Ο ENISA αποτελεί το μοναδικό αποκεντρωμένο όργανο της Ε.Ε. που τελεί υπό προσωρινή και όχι μόνιμη εντολή, γεγονός που από την πρώτη κιόλας στιγμή είχε ανοίξει την όρεξη άλλων ενδιαφερομένων πόλεων και κρατών.
Το ζήτημα του Ευρωπαϊκού οργανισμού επανήλθε στο προσκήνιο την περασμένη Τρίτη, όταν και συζητήθηκε κατά την διάρκεια του Συμβουλίου υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών στις Βρυξέλλες.
Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», ο υπουργός Υποδομών, κ. Μ. Βορίδης προσπάθησε να πείσει την αρμόδια για την ψηφιακή ατζέντα της Ε.Ε., Επίτροπο, κυρία Νέλλη Κρουζ να κλείσει το ζήτημα επί τόπου. Έπειτα από συζήτηση, όπου ο νέος υπουργός Υποδομών πήρε μία γεύση των – όχι και τόσο ξεκάθαρων – προθέσεων της Επιτρόπου, ανανέωσε το επόμενο «ραντεβού» για τον ENISA τον Μάρτιο, όταν και εκτιμάται ότι θα κριθούν σημαντικές λεπτομέρειες για την μοίρα του οργανισμού.
Τον ENISA διεκδικεί σχεδόν ανοιχτά πλέον μία ομάδα Βορειοευρωπαϊκών κρατών που αποτελείται από την Ολλανδία, την Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι, οι στόχοι της επιτρόπου είναι νεφελώδεις, καθώς φαίνεται να υποστηρίζει την σταδιακή μεταφορά των λειτουργιών του οργανισμού στην Ολλανδία, ούτως ώστε να συλλειτουργήσει με την Europol και την Eurojust που βρίσκονται στην Χάγη.
Σε επίπεδο προσώπων, ρόλο «πολιορκητικού κριού» σε αυτήν την προσπάθεια ασκούν ο γερμανός ευρωβουλευτής και σκιώδης εισηγητής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τον ENISA, κ. Κρίστιαν Έλερ, ο βρετανός Ευρωβουλευτής, συντονιστής και εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου για τον ENISA, κ. Τζιλ Τσίτσεστερ, ενώ αρνητικά έχει τοποθετηθεί για την παρουσία του οργανισμού στο Ηράκλειο και ο ίδιος ο εκτελεστικός διευθυντής του, ο Γερμανός, κ. Ούντο Χέλμμπρεχτ.
Το «μπλοκ» που διεκδικεί τον ENISA κατά καιρούς είτε ζητά ευθέως την μεταφορά του στην Βόρεια Ευρώπη είτε συζητά για την δημιουργία ενός νέου παρεμφερούς φορέα, ο οποίος σταδιακά θα αναπτύξει παράλληλες δραστηριότητες και νομοτελειακά θα απορροφήσει τις λειτουργίες του.
Τι λένε οι «αντίπαλοι»
Ένα εκ των βασικών επιχειρημάτων των «διεκδικητών» του ENISA ήταν η έλλειψη απευθείας αεροπορικής σύνδεσης Βρυξελλών – Ηρακλείου, που «απαντήθηκε» από Ελληνικής πλευράς με το άνοιγμα ενός «bureau de passage» κοντά στο «Ελ. Βενιζέλος».
Το άλλο πρόσχημα ήταν τα προβλήματα υποδομών και υποστελέχωσης που αντιμετωπίζει το Ευρωπαϊκό Σχολείο Ηρακλείου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κακό κλίμα στους εργαζομένους του ENISA, επειδή αναγκάζονται να φοιτούν σε αυτό τα παιδιά τους.
Τελικώς, ο πρώην Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (νυν Κτιριακές Υποδομές ΑΕ) δρομολόγησε την κατασκευή νέου κτιρίου, που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2013. Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός θα προκηρυχθεί στους επόμενους μήνες και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το καλοκαίρι.
