Επίσης, όλοι (πλην, ίσως, εκείνων που ονειρεύονται επαναστάσεις…) συμφωνούν ότι πρέπει να αντιδράσομε.
Ας αρχίσομε λοιπόν από τα απλά, εκείνα που δεν χρειάζονται αναθεώρηση του Συντάγματος, χρονοβόρες διαδικασίες ή επαναστάσεις .
Το ζητούμενο, για μένα, είναι η πραγματική, (διοικητική, λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία) των πάσης φύσεως κρατικών οντοτήτων. Εξηγούμαι :
1. Ο επικεφαλής εκάστης κρατικής οντότητας θα έχει διοικητική, λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία και θα επιδιώκει την ισοσκελισμένη λειτουργία της μονάδας του , είτε είναι Νοσοκομείο, είτε Δήμος, είτε Περιφέρεια είτε το Πολυτεχνείο, ο ΟΑΔΥΚ και η ΔΕΔΙΣΑ είτε η Δ.Ο.Υ Χανίων και το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Πρωτοδικείο Χανίων, η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων, το Τμήμα Ασφαλείας, το 2ο Γυμνάσιο, ο Ναύσταθμος Κρήτης (που απασχολεί πολιτικό προσωπικό) κοκ ).
Απλούστερο είναι για τους Δήμους και τις εταιρείες του Δημοσίου , πολύπλοκο για τις υπηρεσίες που δεν έχουν (κατ αρχήν) έσοδα (Αστυνομία, Δικαστήρια , Ελεγκτικό Συνέδριο, κοκ ), παράγουν, όμως, έργο και παρέχουν υπηρεσίες, Αυτό το έργο και αυτές οι υπηρεσίες πρέπει να κοστολογηθούν, γίνεται, έχει προχωρήσει η επιστήμη.
Μετά από την κοστολόγηση, μπορούν να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές και να λαμβάνουν χρηματοδότηση, ανάλογη του κοστολογημένου έργου και των υπηρεσιών, που καλούνται να εκπληρώσουν (όπου για εθνικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς λόγους πρέπει να λειτουργούν με έλλειμμα, το έλλειμμα αυτό, ως ποσό, να είναι, επίσης, μετρήσιμο, επομένως ισολογισμοί παντού, με διπλογραφικό σύστημα και με εφαρμογή του εθνικού λογιστικού σχεδίου).
Εάν λοιπόν ο Προιστάμενος εκάστης Υπηρεσίας, που θα έχει το δικαίωμα να προσλαμβάνει και να απολύει …, κρίνει ότι το ποσό που έχει ως προυπολογισμό για τη δουλειά που καλείται να εκπληρώνει πρέπει να το μοιράσει σε 12 εργαζομένους αντί για 10, ας το κάνει !!!!
Πού θα βρει τους εργαζομένους και πώς θα τους απολύει …..εφόσον δεν του χρειάζονται ;; Απάντηση : Από τον υπόλοιπο Δημόσιο Τομέα .
Η θέση μου : Δεν χρειάζεται αλλαγή του Συντάγματος και άρση της μονιμότητας. Ολοι οι Δημόσιοι Υπάλληλοι, με οποιοδήποτε καθεστώς και αν προσλήφθηκαν και οποιοδήποτε καθεστώς διέπονται , διατηρούν το δικαίωμα εργασίας στο Δημόσιο και τους φορείς του, πλήν όμως τίθενται στη διάθεση του Υπουργού Προεδρίας, ο οποίος έχει το δικαίωμα να τους θέτει σε εργασιακή εφεδρεία …..
Εάν δεν θέλουν να είναι σε εφεδρεία πρέπει να παρέχουν υπηρεσίες εκεί που εργάζονται , για τις οποίες θα πρέπει να είναι ικανοποιημένος ο Προιστάμενός τους . Η απόλυση λοιπόν από την Υπηρεσία θα έχει το νόημα ότι ο εργαζόμενος τίθεται στη διάθεση του Υπουργού, ο οποίος θα μπορεί να τοποθετήσει τον υπάλληλο εκεί και όπου υπάρχουν ανάγκες , ανάλογες των δυνατοτήτων των εργαζομένων, διότι πάντα θα υπάρχουν νέες ανάγκες . Ο Υπουργός θα έχει το δικαίωμα (και την υποχρέωση) να επιμορφώνει τον «εφεδρο» και να τον στέλνει (αναλόγως αποτελέσματος) εκεί που υπάρχουν ανάγκες . Δεν χρειάζεται λοιπόν να φύγει κανείς (ίσως χρειάζονται και άλλοι!!).
