30 Μαρτίου, 2012 | 09:45

Κάποτε ήταν η σταφίδα εκείνη που έφερνε ζωή και πλούτο στην περιοχή. Σήμερα ο Πύργος δημιουργεί σινεμά, παίζει θέατρο, κερνάει κρασί μερακλίδικο, ψάχνει τη δική του ταυτότητα στις ιδέες και την όρεξη των ανθρώπων του. Μια μάλλον παρεξηγημένη πόλη ανοίγει την αγκαλιά της και μας κερδίζει σπάζοντας τις προκαταλήψεις.

Λένε πως ωραίος τόπος είναι εκείνος όπου υπάρχουν ωραίοι άνθρωποι. Eτσι και ο Πύργος, η πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας, μπορεί να μην καυχιέται για τις υποδομές του ή τα εντυπωσιακά του αξιοθέατα (όχι πως λείπουν κι αυτά από την ευρύτερη περιοχή), βγάζει όμως μια ασυνήθιστη ενέργεια χάρη στους ανθρώπους του, που με ελάχιστα μέσα αλλά πολύ κέφι φτιάχνουν συνεχώς καινούργια πράγματα δίνοντας πνοή στον τόπο τους. Γιατί ποια άλλη πόλη μπορεί να διαθέτει μόνο έναν κινηματογράφο κι όμως να διοργανώνει ένα διεθνούς εμβέλειας κινηματογραφικό φεστιβάλ; Κι ακόμα, τι κι αν η σιδηροδρομική σύνδεση με την Πάτρα έχει πάψει πλέον να λειτουργεί; Ο Πύργος εξακολουθεί να «συνδέεται» με όλον τον κόσμο χάρη στο επίνειό του, το γραφικό Κατάκολο, που μετά τον Πειραιά είναι η μεγαλύτερη είσοδος τουριστών κρουαζιέρας στην Ελλάδα.

Η πρώτη γνωριμία με τον Πύργο γίνεται από την πλατεία Σάκη Καράγιωργα, την κεντρική πλατεία της πόλης, σημείο αναφοράς και συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών. Εδώ βρίσκεται το Λάτσειο Δημαρχιακό Μέγαρο, εδώ και η Μητρόπολη του Αγίου Νικολάου, εδώ και το ωραιότερο «μπαλκόνι» της πόλης, στο Επαρχείο, με θέα σε όλη την πεδιάδα του Πύργου. Αν θέλεις μια πρώτη επαφή με τους ντόπιους, θα καθίσεις σίγουρα για έναν καφέ στην πλατεία, είτε στο Κέντρο είτε στο Κεντρικόν, το παλαιότερο καφέ του Πύργου με τον εντυπωσιακό εσωτερικό χώρο, σαν παλιό αρχοντικό σαλόνι. Στην πλατεία θα συναντήσεις και πολλούς φοιτητές των δύο ΤΕΙ που εδρεύουν εδώ (Πληροφορικής & ΜΜΕ και Μουσειολογίας) που με την παρουσία και το κέφι τους ανεβάζουν τους ρυθμούς της πόλης.

Και έπειτα πάρε δυνάμεις γιατί η βόλτα μόλις ξεκινάει: από την πλατεία βγαίνεις στη λεωφόρο Ερμού, στο σημείο όπου διασταυρώνεται με την οδό Γερμανού. Αν πάρεις την κατεύθυνση προς Κυπαρισσία θα δεις πολλά από τα ιστορικά μαγαζιά της πόλης που συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους σε πείσμα των καιρών. Στη συνοικία Χαλικιάτικα βλέπεις ένα σωρό παλιά αρχοντόσπιτα, πολλά απ\’ αυτά ξεπεσμένα και έρημα, κάποια άλλα με πιο λαμπερά χρώματα, που διατηρούν ακόμη τον αριστοκρατικό τους αέρα. Τα περισσότερα απ\’ αυτά χτίστηκαν στις μέρες ευημερίας της πόλης, στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αι., τότε που η παραγωγή και το εμπόριο της σταφίδας γνώριζαν άνθηση και έφεραν μεγάλη οικονομική και πολιτιστική πρόοδο στον Πύργο.

Αναπόσπαστο μέλος της «ημισελήνου της σταφίδας» που ξεκινούσε από την Κόρινθο, περνούσε από την Αχαΐα, τη Ζάκυνθο, την Ηλεία και κατέληγε στη Μεσσηνία, ο Πύργος αναπτύχθηκε όσο ποτέ άλλοτε στα χρόνια που χιλιάδες τόνοι «χρυσής» σταφίδας έφευγαν από το λιμάνι του Κατάκολου με προορισμό \”κυρίως\” την Αγγλία για να διοχετευθούν από εκεί σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των βρετανικών αποικιών. Τότε ήταν που ήρθε στην πόλη και ο διάσημος αρχιτέκτονας Ερνέστο Τσίλερ, για να την στολίσει με κάποια κτίρια που ακόμη και σήμερα θεωρούνται εμβληματικά, όπως ο ναός του Αγίου Αθανασίου αλλά και ο σιδηροδρομικός σταθμός, που βρίσκεται στην άλλη πλευρά της πόλης, προς την Πάτρα. Τα χρόνια, ωστόσο, πέρασαν, οι ανάγκες άλλαξαν και η σταφίδα έπαψε πια να είναι περιζήτητη. Ο Πύργος έπεσε τότε σε μαρασμό, χτυπήθηκε έπειτα και από σεισμούς, και πολλά από τα αρχοντόσπιτα εγκαταλείφθηκαν οριστικά.