Παράλληλα, εκκρεμεί εκ μέρους του υπουργείου Παιδείας νομοθετική ρύθμιση για το Ευρωπαϊκό Σχολείο του Ηρακλείου, η οποία θα ενισχύει τις ελληνικές θέσεις.
Τι απαντά η Ελλάδα
Τα ελληνικά επιχειρήματα για την παραμονή του ENISA στην Κρήτη και την απόκτηση της μόνιμης εντολής είναι ότι:
– Όλοι οι 39 υφιστάμενοι Ευρωπαϊκοί οργανισμοί λειτουργούν σε μόνιμη βάση – σε αντίθεση με τον ENISA – και η Κομισιόν δεν έχει ακόμη δώσει κάποιο πειστικό επιχείρημα γιατί συμβαίνει αυτό
– Το Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη, στο πλαίσιο του οποίου ο ENISA έχει σημαντικό ρόλο να επιτελέσει, εκτείνεται έως το 2020, όταν η Κομισιόν προτείνει μόνο πενταετή επέκταση της λειτουργίας του οργανισμού
– Η Ελλάδα επενδύει άνω των 11 εκατ. ευρώ για τον ENISA
– Η παραμονή του ENISA στην Κρήτη συμπίπτει σε έναν εκ των βασικών στόχων της Ε.Ε, δηλαδή την περιφερειακή ανάπτυξη
– Ο ENISA «χρωστάει» μέρος των λειτουργιών του στον επιτυχημένο Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας, το οποίο τον φιλοξενεί
Κινητοποίηση των παλιών συμμαχιών
Πηγές κοντά στη υπόθεση εκτιμούν ότι ο κ. Βορίδης θα επιχειρήσει να ενεργοποιήσει τις «συμμαχίες» που είχε συνάψει ο πρώην υφυπουργός Υποδομών, κ. Σπ. Βούγιας, ο οποίος είχε εργαστεί εντατικά για το ζήτημα.
Κατά την διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο Υποδομών, ο νυν βουλευτής Α\’ Θεσσαλονίκης είχε έρθει σε επαφή με ομολόγους από την την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Σλοβακία, την Ρουμανία και την Λιθουανία – χώρες, δηλάδή, που φιλοξενούν αποκεντρωμένα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – εξασφαλίζοντας την υποστήριξή τους στις ελληνικές θέσεις.
Επικίνδυνες εμμονές
Όπως πληροφορείται «Το Βήμα», κύκλοι του υπουργείου Εξωτερικών φαίνεται να «ταμπουρώνονται» πίσω από την θέση που θέλει την ενίσχυση του «bureau de passage» της Αθήνας εις βάρος του Ηρακλείου.
Πηγές κοντά στην υπόθεση εξηγούν ότι η ενδυνάμωση του γραφείου της Αθήνας μπορεί να οδηγήσει την υπόθεση του ENISA σε παγίδα, καθώς εμπίπτει ακριβώς σε ένα από τα σενάρια που έχουν επεξεργαστεί οι διεκδικητές του οργανισμού.
Δηλαδή, να μεταφερθούν ζωτικές λειτουργίες του φορέα στην ελληνική πρωτεύουσα, να υποστούν κακή αξιολόγηση στο άμεσο μέλλον από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε κάποιο από τα επόμενα συμβούλια υπουργών Επικοινωνιών να ανοίξει ο δρόμος για την μεταφορά του ENISA εκτός Ελλάδας.
Κύκλοι με άμεση γνώση της υπόθεσης θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει ακόμη έντονες πιέσεις στις επόμενες δύο προεδρίες, δηλαδή της Δανίας και της Κύπρου, όμως, εάν δεν συσσωρεύσει διπλωματικό κεφάλαιο, ενδέχεται στη συνέχεια να βρεθεί προ τετελεσμένων και να χάσει τον οργανισμό μέσα από τα χέρια της.