Στις 21 Δεκεμβρίου η ΕΚΤ χορήγησε μέσω των τριετών δανείων ρευστότητα ύψους 489,19 δισ. ευρώ σε 523 τράπεζες. Ήταν το μεγαλύτερο ποσό που έχει δώσει στην ιστορία της η ΕΚΤ σε πράξεις αναχρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος.
Ο καθαρός νέος δανεισμός, σύμφωνα με τους αναλυτές της Societe Generale, ήταν 210 δισ. ευρώ περίπου, καθώς οι τράπεζες στις 20 Δεκεμβρίου μείωσαν τη χρήση της Κύριας Πράξης Αναχρηματοδότησης κατά 123 δισ. ευρώ (MRO), καθώς και τη χρήση της 3μηνης μακροπρόθεσμης πράξης αναχρηματοδότησης (LTROs) κατά 111 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, αρκετές τράπεζες -μεταξύ αυτών και ελληνικές- «γύρισαν» από τα 12μηνα δάνεια (η τελευταία δημοπρασία είχε γίνει τον Οκτώβριο) στα τριετή δάνεια ποσό της τάξεως των 46 δισ. ευρώ.
Με τη χορήγηση ρευστότητας διάρκειας τριών ετών, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, έλπιζαν ότι οι τράπεζες θα δανειζόντουσαν με χαμηλό επιτόκιο από την ΕΚΤ (1%) και στη συνέχεια θα τοποθετούσαν μέρος των χρημάτων αυτών στα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης, όπως τα ιταλικά και τα ισπανικά για παράδειγμα, στα οποία το επιτόκιο είναι 3% έως 4%.
Με άλλα λόγια, προκειμένουν να στηρίξουν τα κρατικά ομόλογα και να υποχωρήσουν οι αποδόσεις, προσέφεραν ένα «εγγυημένο» κέρδος (carry trade) στις τράπεζες.
Με αυτόν τον τρόπο, προχωρούσαν ουσιαστικά σε μία «ποσοτική χαλάρωση από την πίσω πόρτα», καθώς αντί η ΕΚΤ να δανείζει απευθείας τις κυβερνήσεις (που απαγορεύεται από το καταστατικό της) δίνει «απεριόριστη» ρευστότητα στις τράπεζες ώστε αυτές με τη σειρά τους να αγοράζουν κρατικά ομόλογα.
Ωστόσο, τα στοιχεία της ΕΚΤ δείχνουν ότι -προς το παρόν τουλάχιστον- αυτό δεν γίνεται. Οι τράπεζες προτιμούν να καταθέτουν τα κεφάλαια τους στην ΕΚΤ (με επιτόκιο μόλις 0,25% ενώ δανείζονται με 1%), αντί να αγοράζουν ομόλογα ή να δανείζουν η μία την άλλη.
Την περασμένη Δευτέρα οι καταθέσεις μία ημέρας ανήλθαν στα 411,813 δισ. ευρώ και την περασμένη Πέμπτη στα 346,994 δισ. ευρώ. Το προηγούμενο ρεκόρ είχε σημειωθεί τον Ιούνιο του 2010 (384,3 δισ. ευρώ).
Τη Δευτέρα δανείστηκαν 6,13 δισ. ευρώ (για μία ημέρα) και την Πέμπτη 6,34 δισ. ευρώ. Όταν οι αγορές λειτουργούσαν ομαλά, συνήθως οι τράπεζες δανείζονταν για μία ημέρα μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, είναι νωρίς ακόμα για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των νέων εργαλείων που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ για τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος και την αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης στις αγορές.
Ωστόσο, σε περίπτωση που οι τράπεζες και το νέος έτος συνεχίζουν να καταθέτουν μεγάλα ποσά στην ΕΚΤ, τότε θα ενισχυθούν οι ανησυχίες για την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος.
Η επόμενη δημοπρασία τριετών δανείων από την ΕΚΤ είναι προγραμματισμένη για τις 29 Φεβρουαρίου.