Επιστρέφοντας στο παρόν, συνέχισε το σεργιάνι σου ακολουθώντας αντίθετη πορεία για να φτάσεις πάλι στην οδό Γερμανού και ένα στενό παρακάτω, στην οδό Συλλαϊδοπούλου, θα δεις το θέατρο Απόλλων, καμάρι και καύχημα των Πυργιωτών. Λέγεται πως κι αυτό το κτίριο φέρει την υπογραφή του Τσίλερ, εδώ, ωστόσο, το σημαντικό δεν είναι το… έξω αλλά το μέσα, μια και ο Απόλλων θεωρείται ως ο «πνευματικός πνεύμονας» του Πύργου, με έντονη και εξαιρετική πολιτιστική δραστηριότητα.

Ο Πύργος μπορεί να σου δώσει ό,τι χρειάζεσαι για να περάσεις καλά, σου δίνει, όμως, και κάτι ακόμα: μια εξαιρετική βάση για εξορμήσεις στη γύρω περιοχή: Κατάκολο (12 χλμ.), αρχαία Ολυμπία (19 χλμ.), Επικούριος Απόλλωνας (39 χλμ.), Κυλλήνη (47 χλμ.), Ανδρίτσαινα (61 χλμ.) βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την πρωτεύουσα της Ηλείας. Τι λες, λοιπόν, δεν νομίζεις πως είναι ώρα να… λυθούν οι παρεξηγήσεις;

Δημοτική Αγορά
Είναι χωρίς αμφιβολία το πιο όμορφο κτίριο σ\’ ολόκληρο τον Πύργο. Η Δημοτική Αγορά μπορεί να έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να προμηθεύει τους κατοίκους της πόλης με τα απαραίτητα ψώνια της ημέρας, είναι όμως ακόμα εξίσου εντυπωσιακή όπως τότε, γύρω στα 1890, όταν και άρχισε να λειτουργεί. Χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής (κάποιοι αποδίδουν τον σχεδιασμό της στον Ερνεστ Τσίλερ), η Αγορά καλύπτει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, ανάμεσα στους δρόμους Κρεστενίτου, Μεταξά, Καραϊσκάκη και Πετραλιά, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία του Πύργου.

Το περίεργο δε είναι ότι διαθέτει ούτε μία ούτε δύο αλλά 4 όψεις, η καθεμία διαφορετική από την άλλη. Στην πλευρά της Καραΐσκάκη, στον παλιό δρόμο του «Σταυροπάζαρου», όπως λεγόταν, το κτίριο διαθέτει εντυπωσιακά αναγεννησιακά στοιχεία, με δωρικά επίκρανα και αετωματικά υπέρθυρα. Αντίθετα, από την παράλληλη πλευρά της οδού Μεταξά, η Αγορά παρουσιάζει ένα πιο «κλασικό» και λιτό πρόσωπο. Κατά πολλούς, όπως ήδη είπαμε, ο σχεδιασμός της Αγοράς έγινε από τον ίδιο τον Ερνεστ Τσίλερ ή κάποιον από τους μαθητές του. Το σημαντικό, ωστόσο, είναι πως η Αγορά για πολλά χρόνια λειτουργούσε όχι μόνο για να στεγάζει μανάβικα, κρεοπωλεία και ψαράδικα, αλλά και ως τόπος συνάθροισης και κοινωνικής συναναστροφής των Πυργιωτών. Σήμερα παραμένει κλειστή αν και μέχρι τα τέλη του 2012 έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσει ως Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου θα εκτίθενται ευρήματα από ολόκληρη την Ηλεία (πλην Ολυμπίας).

Μάκης Παρασκευόπουλος
«Να γίνει ο Πύργος η πόλη τον ευτυχισμένων ανθρώπων»

Μετά από μια μάλλον θυελλώδη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, ο δήμαρχος Πύργου Μάκης Παρασκευόπουλος άνοιξε το γραφείο του αλλά και την καρδιά του, και με πολλή θέρμη μας μίλησε για την πόλη του.

«Βρισκόμαστε στο κέντρο μιας μεγάλης περιοχής με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, σημαντική πρωτογενή παραγωγή και εγγύτητα σε έναν παγκοσμίου φήμης αρχαιολογικό προορισμό, την Ολυμπία. Σκέψου ακόμα ότι στον Πύργο ανήκει ένα παραλιακό μέτωπο μήκους άνω των 30 χλμ., με αμμώδεις παραλίες και ακτές ιδιαίτερης ομορφιάς. Η περιοχή μας φημίζεται, επίσης, και για τα κρασιά της, με μεγάλο αριθμό μικρών και μεγάλων παραγωγών που σαρώνουν τα βραβεία σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο.