Υπάρχουν ανάγκες και μάλιστα μεγάλες , σήμερα για παράδειγμα , το Πρωτοδικείο, το Ειρηνοδικείο, το Πταισματοδικείο Χανίων και το Εφετείο Κρήτης έχουν ανάγκη από τουλάχιστον 18 (δεκαοκτώ) υπαλλήλους… και το νούμερο αυτό δεν είναι πλασματικό (ρωτήστε τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων…) .
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πάρομε υπαλλήλους από άλλες υπηρεσίες, Ποιος , όμως, έρχεται για να δουλέψει ;;; , διότι σίγουρα θα δουλέψει !!! Μόνον αυτός που έχει ανάγκη, που «απολύθηκε» , για οποιοδήποτε λόγο (χωρίς δηλαδή κατ ανάγκη πειθαρχικό παράπτωμα, επειδή είναι «υπεράριθμος») από άλλη υπηρεσία ……
.Αν λοιπόν δούλευαν καλύτερα λχ τα νοσοκομεία …..θα είχαμε καλύτερο επίπεδο υπηρεσιών…αν δούλευαν αποδοτικότερα τα δικαστήρια , οι νέες δίκες δεν θα προσδιορίζονταν το 2014 και το 2015 …..ο κόσμος θα πήγαινε στα δικαστήρια …για να βρεί το δίκιο του κοκ . Αν δουλεύαμε δηλαδή παραγωγικότερα θα είχαμε καλή «σοδειά», άρα θα ανεβάζαμε το ΑΕΠ, άρα δεν θα είμασταν τόσο υπερχρεωμένοι κοκ .
Σημειώστε ότι ο δημόσιος τομέας, έμμεσα ή άμεσα, παράγει περισσότερο από το μισό του ΑΕΠ ……επομένως η οποιαδήποτε λύση στο οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας αρχίζει από το ίδιο το Ελληνικό Δημόσιο……
2. Είπαμε λοιπόν διοικητική αυτοτέλεια: Ο επικεφαλής « προσλαμβάνει» και «απολύει» . Από ποιόν θα ελέγχεται ;
Απάντηση : Δημοκρατικός έλεγχος. Ο διοικητικός Προιστάμενος ή διοικητικώς ελέγχων , θα έχει κατ αρχήν το λόγο. Ολες οι κρατικές δομές έχουν τη δική τους ιεραρχία ….λ.χ ο διοικητής του Νοσοκομείου, θα «προσλαμβάνεται» και θα «απολύεται» από τον επικεφαλής της ΔΙΠΕ. Τον επικεφαλής της ΔΙΠΕ τον «προσλαμβάνει» και «απολύει» ο Υπουργός . Ο Υπουργός εκλέγεται ή ορίζεται από εκλεγμένους, δηλαδή «προσλαμβάνεται» και «απολύεται» από τον Λαό . Ο βουλευτής , είναι ο κατ εξοχήν αρμόδιος να ελέγχει τους πάντες και τα πάντα, αφού είναι ο μόνος που προστατεύεται με την ασυλία. Να μην ισχύουν τα «προσωπικά δεδομένα» για τους βουλευτές…(αφού οι ίδιοι τίθενται στο μικροσκόπιο των πάντων…ας έχουν τη δυνατότητα (ισοδύναμη εισαγγελέα) να «ακτινογραφούν» τους πάντες…) . Μην «πυροβολείτε» λοιπόν τους βουλευτές μας. Τους χρειαζόμαστε , για να ελέγχουν και να νομοθετούν !!
Για να έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια κάθε οντότητα, εκτός από τον Προιστάμενο – Επικεφαλής, θα χρειασθεί και υποστήριξη. Ποιοι είναι εκείνοι, που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις;;
Απάντηση : Οι δικηγόροι , οι λογιστές (σε όλες) και στις μεγάλες επιχειρήσεις οι μηχανικοί και οι γιατροί εργασίας. Δικηγόροι και λογιστές παντού λοιπόν!!. Με λειτουργική και διοικητική ανεξαρτησία και δική τους δομή. Οι υπηρεσίες αυτές (των λογιστών και δικηγόρων) θα λογοδοτούν και θα υπάγονται (με τη δική τους δομή) στον Υπουργό Προεδρίας , δηλαδή στο «Μεγάλο Αφεντικό» .
Οι δικηγόροι και οι λογιστές, που θα χρειασθούν δεν είναι ανάγκη να γίνουν «ισόβιοι» ή «μόνιμοι», μπορούν να υπογράφουν πενταετείς ή επταετείς συμβάσεις …..Μπορεί λοιπόν το δημόσιο να χρειασθεί επιπλέον δικηγόρους και λογιστές αλλά η επένδυση δεν θα πάει χαμένη !!!
