29 Ιανουαρίου, 2012 | 13:34

Σε «κατήφορο με σπασμένα φρένα» οδηγεί την ελληνική οικονομία η συνταγή του μνημονίου καθώς επιδεινώνει την ύφεση, προκαλεί καθίζηση των εισοδημάτων χωρίς θετική επίπτωση στις τιμές και την ανταγωνιστικότητα, αυξάνει ραγδαία την ανεργία και δεν διορθώνει τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές ανισορροπίες.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα έκθεσης του ΙΟΒΕ για τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την ανεργία, που αποτελεί καταπέλτη για την πολιτική της τρόικας.

Σύμφωνα με τον συντάκτη της έκθεσης, επιστημονικό σύμβουλο του ΙΟΒΕ Νίκο Ζόνζηλο, η οικονομική πολιτική του μνημονίου έχει αποτύχει παταγωδώς και χρειάζεται επειγόντως αλλαγή μοντέλου.

Στην έκθεση επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι με την πολιτική του μνημονίου «επιτυγχάνεται ακριβώς το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, διότι το κύριο πρόβλημα της οικονομίας μας είναι η έλλειψη διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, που περιλαμβάνει ένα σύνολο παραγόντων όπως η ποιότητα, η άρση εμποδίων και αντικινήτρων στην ίδρυση επιχειρήσεων, η γραφειοκρατία, η απονομή της δικαιοσύνης και η πάταξη της διαφθοράς. Κατεύθυνση προς την οποία ελάχιστα έγιναν, ενώ με την πολιτική που εστιάζει στη μείωση των μισθών είναι βέβαιο ότι η οικονομία δεν πρόκειται να βγει από την παγίδα της αυτοτροφοδοτούμενης ύφεσης».

Ωρα για αυξήσεις
Το ΙΟΒΕ υπογραμμίζει την ανάγκη αλλαγής μοντέλου στην οικονομική πολιτική και μεταξύ άλλων προτείνει αυξήσεις στους πραγματικούς μισθούς στα όρια ή λίγο κατώτερες της αύξησης της παραγωγικότητας, σαν συνθήκη μεσοπρόθεσμης διατηρησιμότητας της ανταγωνιστικότητας τιμών, αλλά και του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.

Επίσης, κλειδί για την αντιστροφή της οικονομικής κατάστασης θεωρεί την προώθηση στοχευμένων παραγωγικών δημοσίων επενδύσεων και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και ιδίως αυτών που ενισχύουν τον ανταγωνισμό στην αγορά προϊόντος και τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα.

1 Η μείωση των μισθών… αύξησε την ανεργία

Οι μισθοί και το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος περιορίστηκαν δραστικά τα τελευταία τρία χρόνια και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας αλλά η πολιτική απέτυχε να μειώσει την ανεργία. Αντίθετα την αύξησε και το ύψος της ξεπέρασε κάθε προηγούμενο (17%-18%). Σε μια οικονομία με αγκυλώσεις και δυσκαμψίες, όπως η ελληνική και με υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά προϊόντος και εργασίας, μια μείωση των μισθών οδηγεί σε άνοδο της ανεργίας και υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, αφού περιορίζει τον κύριο καθοριστικό παράγοντα του επιπέδου της παραγωγής, τη ζήτηση. Εχουμε δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και βέβαια με παρούσες τις δυσμενείς δημοσιονομικές επιπτώσεις (λιγότεροι φόροι, λιγότερες εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση, αυξημένες κοινωνικές μεταβιβάσεις). Αυτό συμβαίνει τώρα στην ελληνική οικονομία. Γι\’ αυτό και ο δρόμος της επιστροφής στην ισορροπία διαρκώς μακραίνει».

2 Η φορολογία «Δούρειος Ιππος» για τον πληθωρισμό

Τη διετία 2010-2011 η σωρευτική μείωση μισθών σε πραγματικούς όρους ήταν πάνω από 14%. Σε αυτές τις συνθήκες το επίπεδο τιμών θα έπρεπε να είχε υποχωρήσει αισθητά, ώστε να μπορέσει να εξισορροπήσει τη συνολική προσφορά και ζήτηση της οικονομίας. Ομως αυτό δεν έγινε. Μόνον ο εκτός έμμεσης φορολογίας πληθωρισμός υποχώρησε κάπως. Οι τιμές αντιστέκονται στην πτώση (ο πληθωρισμός το 2011 έκλεισε στο 3,3% και οι τιμές των εξαγομένων στο 5% το 2010 και πάνε για 7% το 2011). Τελικά η μείωση των μισθών απορροφάται κατά κύριο λόγο από τα περιθώρια κέρδους. Η αγορά εργασίας είναι κατά κύριο λόγο μια αγορά αγοραστών. Η απασχόληση καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από τη ζήτηση εργασίας των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι διστακτικές σε προσλήψεις, όχι επειδή ο μισθός είναι υψηλός, αλλά διότι δεν μπορούν να διαθέσουν την παραγωγή τους, πέραν του επιπέδου που καθορίστηκε από τη ζήτηση στην αγορά προϊόντος.

3 Χωρίς αναπτυξιακό σχέδιο το ΑΕΠ κατέρρευσε

Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σε εθνικολογιστική βάση είναι κολλημένο στο 10% του ΑΕΠ το 2010 και 2011. Η οικονομία εξακολουθεί να παράγει πρωτογενή ελλείμματα με αποτέλεσμα το χρέος να μην μπορεί να συγκρατηθεί: 144,9% του ΑΕΠ το 2010, 161,7% του ΑΕΠ το 2011 με PSI. Οι διαρκείς προς τα κάτω αναθεωρήσεις των προβλέψεων για τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ και οι συνεχείς μεταθέσεις της ανάκαμψης για κάποιο μεταγενέστερο τρίμηνο στο μέλλον, μαζί με τις συνακόλουθες αποκλίσεις στους δημοσιονομικούς στόχους έχουν τρώσει βαθιά την αξιοπιστία του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Εισοδηματικός περιορισμός καταναλωτών, ελλιπής χρηματοδότηση και γραφειοκρατικές δυσκολίες για τις επιχειρήσεις και αβεβαιότητα οδηγούν σε αναβολή κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο η τρόικα εξακολουθεί να προτείνει μέτρα που θα είχαν νόημα αν είχαν εφαρμοστεί και είχαν αρχίσει να αποδίδουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

4 Η ανταγωνιστικότητα πλήρωσε τη διαρθρωτική αφασία

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αλλά και το ύψος της διεθνούς επενδυτικής θέσης της χώρας είναι σε ανησυχητικά επίπεδα. Σε εθνικολογιστική βάση το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη (12,3% του ΑΕΠ το 2010 και 10,6% το 2011). Τα εξωτερικά ελλείμματα φορτώνουν τη διεθνή επενδυτική θέση της χώρας που το 2010 ήταν αρνητική στο 93% του ΑΕΠ. Το 2011 αναμένεται να ξεπεράσει το μέγεθος του ΑΕΠ και να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Η ελλιπής προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων χάλασε τη συνέργεια των μέτρων και ακύρωσε την αναπτυξιακή συνιστώσα και τη γενικότερη αποτελεσματικότητα του αρχικού προγράμματος. Ειδικότερα, η μη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που αφορούν την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντος, είχε σαν αποτέλεσμα να μην εξαλειφθούν οι εξαιρετικά ισχυρές ονομαστικές και πραγματικές δυσκαμψίες που χαρακτηρίζουν την ελληνική οικονομία και ειδικότερα το σύστημα μισθών και τιμών.

ethnos.gr