Μια επίσκεψη, λοιπόν, στα μέρη μας θα μπορούσε να αποτελέσει μια όμορφη περιπέτεια για τον ενημερωμένο επισκέπτη, ούτως ώστε και να περάσει καλά αλλά και να έρθει σε επαφή με ιστορία, φύση, πολιτισμό», τονίζει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Αυτό ακριβώς είναι και το όραμα του κ. δημάρχου, και εκεί επικεντρώνονται οι προσπάθειές του σ\’ αυτά τα 5 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της Δημοτικής Αρχής. «Είναι αλήθεια πως στον Πύργο ποτέ δεν διαμορφώθηκε μια συλλογική κοινωνική συνείδηση ώστε να διεκδικήσει η πόλη τη βελτίωση των συνθηκών ζωής της. Κι όμως, με το πλεονέκτημα του λιμανιού στο Κατάκολο, τις παραλίες, τα δάση μας, την παραγωγή μας, την έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, το μόνο που μας λείπει είναι η δουλειά. Αν μέσα από την παρούσα κρίση καταφέρουμε να ανακαλύψουμε την ευκαιρία να οργανώσουμε τη ζωή μας με βάση μια άλλη προοπτική, μπορούμε να κάνουμε τον Πύργο την πόλη των ευτυχισμένων ανθρώπων».

Σ\’ αυτό, δυστυχώς, στέκει εμπόδιο κάποιες φορές η ίδια η φύση: «Αντιμετωπίζουμε συχνά, δυστυχώς, φυσικές καταστροφές, που δημιουργούν μεγάλα προβλήματα. Πυρκαγιές αλλά και πλημμύρες, βάζουν συχνά στο \”στόχο\” τους την περιοχή μας, οφείλουμε, ωστόσο, να συνεχίζουμε με την ίδια αισιοδοξία και την ίδια επιμονή, έστω και υπό αντίξοες συνθήκες», σημειώνει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Στους στόχους του Δήμου Πύργου, τέλος, συγκαταλέγεται και η αξιοποίηση του Αλφειού ποταμού: «Χάρη στον Αλφειό υδρεύεται ο μισός Νομός Ηλείας. Ενα από τα σημαντικά ενδιαφέροντά μας, λοιπόν, είναι η απορρύπανση του ποταμού και η σχεδίαση σειράς δράσεων σχετικών με τον τουρισμό και τον αθλητισμό στις παραποτάμιες εκτάσεις», καταλήγει ο κ. δήμαρχος.

Λάτσειο Δημαρχειακό Μέγαρο

Η κεντρική πλατεία της πόλης οφείλει το όνομά της στον γέννημα-θρέμμα Πυργιώτη Διονύση (Σάκη) Καράγιωργα (1930-1985), πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου με έντονη αντιδικτατορική δράση κατά τη διάρκεια της επταετίας. Εξαιτίας της δράσης του συνελήφθη και βασανίστηκε απάνθρωπα από το καθεστώς. Για να τον τιμήσει, η γενέτειρά του τού αφιέρωσε την κεντρικότερη πλατεία της. Στην πλατεία βρισκόταν κάποτε ο λεγόμενος «πύργος του Τσερνωτά», που έδωσε και το όνομά του στην πόλη. Εκτός του ναού του Αγίου Νικολάου, στην πλατεία δεσπόζει το Λάτσειο Δημαρχιακό Μέγαρο, ένα θαυμάσιο κτίριο που εκτός της Δημοτικής Αρχής στεγάζει και ένα Λαογραφικό Μουσείο ενώ συχνά διοργανώνονται εκεί και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Τo πρωτοποριακό φεστιβάλ των μικρών κινηματογραφιστών

Ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια ως μια άκρως πρωτοποριακή ιδέα από ανθρώπους με αγάπη για τον πολιτισμό και τον κινηματογράφο. Πώς εξελίχθηκε; Εφτασε να γίνει θεσμός με φήμη που ξεπερνά τα όρια της χώρας! Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, που διοργανώνεται κάθε χρόνο από το 1997, έχει βάλει για τα καλά τον Πύργο αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ηλείας στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη. Κάθε Δεκέμβρη, εκατοντάδες νέοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, κινηματογραφιστές, άνθρωποι του σινεμά και του πολιτισμού έρχονται στον Πύργο αλλά και την Αμαλιάδα, τη Γαστούνη, τα Λεχαινά και τη Ζαχάρω, για να παρακολουθήσουν ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, που απευθύνονται στα παιδιά και στους νέους. Στο φεστιβάλ διαγωνίζονται περίπου 55 ταινίες μυθοπλασίας και κινουμένων σχεδίων από 30 χώρες του κόσμου, με θέματα γύρω από τον ρατσισμό, τη βία, τον πόλεμο. Οι καλύτερες από αυτές βραβεύονται με τον Κότινο, ένα βραβείο που μπορεί να μη συνοδεύεται από κάποιο αντίστοιχο χρηματικό έπαθλο, εκφράζει, ωστόσο, απόλυτα το πνεύμα της άμιλλας και της ολυμπιακής παράδοσης.