4. Η λογική μου είναι να δουλέψει το Δημόσιο όπως μία επιχείρηση, παράγοντας οικονομικό αποτέλεσμα . Είναι, θεωρητικά, συμβατό με το ισχύον δίκαιο.
Αντιγράφω στο σημείο αυτό τα συμπεράσματα από το άρθρο του Καθηγητή Σπυρίδωνα Φλογαίτη με τίτλο : « Το κράτος και το δίκαιο που το διέπει, μερικές σκέψεις, χρήσιμες σε ταραγμένους καιρούς», Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, Σεπτέμβριος –Οκτώβριος 2011, σελ. 626, επ) : «…VII. Συχνά γίνεται σύγχυση ανάμεσα στη δημόσια υπηρεσία και τη μη κερδοσκοπική άσκηση δραστηριοτήτων.
Η σύγχυση έχει ως αφετηρία τη γκρίζα αντίληψη για το τι είναι μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο, και θεωρείται, εύκολα και αβασάνιστα, ότι η δημόσια υπηρεσία δεν μπορεί να ασκείται έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, ή ότι το οικονομικό αντάλλαγμα αποχρωματίζει μια υπηρεσία από τον χαρακτήρα του ως μη κερδοσκοπικού.
Πριν απ\’ όλα, μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο σημαίνει ότι το κέρδος δεν είναι ο σκοπός της δραστηριότητας, κατά την έννοια ότι δεν διαμοιράζεται το οικονομικό προϊόν. Δεν σημαίνει κατ\’ ανάγκη ότι η δραστηριότητα ασκείται φιλανθρωπικώς και μάλιστα με οικονομική ζημία.
Η φιλανθρωπία είναι ο σκοπός εκείνων των νομικών προσώπων, δημοσίων υπηρεσιών, που δημιουργήθηκαν γι\’ αυτό, ενώ με ζημίες μπορούν να λειτουργούν μόνο οι δημόσιες υπηρεσίες που στηρίζονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, στο πλαίσιο της πολιτικής του κράτους για αναδιανομή του εισοδήματος, όπως συμβαίνει π.χ. με τις αστικές συγκοινωνίες των μεγάλων πόλεων, όπου εξ ορισμού, ο φορολογούμενος, ακόμη και των εσχατιών της χώρας, συμβάλλει στη λειτουργία τους, για να μπορέσει να υποστηριχθεί η παραγωγική δομή π)ς πρωτεύουσας.
Μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο, επίσης, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την περιουσία του επιδιώκοντας οικονομικό αποτέλεσμα, ή ότι δεν μπορεί, εάν ο νόμος το προβλέπει, να συμβάλλεται με ιδιώτες για την καλλίτερη επιδίωξη από κοινού οικονομικού αποτελέσματος, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες στους τομείς σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ή, συχνότατα, στην ανάπτυξη προϊόντων ευρεσιτεχνίας, κ.λπ..
Είναι περαιτέρω επίσης δυνατή η συγκατοίκηση της δημόσιας υπηρεσίας με το κέρδος. Είναι η περίπτωση π.χ. των Ξενοδοχείων Ξενία, που κατασκευάσθηκαν από το κράτος στο πλαίσιο της δημόσιας υπηρεσίας της προώθησης του τουρισμού, και τα οποία τελικώς απέτυχαν διότι έλλειψε στην πράξη, ως μη όφειλε, το πνεύμα της επιδίωξης οικονομικού αποτελέσματος.
VIII. Η οργάνωση του κράτους είναι σκοπός αλλά και υποχρέωση του. Αυτό προσδιορίζει την οργάνωση του, κατ\’ αρχήν διά του Συντάγματος, αλλά και με όλες τις άλλες πηγές δικαίου. Είναι περιεχόμενο του jus politiae που με τη σειρά του συνιστά τον λόγο ύπαρξης του κράτους.
Το Σύνταγμα σπανίως, όμως, περιορίζει τον νομοθέτη, ιδιαίτερα στον χώρο της δημόσιας διοίκησης, για το πώς θα αναπτύξει το πλέγμα των δημοσίων υπηρεσιών ή το δίκαιο που θα τις διέπει. Ο σημαντικότερος περιορισμός, που έχει άλλωστε και βαθιές κοινωνικές αναφορές, είναι η νομική προστασία της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, που όμως από τη φύση του δεν περιορίζει σημαντικά την αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης, αφού μπορεί πάντοτε να γίνεται σεβαστός, με όλες μάλιστα τις αποχρώσεις που προβλέπει η σχετική διάταξη, με μεταβατικές διατάξεις. ».
Αδαμάντιος Αρετάκης
Δικηγόρος