Σε άτυπη εσωτερική στάση πληρωμών για τρέχουσες λειτουργικές δαπάνες έχει οδηγήσει το υπουργείο Οικονομικών η καθυστέρηση της καταβολής της 6ης δόσης του δανείου από το μηχανισμό στήριξης ύψους 8 δισ. ευρώ.
Οι εντολές που έχουν δοθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους είναι η έγκριση κονδυλίων μόνο για τα άκρως απαραίτητα, ενώ ακόμα και αν είναι επιτυχής η έκβαση της δημοπρασίας των εξάμηνων εντόκων γραμματίων την προσεχή Τρίτη, δεν θα ενισχύσει τα ταμιακά διαθέσιμα, αφού θα αναχρηματοδοτηθεί παλαιότερη έκδοση τίτλων που λήγουν.
Η κατάσταση στα δημόσια ταμεία επιδεινώνεται και από τη μείωση που εξακολουθούν να εμφανίζουν τα δημόσια έσοδα. Τον Οκτώβριο μειώθηκαν κατά 7% και η «μαύρη τρύπα» έφτασε στο ποσό των 2,4 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον τελευταίο στόχο του ΥΠΟΙΚ λόγω των απεργιακών κινητοποιήσεων και κυρίως της παράτασης που χορηγήθηκε για τις πληρωμές των εισφορών.
Το ύψος των ταμιακών διαθεσίμων έχει εξανεμιστεί δεδομένου ότι η 6η δόση των 8 δισ. ευρώ έπρεπε να καταβληθεί κανονικά εντός του Σεπτεμβρίου.
Ομως μεσολάβησε η άτακτη φυγή της τρόικας τα μεσάνυχτα της 1ης Σεπτεμβρίου, μετά τις διαφωνίες με τον υπουργό Οικονομικών, Ευ. Βενιζέλο, καθυστέρησε η επάνοδός της και η έκδοση της έκθεσης που άναβε το «πράσινο» φως για την εκταμίευση της 6ης δόσης.
Παρ’ όλα αυτά και παρά την έγκριση από το άτυπο Eurogroup, καθώς αποτελεί μέσο πίεσης από την πλευρά των δανειστών προς την κυβέρνηση, να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα, ενώ εσχάτως τη χρησιμοποιούν ως μέσο πίεσης για την ψήφιση από τη Βουλή της νέας δανειακής σύμβασης, το κείμενο της οποίας ακόμα είναι άγνωστο.
Σε όλη αυτή την περίοδο, στο δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου η κάλυψη των τρεχουσών αναγκών του Δημοσίου γίνεται με τα εισπραττόμενα έσοδα, αλλά επειδή οι δαπάνες είναι υψηλότερες των εσόδων χρησιμοποιούνται με φειδώ και τα ταμιακά αποθέματα. Στο τέλος του Αυγούστου τα ταμιακά αποθέματα του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος ήταν 4,8 δισ. ευρώ, αλλά σήμερα κινούνται στο επίπεδο του 1 δισ. ευρώ.
Ανελαστικές δαπάνες 7,1 δισ.
Στο πλαίσιο αυτό οι πληρωμές από την πλευρά του Δημοσίου γίνονται με το «σταγονόμετρο» με ιεράρχηση κατ’ αρχήν μισθών και συντάξεων του Δημοσίου, επιχορηγήσεις ταμείων για την καταβολή συντάξεων και πληρωμές τόκων του χρέους και χρεολυσίων. Σε όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις, γεγονός το οποίο διογκώνει το ύψος των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες.
Καθυστερούν, δηλαδή, ποσά για πληρωμές προμηθευτών του Δημοσίου, για λειτουργικές δαπάνες, ενώ το μεγαλύτερο χτύπημα δέχονται οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Μέχρι και τον περασμένο Σεπτέμβριο οι δαπάνες του ΠΔΕ ανήλθαν σε 3,5 δισ. ευρώ, στο σύνολο του έτους το ποσό πρέπει να διαμορφωθεί σε 7,55 δισ. ευρώ, δηλαδή σε διάστημα τριών μηνών να καταβληθούν σχεδόν 4 δισ. ευρώ που θεωρείται αδύνατο. Εξάλλου, η δημοσιονομική στενότητα οδήγησε ήδη στην περικοπή του ύψους του ΠΔΕ από 8,5 σε 7,55 δισ. ευρώ το 2011.
Σημειώνεται ότι το ύψος των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο μέχρι και το τέλος του Σεπτεμβρίου ήταν 6,52 δισ. ευρώ, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα το οφείλουν ασφαλιστικά Ταμεία 2,65 δισ. ευρώ, νοσοκομεία 1,7 δισ. ευρώ και υπουργεία 940 εκατ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμού, το υπ. Οικονομικών επιζητεί να εξασφαλίσει ποσό ύψος 3,8 δισ. ευρώ, που είναι το κόστος της πληρωμής των μισθών και των συντάξεων στο δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου, ποσό ύψους 1 δισ. ευρώ, για πληρωμές τόκων και 2,3 δισ. ευρώ για χρεολύσια ομολόγων.