Τώρα, το ερώτημα πώς μπορεί να στηθεί αλλά και να επιτύχει ένα τέτοιο φεστιβάλ, με ένα αρκετά πλούσιο πρόγραμμα προβολών αλλά και πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων, σε μια πόλη που διαθέτει έναν και μόνο κινηματογράφο (έστω και με τρεις αίθουσες), δεν μπορεί να βρει άλλη απάντηση από τη δίψα του κόσμου για κάτι το διαφορετικό, το καινοτόμο, το δυναμικό.

Και μιλώντας για κάτι το δυναμικό, σταθείτε να διαβάσετε και τη συνέχεια: παράλληλα με το κυρίως Φεστιβάλ, όπου οι ταινίες απευθύνονται σε παιδιά και νέους, από το 2000 διοργανώνεται και ένα «φεστιβάλ μέσα στο φεστιβάλ», η Ευρωπαϊκή Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας ή Camera Zizanio. Εδώ, οι ταινίες φτιάχνονται εξ ολοκλήρου από τα παιδιά, από σχολικές ομάδες δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, ή ακόμα και ανεξάρτητες παραγωγές· το σινεμά πραγματικά «μέσα από τα μάτια των παιδιών».

Θέματα όπως το σχολείο, η βία, τα ναρκωτικά αλλά και οτιδήποτε μπορεί να συλλάβει η ενθουσιώδης φαντασία των παιδιών, βρίσκουν την άκρη τους στις ιδέες των μαθητών, γίνονται σενάριο από τα παιδιά, γυρίζονται αποκλειστικά από παιδιά, μοντάρονται από παιδιά, επενδύονται μουσικά από παιδιά και παρουσιάζονται κάθε χρόνο στο φεστιβάλ! Περίπου 340 ταινίες από όλη την Ευρώπη προβλήθηκαν πέρυσι και φέτος αναμένεται ο αριθμός αυτός να κυμανθεί στα ίδια υψηλά επίπεδα. Οι μικροί καλλιτέχνες, μάλιστα, συγκροτούν και δική τους κριτική επιτροπή που μαζί με την αντίστοιχη του Φεστιβάλ απονέμει τα δικά της βραβεία.

Κι όμως, οι δραστηριότητες του φεστιβάλ δεν τελειώνουν εδώ. Στα πλαίσια των προβολών, πραγματοποιούνται δεκάδες κινηματογραφικά εργαστήρια, όπου οι διδάσκονται τα μυστικά της εικόνας μέσα από μαθήματα σκηνοθεσίας, μοντάζ, σεναρίου, φωτογραφίας, κινουμένων σχεδίων αλλά και κουκλοθέατρο, θέατρο ακιών, κολάζ και ένα σωρό ακόμη πράγματα.Παράλληλα, η Camera Zizanio κυ-κλοφορεί τις ημέρες του Φεστιβάλ τη δική της εφημερίδα, που συντάσσεται από παιδιά, πραγματοποιεί παρουσιάσεις βιβλίων (σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου), όπου τα παιδιά γνωρίζουν από κοντά γνωστούς και καταξιωμένους συγγραφείς, και διοργανώνει εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις καθώς ακόμη και ειδικά κινηματογραφικά αφιερώματα.

Καθ\’ όλη τη διάρκεια του έτους, το Φεστιβάλ διοργανώνει σε πανελλαδικό επίπεδο -με έμφαση στα νησιά της άγονης γραμμής και τις παραμεθόριες περιοχές- το εκπαιδευτικό κινηματογραφικό πρόγραμμα \”Μαθήματα στο σκοτάδι\”. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει προβολές ταινιών, κινηματογραφικά εργαστήρια για μαθητές, σεμινάρια για εκπαιδευτικούς και παραγωγή ταινιών σε σενάριο και σκηνοθεσία παιδιών και νέων.

Σε μια χώρα όπου η κινηματογραφική εκπαίδευση είναι αν όχι ανύπαρκτη, τουλάχιστον ανεπαρκής, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και η Camera Zizanio φέρνουν την ανατροπή. Κι όμως, ενώ στο εξωτερικό το σινεμά έχει μπει στα σχολεία, πολλές ελληνικές παραγωγές από νέους και παιδιά δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις αντίστοιχες των άλλων διαγωνιζόμενων. Άλλωστε, είναι γεγονός πως κορυφαίοι άνθρωποι του διεθνούς κινηματογράφου έχουν μιλήσει με κολακευτικά σχόλια για το Φεστιβάλ. Ο βραβευμένος με Οσκαρ Δανός σκηνοθέτης Γκάμπριελ Αξελ, είχε δηλώσει εντυπωσιασμένος από τη διοργάνωση: «έχω παραβρεθεί σε δεκάδες διεθνή φεστιβάλ. Πουθενά δεν είδα να συμμετέχουν δημιουργικά τόσα παιδιά και νέοι. Το θεωρώ το μεγαλύτερο μικρό Φεστιβάλ του κόσμου. Κανένα από τα παιδιά που συμμετέχουν σ\’ αυτό το Φεστιβάλ δεν πρόκειται να γίνει εγκληματίας. Στοιχηματίζω γι\’ αυτό!»

