Η αρνητική διάθεση που βιώνουμε με το πέρας των γιορτών είναι πολύ συνηθισμένη στους περισσότερους από εμάς. Οι λόγοι είναι πολλοί και σχετίζονται και με τη συνολική συναισθηματική μας κατάσταση, με το χαρακτήρα μας, με τις μνήμες, τις προσδοκίες μας, κ.τ.λ.

Η διατροφή μας όμως παίζει κι αυτή ένα σημαντικό ρόλο στο πως διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας. Και αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος και το νευρικό μας σύστημα επηρεάζονται από την τροφή μας, μέσω κάποιων χημικών ενώσεων.

Αυτές οι ενώσεις ονομάζονται νευροδιαβιβαστές και είναι ουσίες που μεταφέρουν τα μηνύματα από νεύρο σε νεύρο μέχρι τον εγκέφαλο αλλά και μέσα σε αυτόν. Φανταστείτε το σαν σκυταλοδρομία.

Οι νευροδιαβιβαστές προκαλούν έντονη ικανοποίηση και θετικά συναισθήματα. Έτσι επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που συμπεριφερόμαστε, που αισθανόμαστε. Είναι ευερέθιστοι στα μηνύματα του εξωτερικού περιβάλλοντος αλλά και σε κάποιες ουσίες που περιέχονται σε συγκεκριμένες τροφές. Είναι αποδεδειγμένο και ερευνητικά πως υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της διαθεσιμότητάς τους στον εγκέφαλο και του είδους της τροφής μας.

Το αξιοσημείωτο είναι πως οι νευροδιαβιβαστές είναι κατά πολύ πιο δυνατοί από τα ναρκωτικά. Εάν για παράδειγμα κάποιος φάει με λαιμαργία, μεγάλες ποσότητες τροφής κυρίως από επεξεργασμένους υδατάνθρακες (γλυκά, μπισκότα, αμυλώδη) τότε οι τροφές αυτές φαίνεται πως δρουν ως “ναρκωτικό” για τον οργανισμό, ο οποίος έχοντας την ψευδαίσθηση της ευεξίας και της ικανοποίησης, μαθαίνει να τις ζητάει όλο και περισσότερο. Άρα δημιουργείται κάτι σαν εξάρτηση στις τροφές αυτές. Τέσσερις είναι οι βασικοί νευροδιαβιβαστές:

Η σεροτονίνη

Παράγεται από το αμινοξύ L-τρυπτοφάνη που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο κακάο ,άρα και τη σοκολάτα (κυρίως μαύρη), και στις μπανάνες. Οι άντρες έχουν καλύτερο σύστημα παραγωγής σεροτονίνης ενώ στις γυναίκες πέφτει κατά πολύ η συγκέντρωση της κατά την έμμηνο ρύση. Είναι ο προσωπικός ρυθμιστής της διάθεσης και του ύπνου μας. Η ισορροπία της όμως διαταράσσεται πάρα πολύ εύκολα και αυτό μπορεί να μας δημιουργήσει συναισθηματικές και πνευματικές μεταβολές, κακή λειτουργία του εντέρου, διαταραχές ύπνου, ακατάσχετη όρεξη για φαγητό κυρίως για υδατάνθρακες, κι επιθυμία για αλκοόλ.

Οι ενδορφίνες

Είναι η μορφίνη του οργανισμού. Δρουν ακριβώς όπως τα οπιούχα και προκαλούν εντονότατη ικανοποίηση, ευφορία, χαρά υψηλή αυτοεκτίμηση και  μειώνουν το αίσθημα του πόνου. Στην αερόβια άσκηση, στο σεξ αλλά και στην κατανάλωση ορισμένων τροφών όπως η σοκολάτα ανεβαίνουν κατακόρυφα τα επίπεδά τους. Μάλιστα σε πολύ συχνή κατανάλωση τροφών που αυξάνουν την έκκρισή τους (σοκολάτα) φαίνεται πως δημιουργείται σχέση εξάρτησης με τις τροφές αυτές.

