Το δίκτυο Natura 2000 καλύπτει τώρα το 18% περίπου της χερσαίας έκτασης της ΕΕ και άνω των 130.000 km² των θαλασσών της. Οι κυριότερες χώρες που εμπλέκονται στην τελευταία αυτή επέκταση είναι η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πολωνία. Το Natura 2000 αποτελεί το κυριότερο μέσο της Ευρώπης για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και για τη διαφύλαξη των οικοσυστημικών υπηρεσιών.
«Όταν προστατεύουμε τη φύση, προστατεύουμε τους ίδιους τους εαυτούς μας», δήλωσε ο Janez Potočnik, Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος. «Το δίκτυο Natura 2000 είναι ένα είδος ασφάλειας ζωής, διαφυλάσσοντας την αντοχή της φύσης και εξασφαλίζοντας την αειφόρο σχέση με τον φυσικό κόσμο από τον οποίο εξαρτιόμαστε. Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος με τη συγκεκριμένη αύξηση της προστασίας σε θαλάσσιες περιοχές μας, επιφάνειας 17.500 km².»
Τι είναι το δίκτυο Natura 2000;
Το Natura 2000 είναι ένα ευρύ δίκτυο περιοχών διατήρησης της φύσης που έχει συσταθεί προκειμένου να διασφαλιστεί η επιβίωση των πλέον πολύτιμων και απειλούμενων ειδών και ενδιαιτημάτων της Ευρώπης. Το δίκτυο αποτελείται από 26.000 περιοχές και οι τελευταίες προσθήκες συνίστανται σε 739 νέες περιοχές, έκτασης 27.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων περίπου. Το περισσότερο από το μισό της προστιθέμενης περιοχής συνίσταται σε θαλάσσιες εκτάσεις (άνω των 17.500 km²), κυρίως στη Γαλλία, τη Δανία και την Ισπανία.
Μεταξύ των νέων θαλάσσιων περιοχών που εντάχθηκαν στο δίκτυο στην περιφέρεια του Ατλαντικού είναι μια έκταση 680 km² στις εκβολές του Λίγηρα, η οποία φιλοξενεί σημαντικούς υφάλους και αμμοσύρτεις ψυχρών υδάτων. Η περιοχή είναι περιοχή γόνου ψαριών και ζωτικής σημασίας σταθμός για τα αποδημητικά είδη που διανύουν μεγάλες αποστάσεις, όπως είναι ο σολομός του Ατλαντικού (Salmo salar) και ο αλόζης (Alosa alosa). Επίσης, η Δανία προσέθεσε ορισμένες εκτεταμένες θαλάσσιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Sydlige Nordsø, η οποία χαρακτηρίστηκε με στόχο τη διατήρηση του φαλιανού (Phocoena phocoena). Η νέα συμβολή της Ισπανίας στο δίκτυο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών είναι η περιοχή El Cachucho – εκτεταμένες υπεράκτιες συμπαγείς μάζες (banks) και θαλάσσια όρη στην Κανταβρική Θάλασσα, στα ανοικτά των ακτών της Βόρειας Ισπανίας. Η περιοχή φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία θαλάσσιας πανίδας, συμπεριλαμβανομένης σειράς νεοανακαλυφθέντων γιγάντιων σπόγγων.
Επίσης, η επέκταση θα αναβαθμίσει την προστασία σειράς πολύτιμων θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, από τα ορεινά δάση οξιάς και τους πλούσιους σε άνθη λειμώνες στην Τσεχική Δημοκρατία μέχρι τις μεγάλες εκτάσεις λιμνών και υγροτόπων στην Πολωνία. Τα ενδιαιτήματα αυτά παρέχουν ζωτικής σημασίας καταφύγια για πολλά από τα σπανιότερα και πλέον απειλούμενα είδη πανίδας της Ευρώπης, όπως είναι η βίδρα (Lutra lutra), η ευρωπαϊκή εμύς του Χάμιλτον (Emys orbicularis) και η μεγάλη γαλάζια πεταλούδα (Maculinea teleius).
Η φιλοσοφία πίσω από την ύπαρξη του δικτύου είναι η ανάγκη συνεργασίας του ανθρώπου με τη φύση. Δραστηριότητες όπως η γεωργία, ο τουρισμός, η δασοκομία και η ψυχαγωγία, μπορούν να εξακολουθήσουν να ασκούνται εντός του δικτύου, εφόσον είναι αειφόρες και εναρμονισμένες με το φυσικό περιβάλλον.
Τα κράτη μέλη επιλέγουν τις οικείες περιοχές του δικτύου Natura 2000 σε συνεργασία με την Επιτροπή και, μόλις επιλεγούν, οι περιοχές αναγνωρίζονται επίσημα από την Επιτροπή ως «τόποι κοινοτικής σημασίας» – όπως συνέβη σήμερα. Η διαδικασία αυτή επικυρώνει το επίσημο καθεστώς των περιοχών και παγιώνει τις υποχρεώσεις προστασίας τους. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη διαθέτουν μια εξαετία για να θέσουν σε εφαρμογή τα αναγκαία μέτρα διαχείρισης.
Το φάσμα των προστατευόμενων περιοχών είναι ευρύ, από πλούσιους σε άνθη λειμώνες μέχρι σπηλαία συστήματα και λιμνοθάλασσες. Οι εννέα βιογεωγραφικές περιοχές του δικτύου αντανακλούν το ευρύ φάσμα της βιοποικιλότητας της ΕΕ.
Τι άλλο περιλαμβάνεται στις νέες προσθήκες;
Η τελευταία επικαιροποίηση αφορά δεκαπέντε κράτη μέλη και αυξάνει τον αριθμό των «τόπων κοινοτικής σημασίας» κατά 739. Οι πρόσφατες προσθήκες καλύπτουν έξι βιογεωγραφικές περιοχές, την αλπική, ατλαντική, αρκτική, ηπειρωτική, μεσογειακή και παννωνική περιφέρεια, και περιλαμβάνουν 459 νέες περιοχές στην Πολωνία, συνολικής έκτασης 8.900 km², μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται πολλές σημαντικές λίμνες γλυκού νερού και ποτάμια συστήματα, με τις συνδεόμενες κατακλυζόμενες πεδιάδες και φυσικά δάση. Η Τσεχική Δημοκρατία προσέθεσε 229 περιοχές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται καίριες περιοχές φυσικών δασών οξιάς και πλούσιοι σε άγρια πανίδα λειμώνες, που φιλοξενούν μεγάλο πλούτο πανίδας και χλωρίδας.