Ο Χρήστος Κωνσταντόπουλος, δημοσιογράφος και από τους πλέον δραστήριους και πιστούς συνεργάτες του Φεστιβάλ, μας τονίζει το πώς η διοργάνωση αυτή ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό στα πολιτιστικά δρώμενα του Πύργου και της ευρύτερης περιοχής. «Μακάρι το παράδειγμα αυτό να βρει μιμητές και αλλού, είναι ανάγκη να διατηρούνται και να αναπτύσσονται τέτοιες πρωτοβουλίες», μας λέει και μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους.

Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του σκηνοθέτη Δημήτρη Σπύρου και την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας ενώ υποστηρικτές και συνεργάτες είναι, μεταξύ άλλων, ο Δήμος Πύργου και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και η ΕΡΤ ως χορηγός Επικοινωνίας.

Αγία Κυριακή

Το βυσσινί χρώμα της ξενίζει. Δεν μοιάζει με μια «συνηθισμένη» ορθόδοξη εκκλησία. Η αρχιτεκτονική της δε έρχεται να σε μπερδέψει ακόμη περισσότερο. Υπάρχει ελληνικός ναός γοτθικού ρυθμού; Μάλιστα, υπάρχει! Είναι η Αγία Κυριακή, η παλαιότερη εκκλησία του Πύργου, χτισμένη γύρω στα 1834. Αρχικά επρόκειτο να αφιερωθεί στον Αγιο Χαράλαμπο, πολιούχο του Πύργου, και παρότι το όνομά της άλλαξε, το πανηγύρι του Αγίου εξακολουθεί να γίνεται εδώ κάθε 10η Φεβρουαρίου. Είναι εντυπωσιακό το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, φτιαγμένο από ξύλο καρυδιάς, σύρμα και πορσελάνη και επενδυμένο με φύλλα χρυσού, φιλοτεχνημένο στα 1859 από τον Ηπειρώτη ξυλογλύπτη Γεώργιο Χριστοδούλου. Τις αγιογραφίες του Δωδεκαόρτου έφτιαξε ο σπουδαίος Ζακυνθινός ζωγράφος Ιωάννης Ταμβάκης στα 1860 με 1862.

Θέατρο Απόλλων
Η πνευματική κυψέλη της πόλης

Αν ο πολιτισμός είναι το μέλι του Πύργου, τότε το θέατρο Απόλλων είναι σίγουρα η κυψέλη του. Το νεοκλασικό κτίριο της οδού Συλλαϊδοπούλου μπορεί να πέρασε από σαράντα (και βάλε) κύματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, σήμερα, όμως, είναι ο πιο σημαντικός πνευματικός πνεύμονας της πόλης.

Σ\’ αυτό το υπέροχο νεοκλασικό κτίριο, με τα λευκά μάρμαρα και τα λεπτοδουλεμένα ανθέμια στα επίκρανα, βρήκε στέγη η πολιτιστική δραστηριότητα της πόλης σε καιρούς χαλεπούς, πριν στηριχτεί εδώ και η ίδρυση, η λειτουργία και, εν πολλοίς, η επιτυχία της Θεατρικής Ομάδας Πύργου.

Στη θέση που σήμερα βρίσκεται ο Απόλλωνας υπήρχε στα μέσα του 19ου αι. ένα ξύλινο θέατρο που είχε φτιάξει ένας επιχειρηματίας από την Αλεξάνδρεια. Στα 1878 η ξύλινη κατασκευή έδωσε τη θέση της στο νέο λιθόκτιστο κτίριο, πιθανόν βασισμένο σε σχέδια του Ερνεστ Τσίλερ. Εδώ έπαιξε η θρυλική ηθοποιός Ευαγγελία Παρασκευοπούλου, η Ελληνίδα «Σάρα Μπερνάρ», όπως την αποκαλούσε ο Τύπος της εποχής. Ηταν τα χρόνια που στον Πύργο συνυπήρχαν το «καφέ-αμάν» με το «καφέ-σαντάν», ο ανατολίτικος τρόπος διασκέδασης με τους αμανέδες από τη μια και ο δυτικοευρωπαϊκός της αστικής τάξης από την άλλη.