Δηλαδή το ποσό των «ανελαστικών» δαπανών του Δημοσίου, που οφείλει να εξασφαλίσει το Δημόσιο μέχρι και το Δεκέμβριο, είναι 7,1 δισ. ευρώ, ώστε να αποτραπούν τα χειρότερα, δεδομένου ότι η αναβολή πληρωμής των συγκεκριμένων κατηγοριών κονδυλίων θα φέρει τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Ελληνικές επαφές και διαβεβαιώσεις
Η δυσπιστία που επικρατεί στις Βρυξέλλες για την υλοποίηση του προγράμματος οδήγησε τον υπουργό Οικονομικών, Ευάγγελο Βενιζέλο σε ένα νέο κύκλο τηλεφωνημάτων με τους επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, τους οποίους διαβεβαίωσε ότι οι δεσμεύσεις ισχύουν και θα ικανοποιηθούν από την ελληνική πλευρά.
Αμέσως μετά, το υπουργείο Οικονομικών έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση, με την οποία εξηγούσε ότι όντως στην ατζέντα του Eurogroup και του Ecofin δεν θα γίνει η έγκριση των 8 δισ. ευρώ της έκτης δόσης του πρώτου δανείου γιατί αυτή έχει ήδη εγκριθεί μαζί με την απόφαση της 26ης Οκτωβρίου.
Παράλληλα βέβαια δικαιολογούσε και την καθυστέρηση της σχετικής απόφασης από το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου τονίζοντας ότι ο οργανισμός έχει ξεκαθαρίσει ότι προϋπόθεση για την έγκριση της δόσης είναι η υιοθέτηση του συνόλου των μέτρων που είχαν συμφωνηθεί κατά την πέμπτη αξιολόγηση του μνημονίου.
Το μόνο αισιόδοξο σημείο είναι ότι ανεξάρτητα από τη συμφωνία, οι διαπραγματεύσεις του IIF με τις εμπορικές τράπεζες για τη συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών στη διαγραφή του 50% του ελληνικού χρέους που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους συνεχίζονται ανεπηρέαστες από τις πολιτικές εξελίξεις.
Στενεύουν τα περιθώρια για αποδοχή της συμφωνίας
Υιοθέτηση άμεσα της συμφωνίας ή αλλιώς μη συμφωνία θα είναι το νέο «τελεσίγραφο» που αναμένεται να δώσουν προς τον Ελληνα υπουργό Οικονομικών, Ευάγγελο Βενιζέλο, οι υπουργοί Οικονομικών που θα συμμετέχουν στις συνεδριάσεις του Eurogroup και Ecofin τη Δευτέρα και την Τρίτη.
Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αναμένεται, αυτή τη φορά, να βάλουν στο τραπέζι και το θέμα της χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ. Αναμένεται να ξεκαθαρίσουν ότι, χωρίς σύντομη λύση στο πολιτικό θέμα που υπάρχει με την Ελλάδα και την εξασφάλιση ενός βαθμού συναίνεσης για την υλοποίηση του προγράμματος, δεν υπάρχει πλέον συμφωνία στην οποία θα πρέπει να βασίζεται η Ελλάδα.
Ανώτατα στελέχη απέκλειαν το ενδεχόμενο η Ευρωζώνη να «γυρίσει την πλάτη στην Ελλάδα», αν δεν υπάρχει σύντομα ξεκαθάρισμα στο πολιτικό σκηνικό. Ακόμη κι αν η σημερινή αστάθεια συνεχιστεί, σημείωναν ότι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι μια αναδιαμόρφωση, αλλά όχι μια ακύρωση της αρχικής συμφωνίας.
Πάντως, το κλίμα που θα αντιμετωπίσει ο κ. Βενιζέλος έχει αρχίσει να διαμορφώνεται από την ομάδα των τεχνοκρατών που προετοιμάζουν τις Συνόδους των υπουργών Οικονομικών και όπου, εκ μέρους της Ελλάδας, συμμετείχε ο πρόεδρος του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, Γιώργος Ζανιάς.
Οι συναντήσεις των τεχνοκρατών συνέπεσαν χρονικά με τη νέα πολιτική κρίση που προκάλεσε η απόφαση του πρωθυπουργού για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, που θα νομιμοποιούσε ή θα απέρριπτε το νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας.
Η ομάδα των τεχνοκρατών ζητούσε, σύμφωνα με το δημοσίευμα στην naftemporiki.gr, από τον Ελληνα εκπρόσωπο να ξεκαθαρίσει τη θέση του σχετικά με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ελλάδας πριν από την ενεργοποίηση της συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου, κάτι που ήταν αδύνατο να συμβεί, δεδομένου ότι κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τις πολιτικές εξελίξεις.