστραμμένη ωοθήκη στην κορυφή της οποίας υπάρχουν πέταλα. Το κατώτερο πέταλο των ανθέων τους, που ονομάζεται γλωσσάριο, είναι το μεγαλύτερο και χρησιμοποιείται για την προσέγγιση των εντόμων.
Δεν είναι τυχαίο ότι το γλωσσάριο αυτό μοιάζει με την πλάτη θηλυκών εντόμων.