Το GABA (γάμα άμινο βουτυρικό οξύ)

Είναι το φυσικό ηρεμιστικό του εγκεφάλου και μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της χαλάρωσης αλλά και στην ανακούφιση από νευρική υπερένταση.

Οι κατεχολαμίνες (ντοπαμίνη, αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη)

Είναι οι διεγέρτες του νευρικού μας συστήματος. Αυτές οι ουσίες το ξυπνάνε και το ενεργοποιούν όταν χρειάζεται, π.χ. στο πρωινό ξύπνημα, σε έναν κίνδυνο, σε καταστάσεις στρες. Βοηθούν επίσης στη λειτουργία του θυρεοειδή.  Παράγονται από το αμινοξύ L-τυροσίνη που βρίσκεται σε αρκετές πρωτεϊνικές τροφές όπως το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, το ψάρι, η σόγια, τα φυστίκια, τα αμύγδαλα, το αβοκάντο, το τυρί, το γιαούρτι, το σουσάμι, κ. α.

Πως σχετίζονται όμως όλα αυτά με την περίοδο των γιορτών;

Στο δεκαπενθήμερο των γιορτών το κρέας, η ζάχαρη και το άμυλο έχουν την τιμητική τους. Ο οργανισμός, εκτός των άλλων παραγόντων, «περνάει καλά» και είναι χαρούμενος αφού οι τροφές αυτές ενεργοποιούν τους νευροδιαβιβαστές που προκαλούν με τη σειρά τους θετικά συναισθήματα. Όμως, όπως και στις ναρκωτικές ουσίες, υπάρχουν και οι μέρες -μετά τις γιορτές- που είμαστε νηφάλιοι (δηλαδή δεν τρώμε γλυκά) και άρα ο οργανισμός μας περνάει ένα μικρό στερητικό σύνδρομο το οποίο του προκαλεί αρνητικά συναισθήματα.

Επιπλέον η υπερπαραγωγή νευροδιαβιβαστών (όπως η σεροτονίνη) λόγω υπερκατανάλωσης τροφής μπορεί να οδηγήσει και πάλι σε συναισθηματική διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται με υπνηλία, κακή διάθεση και κατάθλιψη.

Άρα ο οργανισμός δεν θέλει απότομες αλλαγές στην διατροφή του γιατί οδηγείται σε απότομες μεταπτώσεις και στη διάθεσή του. Οι περίοδος των γιορτών χαρακτηρίζεται από υπερφαγίες αλλά και με το πέρας αυτών οι περισσότεροι μπαίνουν σε αυστηρή δίαιτα για να χάσουν τα κιλά που έβαλαν.

Άρα θα συμβουλεύαμε:

Να μην αυξήσετε δραματικά και απότομα τη λήψη γλυκών και γενικά την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής κατά τη διάρκεια των γιορτών και
Να μην προβείτε σε ακραίες λύσεις αυστηρής δίαιτας (express) αμέσως μετά τις γιορτές.

Βάλτε λοιπόν μέτρο στο τι και πόσο καταναλώνετε σε ένα γιορτινό γεύμα, μην προσθέτετε όλες τις «λιχουδιές» μαζεμένες και ακόμα και αν βάλετε κανένα κιλάκι μέσα στις γιορτές, μη σπείρετε τον πανικό. Επαναφέρετε τη διατροφή σας στους φυσιολογικούς ρυθμούς σταδιακά και αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα με ένα πρόγραμμα ήπιας άσκησης, οποία όπως αναφέραμε και παραπάνω θα αυξήσει το επίπεδα των ενδορφινών άρα θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή σας και τα θετικά συναισθήματα.

 

Και ….πείτε αντίο στην κατάθλιψη!

Στέλλα Η. Σαρηπαναγιώτου 
Διατροφολόγος
Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity
Βιογραφικό σημείωμα

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook