Ο Πολιτιστικός σύλλογος Μελιδονίου σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα Μελιδονίου και υπό την αιγίδα του δήμου Μυλοποτάμου θα αναβιώσει και φέτος την καθαρά Δευτέρα στις 14: 30 στην πλατεία του χωριού το έθιμο «το κλέψιμο της νύφης».
Το έθιμο χρονολογείται από την εποχή της τουρκοκρατίας και αναβιώνει κάθε χρόνο στο Μελιδόνι στην κεντρική πλατεία του χωριού «βασιλικό πηγάδι» εδώ και τετρακόσια περίπου χρόνια.
Και φέτος θα αναβιώσουν οι μορφές της νύφης, των έξι αδελφών, του Τούρκου δικαστή Καουκά ή Καντή, του Αράπη ή Καρτελά και του Μαιμουνιού.
Θα προσφερθεί παραδοσιακό νηστίσιμο κέρασμα σε όλους τους παραβρισκόμενους
Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Το ιστορικό του εθίμου
Το έθιμο χρονολογείται από τον καιρό της τουρκοκρατίας και η διατήρηση του οφείλεται στον προφορικό λόγο.
Οι έξυπνοι Μελιδονιώτες την εποχή της τουρκοκρατίας έψαχναν να βρουν μια μέρα για να σατιρίσουν, να χτυπήσουν και να κοροϊδέψουν τους κατακτητές χωρίς αντίποινα και έτσι επινόησαν το δρώμενο.
Την τότε εποχή οι τούρκοι έβαζαν στο μάτι τις όμορφες ρωμιές και τις έπαιρναν (τις έκλεβαν) για γυναίκες τους. Πριν το γάμο όμως έπρεπε να εξεταστούν από τον Τούρκο δικαστή Καντή ή Καουκά για να εξακριβωθεί η τιμιότητα τους (παρθενιά). Συνήθως όμως ο Τούρκος δικαστής ήταν η πρώτη εμπειρία της κάθε υποψήφιας νύφης.
Με τη συνοδεία λύρας και λαούτου κατεβαίνουν οι έξι Αδελφοί (ντυμένοι με τις παραδοσιακές στολές του συλλόγου) με τη νύφη, στην πλατεία του χωριού και στήνουν τον χορό! Οι Αδελφοί της Νύφης παροτρύνουν τους παρευρισκόμενους που συμβολίζουν τους Τούρκους, να χορέψουν. Πάνω στο κέφι κάποιοι από τους χορευτές προσπαθούν να κλέψουν την νύφη, αλλά εμποδίζονται από τους Αδελφούς της χτυπώντας τους με βίτσες. Μετά και από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες η νύφη κλέβεται με δυο έγκριτους χωριανούς. Μετά από λίγο η νύφη επιστρέφει με εμφανή τα σημάδια της εγκυμοσύνης και κερνάει για τα καλορίζικα.
Εκείνη τη στιγμή κάνει την εμφάνιση του και ο Αράπης ή Καρτέλας με το μαμούνι του, όπου συμβολίζει την τύχη και έχει πάνω στο σακάκι του ραμμένα τραπουλόχαρτα.
θεωρείται γούρι να παίξει κανείς το μεγάλο λέρι που έχει στο λαιμό του και αποφεύγει το μούζωμα ασημώνοντας τον! (ο Αράπης ή Καρτέλας ενσωματώθηκε στο έθιμο τη δεκαετία του \’60).
Ο Αράπης προτρέπει το Μαμούνι να κάνει κολοτούμπες διασκεδάζοντας έτσι τους παρευρισκόμενους.
Μετά από λίγο η νύφη γεννάει αλλά ο πατέρας είναι άφαντος!
Πάνω σε γάιδαρο κάνει την εμφάνιση του ο Τούρκος δικαστής Καουκάς ή Καντής. Χαιρετάει το πλήθος που τον ζητωκραυγάζει αλλά και που θέλει να τον ρίξει από το γάιδαρο. Πετάει χαρτοπόλεμο και καραμέλες. Πηγαίνει προς τη νύφη και βλέποντας την με το παιδί χτυπιέται και οδύρεται για την κατάσταση της. Η νύφη του λέει ότι αυτός είναι ο πατέρας αλλά αυτός δεν το δέχεται. Μετά από πίεση της νύφης και ύστερα από κωμικοτραγικές καταστάσεις το παραδέχεται ότι αυτός είναι ο πατέρας του παιδιού και αποδεικνύεται ότι ο Τούρκος δικαστής είναι τελικά Έλληνας μεταμφιεσμένος σε Τούρκο.
Εδώ τελειώνει το δρώμενο, καθώς βγαίνουν όλες οι μάσκες και όλοι το διασκεδάζουν με κοντηλιές, χορό και τραγούδι.
Το έθιμο αναβίωνε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του \’70 από τους νεαρούς Μελιδονιώτες της κάθε εποχής που έπαιρναν την πρωτοβουλία να «βγάλουν» όπως λέγεται το έθιμο. Ο λόγος που σταμάτησε ήταν ότι δεν υπήρχαν παραδοσιακές στολές στο Μελιδόνι και στα γύρω χωριά, καθώς συνήθιζαν το να ντύνουν τους νεκρούς με τις στολές και έτσι έγιναν δυσεύρετες στην περιοχή.
Με την ίδρυση του πολιτιστικού συλλόγου Μελιδονίου το 1981 ο σύλλογος έφτιαξε στολές και το έθιμο αναβιώνει ανελλιπώς κάθε χρόνο από τότε. Σήμερα ο σύλλογος αντιμετωπίζει ένα άλλο πρόβλημα. Τα συμπαθή γαϊδουράκια που τόσο απαραίτητα είναι στον Καουκά, έχουν εξαφανιστεί από το Μελιδόνι και υπάρχουν ελάχιστα σε όλο τον κάτω Μυλοπόταμο.
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Μελιδονιώτες θυμούνται το έθιμο από μικρά παιδιά και αναβίωσαν το έθιμο ακόμα και επί γερμανικής κατοχής το 1942. Έδειραν μάλιστα και όσους Γερμανούς προσπάθησαν να κλέψουν τη νύφη.