Εφαρμόζοντας τότε το μικρό κούρεμα του 21% που είχε αποφασιστεί την 21η Ιουλίου στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε οι περισσότερες τράπεζες έγραψαν πολύ μικρότερες ζημιές από αυτές που θα κατέγραφαν από μία οριζόντια (κατά 21% δηλαδή) μείωση της ονομαστικής αξίας των ομολόγων.
Συνολικά η ζημιά που εμφάνισε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου έφθασε τα 5,5 δισ. ευρώ. Σήμερα, όμως, και ενώ παραμένει άγνωστη η ακριβής ζημιά από το μεγαλύτερο κούρεμα (50%) που προβλέπει το νέο σχέδιο συμμετοχής των τραπεζών (γνωστό και ως PSI+), αλλά και το πότε αυτή θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματά τους, η Ε.Ε. ανατρέπει στην ουσία τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) με έγγραφό της αμφισβητεί τη μέθοδο, (άρα και τα αποτελέσματα), με την οποία ορισμένες τράπεζες υπολόγισαν τη ζημιά στο χαρτοφυλάκιο των ομολόγων που προέκυπτε από τη συμφωνία του Ιουλίου.
Η ESMA είναι μια ανεξάρτητη Αρχή της Ε.Ε. η οποία αποσκοπεί στη διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την εξασφάλιση της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών κινητών αξιών. Μια αντίστοιχη ανεξάρτητη αρχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η ΕΒΑ, ήταν αυτή που διεξήγαγε τα περίφημα στρες τεστ στις τράπεζες τον Ιούλιο.
Στην πράξη τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου ίσως να μην ανατραπούν άμεσα. Αλλωστε ήδη εντός της εβδομάδας όλες σχεδόν οι τράπεζες θα δημοσιοποιήσουν τις λογιστικές τους καταστάσεις του εννεαμήνου. Ομως είναι πολύ πιθανό να αναγκαστούν να εμφανίζουν μεγαλύτερη ζημιά από τα ομόλογα, στα ετήσια αποτελέσματα, στο βαθμό που αυτά δεν θα ενσωματώνουν τις επιπτώσεις από το σαφώς μεγαλύτερο κούρεμα της 26ης Οκτωβρίου, με τους ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς που κινείται το PSI.
Σύμφωνα με πληροφορίες το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε μόλις την Παρασκευή, απευθείας στις τράπεζες, παρακάμπτοντας το IIF, την πρότασή του αναφορικά με το πλαίσιο της νέας συμφωνίας ανταλλαγής των ομολόγων. Ετσι στο βαθμό που δεν θα έχει οριστικοποιηθεί το επιτόκιο των νέων ομολόγων, η χρονική τους διάρκεια και άλλες κρίσιμοι παράμετροι, οι τράπεζες δεν θα είναι σε θέση να αποτιμήσουν τη ζημιά που θα προκύψει από το κούρεμα όταν θα πρέπει να κλείσουν τα βιβλία τους για το 2011. Επομένως είναι πιθανό η ζημιά αυτή να μην αποτυπωθεί στα φετινά αποτελέσματα και να επηρεάσει τη χρήση του 2012.
Επιπλέον απώλειες
Ομως τα «χτυπήματα» δεν σταματούν στις απώλειες που θα υποστούν οι τράπεζες από το κούρεμα των ομολόγων. Μέχρι το τέλος του έτους πρέπει να έχουν οριστικοποιηθεί τα αποτελέσματα του περίφημου διαγνωστικού ελέγχου από την Black Rock, ο οποίος θα προσδιορίσει πόσα επιπλέον κεφάλαια θα χρειαστούν οι ελληνικές τράπεζες προκειμένου να «διαγράψουν» από τους ισολογισμούς τους τα επισφαλή δάνεια.
Η μεγάλη αύξηση που εμφανίζουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελεί μία σαφέστατη ένδειξη για το τι πρόκειται να επακολουθήσει. Τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι τα κόκκινα δάνεια άγγιξαν τα 32 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου. Ετσι ο σχετικός δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων έφθασε στο 12,8% του συνόλου των χορηγήσεων από 10,5% που ήταν στο τέλος του 2010.
Οι εξελίξεις αυτές αναπόφευκτα φέρνουν πιο κοντά τις τράπεζες στο περίφημο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στο οποίο θα μετέχουν πλέον και εκπρόσωποι της τρόικας. Η μάχη αυτή των τραπεζιτών για να αποφύγουν την κρατικοποίηση εξελίσσεται αναπόφευκτα σε μάχη με το χρόνο. Ομως επειδή μια «παράλληλη μάχη» δίνει και η κυβέρνηση Παπαδήμου, το κρίσιμο ζήτημα που προκύπτει είναι ποια από τις δύο μάχες θα κριθεί πρώτη.
Με άλλα λόγια το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στο κατά πόσον το ζέον πρόβλημα της κεφαλαιακής ενίσχυσης των τραπεζών -και ό,τι αυτό συνεπάγεται- θα κληθεί να το διαχειριστεί η παρούσα κυβέρνηση ή η επόμενη.