Η κυβέρνηση της Ισπανίας, χώρας που πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης χρέους στην ΕΕ, κάλεσε χθες την ευρωζώνη να δημιουργήσει μια νέα αρχή με ευρείες αρμοδιότητες ελέγχου στα δημοσιονομικά των κρατών-μελών της και να στείλει σαφές μήνυμα στις αγορές ότι η ύπαρξη του ευρώ δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι υποστήριξε ότι η δημιουργία ενός τέτοιου θεσμικού οργάνου θα μπορούσε να αμβλύνει τις πιέσεις τις οποίες υφίσταται η χώρα του. Δεν είναι ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης που προτείνει κάτι τέτοιο. Όμως τα προβλήματα και κυρίως το μέγεθος της οικονομίας της Ισπανίας–μιας χώρας η οποία θεωρείται \’πολύ μεγάλη για να πτωχεύσει\’–ωθούν τους ευρωπαίους διαμορφωτές πολιτικής να επανεξετάσουν τα σχέδια για την προώθηση της ισχυρότερης δημοσιονομικής και τραπεζικής ολοκλήρωσης ενόψει της επόμενης συνόδου κορυφής της ΕΕ, την 28η και 29η Ιουνίου.
Η Γερμανία επιμένει ότι αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εγκατάλειψη ενός σημαντικού μέρους της εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών της ΕΕ σε ό,τι αφορά τους προϋπολογισμούς τους.
Τα υψηλότερα χρέη των περιφερειών και τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα οδήγησαν τα κόστη του δανεισμού για την Ισπανία σε ιστορικό υψηλό. Οι επενδυτές αξιώνουν όλο και πιο μεγάλα επιτόκια για τα ισπανικά χρεόγραφα και το σπρεντ, η διαφορά απόδοσης των ισπανικών 10ετών ομολόγων από τα γερμανικά 10ετή ομόλογα αναφοράς, αυξήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από την κυκλοφορία του ευρώ, στις 548 μονάδες βάσης, την Παρασκευή.
Η κυβέρνηση της Ισπανίας, έχοντας ήδη αυξήσει τους φόρους, μειώσει τις δαπάνες, περικόψει κοινωνικά επιδόματα και το κοινωνικό κράτος και προβεί στην \’διάσωση\’ τραπεζών που αντιμετωπίζουν προβλήματα, λέει πως ελάχιστες κινήσεις μπορεί να κάνει πλέον, άρα η ΕΕ πρέπει να παρέμβει για να καθησυχάσει τις ανησυχίες για τη ρευστότητά της.
Κατ\’ ιδίαν, Ισπανοί αξιωματούχοι λένε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει με τη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών ή μέσω της απευθείας παρέμβασης της ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων. Λένε επίσης ότι η ευρωζώνη θα μπορούσε να κινηθεί ταχύτερα προς μια δημοσιονομική ένωση.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται να ενισχύσει την αρχιτεκτονική της», είπε ο Μαριάνο Ραχόι στην Καταλονία. «Αυτό συνεπάγεται το να κινηθεί προς μια ισχυρότερη ολοκλήρωση με την εκχώρηση περισσότερης εθνικής κυριαρχίας, ειδικά στο δημοσιονομικό πεδίο. Σημαίνει επίσης ένα συμβιβασμό για την δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής δημοσιονομικής αρχής, η οποία θα κατευθύνει την δημοσιονομική πολιτική στην ευρωζώνη, θα εναρμονίζει την δημοσιονομική πολιτική των κρατών μελών και θα καταστήσει δυνατό έναν κεντροποιημένο έλεγχο των δημοσιονομικών».