Ο Απόλλωνας γνώρισε τότε μεγάλες δόξες: στο σανίδι του θεατρικές παραστάσεις, θίασοι από το εξωτερικό, συναυλίες, φιλαρμονικές, όπερες. Με τα γυρίσματα των καιρών, ωστόσο, το θέατρο ξέπεσε.

Στην Κατοχή έφτασε να χρησιμοποιηθεί και ως στάβλος, για τα άλογα των Ιταλών κατακτητών. Κι όμως, μια ομάδα τότε νεαρών Πυργιωτών, που είχαν ιδρύσει τον σύλλογο «Πυργιώτικος Παρνασσός», με μέντορα τον σπουδαίο ντόπιο διανοούμενο Τάκη Δόξα, τόλμησαν να ανεβάσουν στον Απόλλωνα το 1943, εν μέσω Κατοχής, μια θεατρική παράσταση, τους «Παλιοφοιτητές». Δόθηκαν κι άλλες παραστάσεις, προτού το θέατρο παραδοθεί οριστικά στην εγκατάλειψη και την αδιαφορία στα 1960. Χρειάστηκε να φτάσουμε στη δεκαετία του \’80 για να αρχίσει να ανακαινίζεται ο χώρος, και να λειτουργήσει τελικά ξανά το 1995. Ηταν η αφορμή που έψαχνε η πόλη για να αρχίσει να δραστηριοποιείται και πάλι γύρω από τα πολιτιστικά θέματα.

Οι θεατρικές ομάδες του Πύργου (τέσσερις συνολικά) έπιασαν το νήμα ξανά απ\’ την αρχή, τα ωδεία άρχισαν να διοργανώνουν εκδηλώσεις και πολλοί φορείς κινητοποιήθηκαν, δείχνοντας πόσο έλειπε από τον Πύργο ένας τέτοιος χώρος.

Οταν βρεθείτε στην πόλη, μη χάσετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε κάποια παράσταση στον Απόλλωνα, θα δείτε πως αξίζει πραγματικά τον κόπο!

Κατάκολο
Κοσμοπολίτικο ψαροχώρι

Τόπος αναψυχής, επίνειο του Πύργου και αγαπημένος σταθμός της κρουαζιέρας, το Κατάκολο χτίστηκε και άκμασε χάρη στο «χρυσάφι» της Ηλείας, τη σταφίδα. Οταν ολόκληρος ο νομός «ζούσε και ανέπνεε» από το εμπόριο της σταφίδας, το Κατάκολο ήταν το λιμάνι όπου γινόταν η φορτοεκφόρτωση του καρπού για να ταξιδέψει έπειτα σ\’ ολόκληρο τον κόσμο. Ηταν τέτοια η σημασία του, που τότε, στα 1878, δημιουργήθηκε και η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή στην ελληνική περιφέρεια (είχε προηγηθεί η σύνδεση Αθήνα-Λαύριο), προκειμένου να συνδέσει τον Πύργο με το Κατάκολο και να εξυπηρετήσει τη μεταφορά της σταφίδας. Ο θρυλικός «κωλοσούρτης», το τρενάκι που με τα βαγόνια μπροστά και τη μηχανή πίσω, έγραψε τη δική του ιστορία, πολλοί είναι εκείνοι που ακόμη θυμούνται τον Θύμιο, τον υπεύθυνο σταθμάρχη, θα λέγαμε, που με τη χαρακτηριστική φωνή του ειδοποιούσε για την αναχώρηση του τρένου.

Σήμερα οι παλιές σταφιδαποθήκες, που κάποτε δέσποζαν στην προκυμαία του Κατάκολου, έχουν μετατραπεί πια σε γραφικές ψαροταβέρνες και άνετα καφέ. Το Κατάκολο μπορεί να έχασε τον πλούτο που έφερνε η σταφίδα, ανακάλυψε όμως τον τουρισμό. \’Η μήπως έγινε το αντίθετο; Οι μεγάλες κρουαζιέρες που ξεκινούν \”κυρίως\” από την Ιταλία έχουν συμπεριλάβει το Κατάκολο στις απαραίτητες στάσεις τους τα τελευταία περίπου τριάντα χρόνια, καθιστώντας πλέον το μικρό ψαροχώρι στη μεγαλύτερη πύλη εισόδου τουριστών κρουαζιέρας στην Ελλάδα, μετά τον Πειραιά. Περίπου 430 μεγάλα και μικρά πλοία τον χρόνο ελλιμενίζονται στο Κατάκολο, και γύρω στο ένα εκατομμύριο επισκέπτες πλημμυρίζουν τη μικρή προκυμαία, δίνοντας πνοή στο χωριό και μεγάλη οικονομική ανάσα στην περιοχή. Αν σκεφτείτε, μάλιστα, πως τα κρουαζιερόπλοια σταματούν εδώ για μια στάση μόλις 6-7 ωρών.

Ο καταπράσινος λόφος που στεφανώνει το Κατάκολο, με τα ερείπια του Ποντικόκαστρου, προσφέρει μια πρώτης τάξεως…δικαιολογία για εκδρομούλες και πικνίκ στο δάσος, με θέα όλο το λιμάνι και τον κυπαρισσιακό κόλπο.