Ο Ραχόι είπε ότι η αρχή αυτή μπορεί να τεθεί επικεφαλής στην διαχείριση των χρεών των κρατών-μελών της ΕΕ και ότι θα την συνέθεταν μόνο χώρες της ευρωζώνης που εκπληρώνουν αυστηρά κριτήρια.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είπε ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να εγκαταλείψουν την προσέγγιση των σταδιακών μεταλλαγών που ακολούθησαν τα τελευταία δύο χρόνια για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, που δεν είχε αποτέλεσμα, και να αποσαφηνίσουν το ταχύτερο το όραμά τους για το μέλλον του ενιαίου νομίσματος. Προειδοποίησε, παράλληλα, ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να καλύψει το «πολιτικό κενό».
Η δημιουργία μιας τέτοιας νέας ευρωπαϊκής υπηρεσίας θα προϋπέθετε αλλαγές στις συνθήκες της ΕΕ, μια συνήθως παρατεταμένη και πολιτικά δύσκολη διαδικασία, που χρειάζεται επικύρωση και από τα 27 κράτη-μέλη. Ο εκπρόσωπος του Επιτρόπου αρμόδιου για την Οικονομία Όλι Ρεν, ο Αμαντέου Αλταφάτζ, είπε ότι το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και τα νομοσχέδια για την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ευρωζώνη θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην δημιουργία μιας τέτοιας δημοσιονομικής αρχής, με την ανάθεση νέων, δημοσιονομικών αρμοδιοτήτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποκτούσε αυξημένες εξουσίες σε ό,τι αφορά την επιτήρηση των προϋπολογισμών, περιλαμβανομένης και της δυνατότητας επιβολής ποινών σε χώρες», είπε ο Αλταφάτζ. «Ακόμη και πριν καταρτιστεί ένας προϋπολογισμός και φθάσει στο εθνικό κοινοβούλιο, η Επιτροπή θα μπορούσε να ζητεί αναθεώρηση των δημοσιονομικών προβλέψεων εάν θεωρούσε ότι αυτές δεν επιτρέπουν σε μια χώρα να τηρήσει τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις της και επομένως έθεταν σε κίνδυνο την χρηματοοικονομική σταθερότητα».
Η Γερμανία έχει ταχθεί υπέρ της περαιτέρω ολοκλήρωσης στην Ευρώπη, περιλαμβανομένων των αυστηρότερων ελέγχων στα εθνικά δημοσιονομικά, και το Βερολίνο δηλώνει έτοιμο να εξετάσει την τροποποίηση των ευρωπαϊκών συνθηκών εάν χρειάζεται.
Μια ημέρα αφότου η γερμανική κυβέρνηση τάχθηκε υπέρ του να δοθεί ένα επιπλέον έτος στην Ισπανία για να μειώσει το έλλειμμά της στο όριο του 3%, η επικεφαλής της επέμεινε ότι πρέπει οι χώρες που παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες να παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτό ήδη περιλαμβάνεται στο Δημοσιονομικό Σύμφωνο, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2013. Όμως πολλές χώρες, περιλαμβανομένης της Γαλλίας, της Αυστρίας και της Φινλανδίας, έχουν κάνει σαφές ότι δεν προτίθενται να εκχωρήσουν εξουσίες από τα εθνικά κοινοβούλια στις Βρυξέλλες σε ό,τι αφορά την κατάρτιση των προϋπολογισμών τους.
«Δεν μπορείς να ζητάς ευρωομόλογα αλλά να μην είσαι έτοιμος να κάνεις το επόμενο βήμα προς μια στενότερη ολοκλήρωση», στο δημοσιονομικό πεδίο, είπε χθες η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ.
Στο μεταξύ, προωθείται η ιδέα για μια στενότερη «τραπεζική ένωση» ως ενδιάμεσο βήμα.
Η Ισπανία έχει αναθέσει σε τέσσερις εταιρίες, τις KPMG , PwC, Deloitte και Ernst & Young, να κάνουν έναν «ανεξάρτητο λογιστικό έλεγχο» των τραπεζών της χώρας που αντιμετωπίζουν προβλήματα, είπε μια πηγή χθες.