Αλλά και από την πίσω πλευρά του οικισμού, παίρνοντας τον δρόμο για το Κορακοχώρι, θα βρείτε άλλη μια αφορμή για να… ξεχαστείτε. Η παραλία του Αγίου Ανδρέα, από τις πιο γνωστές σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, απλώνεται σε έναν μαγευτικό κολπίσκο, σε μια υπέροχη αμμουδιά με εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα, που το καλοκαίρι γεμίζει ασφυκτικά από κόσμο που έρχεται για βουτιές στα καταγάλανα νερά της.

Τεχνίτες, μάστορες και παραγωγοί

Ο Πύργος, το \’χουμε ξαναπεί, είναι πάνω απ\’ όλα οι άνθρωποί του. Από τη μία οι νέοι με τις ρηξικέλευθες ιδέες τους και τις ανατροπές, από την άλλοι η παλαιότερη γενιά, εκείνοι οι μάστορες και οι τεχνίτες, οι παλιοί παραγωγοί, οι άνθρωποι που έφτιαξαν τον Πύργο και ακόμη και σήμερα εξακολουθούν στις «επάλξεις», δίνοντας το δικό τους ξεχωριστό χρώμα στην πόλη.

Κατηφορίζοντας, λοιπόν, την Ερμού, με κατεύθυνση προς Κυπαρισσία, λίγο μετά τη διασταύρωση με τη Γερμανού, συναντάμε ένα από τα πιο παλιά και χαρακτηριστικά πυργιώτικα μαγαζιά, το κατάστημα της ποτοποιίας Κουτήφαρη.

Μια οικογενειακή παράδοση που ξεκίνησε στα 1902, τότε που όλα ήταν αγνά (όπως έλεγε και η παλιά τηλεοπτική διαφήμιση) και έναν αιώνα αργότερα βρίσκεται ακόμη στην ίδια θέση, κερνώντας πάντα τους πελάτες και τους επισκέπτες το ίδιο εκλεκτό ούζο.

Η χαμογελαστή κυρία Κωνσταντίνα μάς υποδέχεται στο μαγαζί με κέρασμα και μας μιλάει για την οικογένεια Κουτήφαρη, που εδώ και 100 χρόνια φτιάχνει το ούζο της, με δική τους απόσταξη και συνταγή, και πάντα με τον ίδιο και απαράλλαχτο τρόπο.

Ούζο από καθαρό οινόπνευμα, γλυκάνισο και σπόρους από άνηθο, με τους βαθμούς να ποικίλλουν ανάλογα με το απόσταγμα, αλλά και κονιάκ τριών και πέντε αστέρων και λικέρ σε ό,τι γεύση μπορείς να φανταστείς: μπανάνα, τριαντάφυλλο, μέντα, μαστίχα, γαρίφαλο, βατόμουρο, κεράσι και τα αρώματα δεν έχουν τελειωμό.

Κι ο χώρος, όμως, εδώ έχει τη δική του ιστορία. Βαρέλια και δεξαμενές σε πρώτο πλάνο, αμέτρητα μπουκάλια κι ένας αστραφτερός μαρμάρινος πάγκος όπου τα γεμάτα ποτηράκια του λικέρ φαίνονται απόκοσμα λαμπερά!

Λίγο παρακάτω, στον ίδιο δρόμο, στον αριθμό 100 της οδού Ερμού, έχει ακόμη το εργαστήριό του ο κύριος Διονύσης Αποστολόπουλος, ο κυρ Νιόνιος, όπως τον ξέρουν καλύτερα οι δικοί του άνθρωποι και οι φίλοι του. Είναι ο πιο παλιός τεχνίτης στον Πύργο, ένας γλυκύτατος γέροντας 95 χρονών που εδώ και 65 χρόνια φτιάχνει με τα χέρια του δερμάτινα για τα ζώα, για τα άλογα, τα γαϊδουράκια, τις γίδες. Κι όσο κι αν τώρα πια δεν υπάρχει ζήτηση (τα τρακτέρ δεν καταλαβαίνουν από καλαισθησία\”) ο κυρ Νιόνιος είναι ακόμα εκεί και παλεύει με τα κοπίδια του να δώσει μορφή στο δέρμα. «Οκτώ αδέρφια ήμασταν, οι τέσσερις ασχολούμασταν με τα δερμάτινα.

Ο καλύτερος όλων μας ήταν ο αδερφός μου ο Βασίλης: ήταν παράλυτος, μα δεν τον έφτανε κανείς μας στην τέχνη», λέει χωρίς να σηκώσει το κεφάλι από τα εργαλεία του. «Η δουλειά μου είναι η ζωή μου, μου δίνει δύναμη. Σαν δεν αισθάνομαι καλά, έρχομαι στο εργαστήρι και μου περνάει αμέσως» και η φωνή του δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας.

Στην άλλη πλευρά της πόλης, εκεί στη συμβολή των δρόμων Καρκαβίτσα και Καπετάν Γιώργη, βρίσκουμε το κατάστημα της Ηλ.Βι.Γαλ, του Βασίλη Καλομοίρη. Εδώ η «τέχνη» μεταφράζεται στην παραγωγή γαλακτομικών προϊόντων με γάλα από ολόκληρη την ορεινή και ημιορεινή Ηλεία. Συνεχίζοντας μια παράδοση που κρατάει γερά από το 1929, ο κ. Βασίλης εξακολουθεί να μας «ταΐζει» με φίνο τυρί και γιαούρτι, που εκτός των άλλων έχει κερδίσει και ένα σωρό βραβεία σε διαγωνισμούς ποιότητας.

Βγαίνοντας από τον Πύργο, με κατεύθυνση προς το Κορακοχώρι, σταματάμε στο κτήμα Χρηστιά, ιδιοκτησίας του Κώστα Σημίτη. Οχι, όμως, για να δούμε τον πρώην πρωθυπουργό αλλά για να επισκεφθούμε το ακριβώς απέναντι κτήμα, με το τεράστιο αρχοντικό που στέκει έρημο αλλά περήφανο ακόμα κάτω από προστατευτικό στέγαστρο.

Λίγο παραπέρα, εργάτες μαζεύουν και κόβουν εκατοντάδες βέργες για αμπέλια. «Αυτές οι βέργες φυτρώνουν άγριες, μα αργότερα ο κάθε αμπελουργός θα αναλάβει να τις κεντρώσει, για να δώσουν τις ποικιλίες σταφυλιού που θέλει για να φτιάξει το κρασί του» μας εξηγεί ο κ. Πολυζώης Βουζέρης, που συμμετέχει στην όλη διαδικασία.

Κάθε χρόνο, από τα τέλη Γενάρη μέχρι τα τέλη Μαρτίου, οι εργάτες που απασχολούνται εδώ μαζεύουν περίπου 15.000 βέργες τη μέρα, τις κόβουν περίπου στους 55 πόντους, τις δένουν σε δεμάτια των εκατό και έπειτα οι βέργες στέλνονται για να κεντρωθούν σε αμπελώνες σε όλη την Ελλάδα.

Γεράσιμος Καλλιμώρος
«Σκοπός μας να γίνει η ΕΝΩΣΗ μοχλός ανάπτυξης για την περιοχή»

Τη σημασία της στήριξης των ελληνικών προϊόντων και του Ελληνα παραγωγού τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας-Ολυμπίας, Γεράσιμος Καλλιμώρος. Μιλώντας για τις δραστηριότητες τις οποίες ανέπτυξε την τελευταία 5ετία η ΕΑΣ διακρίνει την οργάνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της Ενωσης σε τρεις βασικούς πυλώνες, τα αγροεφόδια, τα αγροδιατροφικά προϊόντα και την παροχή υπηρεσιών προς τα μέλη μας.

«Συγκεκριμένα, προχωρήσαμε στον εκσυγχρονισμό των βιομηχανικών μας εγκαταστάσεων και στην πλήρη καθετοποίηση της παραγωγής μας, στη δημιουργία καταστημάτων λιανικής πώλησης αγροδιατροφικών προϊόντων και στην ενίσχυση του δικτύου πωλήσεων των αγροεφοδίων. Επιπλέον, εξίσου σημαντική είναι και η παρέμβαση στην εμπορία των αγροτικών μας προϊόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Κορινθιακή Σταφίδα Ηλείας, προϊόν με 90% εξαγώγιμο προσανατολισμό, η οποία τα τελευταία χρόνια είναι το μοναδικό προϊόν που έχει συνεχή αύξηση η τιμή παραγωγού, χάρη στην παρέμβαση στην τιμή από τη Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας».

Παράλληλα, ο κ. Καλλιμώρος εστιάζει στο μέλλον, τονίζοντας πως η ΕΑΣ επενδύει στα τυποποιημένα αγροδιατροφικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας: την κορινθιακή σταφίδα Ηλείας, το κρασί και το ελαιόλαδο. «Εχουμε επενδύσει πάνω στο ελαιόλαδο, στην εκπαίδευση και στον εξοπλισμό του παραγωγού, ώστε να χρησιμοποιούνται οι πλέον σύγχρονες μέθοδοι καλλιέργειας και επεξεργασίας του ελαιοκάρπου. Επιπλέον, όμως, η ΕΑΣ πιστοποιεί το σύνολο των προϊόντων της με ISO 22000 ενώ παράλληλα έχουμε αναγνωρίσει ως προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης τη σταφίδα και το ελαιόλαδο με την επωνυμία «ΠΓΕ Σταφίδα Ηλείας» και \”ΠΓΕ Ολυμπίας\” αντίστοιχα δημιουργώντας όλες εκείνες της απαραίτητες προϋποθέσεις για την ποιοτική αναβάθμιση των προϊόντων μας. Ειδικά για το ελα