Παρεμβάσεις οι οποίες επηρεάζουν ή καταστρέφουν τις αμμουδερές παραλίες της Κρήτης στις οποίες γεννούν τα αυγά τους οι θαλάσσιες χελώνες Καρέτα-Καρέτα, καταγγέλει ο σύλλογος προστασίας της θαλάσσιας χελώνας \”Αρχέλων\”.

Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα, ο \”Αρχέλων\” αναφέρει παραλίες στο Ρέθυμνο αλλά και στα νότια του Ηρακλείου.

Αναλυτικότερα στο σχετικό κείμενο αναγράφονται τα εξής :

\”Τρεις είναι οι κυριότερες παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα καρέττα στην Κρήτη. Στη βόρεια ακτή, στο Νομό Χανίων τα 13 χλμ. παραλίας από το Κολυμπάρι μέχρι το Σταλό, στο Νομό Ρεθύμνου τα 11 χλμ. από την πόλη του Ρεθύμνου μέχρι τη Σκαλέτα, και στη νότια ακτή του Νομού Ηρακλείου τα 8 χλμ. παραλίας από τον Κομμό μέχρι τον Κόκκινο Πύργο στον Κόλπο της Μεσσαράς.

Και οι τρεις περιοχές έχουν ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Δυστυχώς όμως καμιά από τις περιοχές αυτές δεν προστατεύεται ουσιαστικά. Όλο και συχνότερα καταγράφουμε ή μας καταγγέλλονται καταστροφικές παρεμβάσεις πάνω στις παραλίες αυτές, που εκτός από περιοχές ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας αποτελούν και σημαντικούς φυσικούς και κατά συνέπεια τουριστικούς πόρους. Το χειρότερο είναι ότι τις περισσότερες παρεμβάσεις προκάλεσαν θεσμοθετημένοι τοπικοί φορείς όπως οι Δήμοι ή οι αναπτυξιακές εταιρίες των Δήμων. Ας δούμε αναλυτικά τις πιο χτυπητές περιπτώσεις.

ΑΠΟΧΕΤΕΥΤΙΚΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Πρόκειται για τη διέλευση του αγωγού οικιστικών αποβλήτων της περιοχής ανατολικά του Ρεθύμνου, πάνω από την παραλία ωοτοκίας. Ενώ η σχετική μελέτη ενέκρινε τη διέλευση του αγωγού κατά μήκος του παραλιακού δρόμου, κάποιοι είχαν τη φαεινή ιδέα να περάσουν τον αγωγό από την παραλία ωοτοκίας σε όλο σχεδόν το μήκος της, και μάλιστα να κατασκευαστούν και μερικά τσιμεντένια αντλιοστάσια πάνω στον αιγιαλό!

Το έργο σταμάτησε μετά από καταγγελία του ΑΡΧΕΛΩΝ και της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης καθόσον η διαδρομή του αγωγού από την παραλία δεν συμφωνούσε με τη μελέτη. Για ποιο λόγο και από ποιους επελέγη να περάσει ο αγωγός αποβλήτων από τον αιγιαλό και τη ζώνη παραλίας παραμένει άγνωστο. Ήταν ποτέ δυνατόν να αντέξουν ο αγωγός και τα τσιμεντένια αντλιοστάσια πάνω στην παραλία τις φυσικές μετακινήσεις της άμμου λόγω του ισχυρού κυματισμού, που παρατηρείται πολύ συχνά στην περιοχή, και τη σταδιακή διάβρωση που καταγράφεται εδώ και χρόνια στη βόρεια ακτή της Κρήτης.

Μέχρι να σταματήσει το «έργο» η παραλία υπέστη καταστροφές από τις εκσκαφές που δεν αποκαταστάθηκαν και τα αντλιοστάσια που κατασκευάστηκαν παραμένουν ακόμη όρθια στην άμμο, μνημεία ανθρώπινης αβελτηρίας. Ποιος έχει την ευθύνη γι αυτήν την παράνομη κατασκευή και ποιος θα αποκαταστήσει τις καταστροφές που υπέστη ο κοινός δημόσιος φυσικός πόρος που λέγεται αιγιαλός;

ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΣΚΑΛΕΤΑΣ

Η παράκτια διάβρωση που καταγράφεται στις ακτές της Κρήτης αποτελεί σημαντική απειλή και για τον τουρισμό. Οι αμμώδεις παραλίες, δηλ. ο κατ’ εξοχήν τουριστικός πόρος, όλο και στενεύουν. Κάθε χρόνο οι μετρήσεις πλάτους των παραλιών ωοτοκίας που διενεργεί ο ΑΡΧΕΛΩΝ στο πλαίσιο του προγράμματός του δείχνουν όλο και μικρότερα πλάτη.

Η άμμος εξαφανίζεται βαθμιαία από τις παραλίες. Αυτό οφείλεται σε πολλές ανεπίτρεπτες παρεμβάσεις που διαταράσσουν ανεπανόρθωτα τις φυσικές διεργασίες που διέπουν τη μηχανική της ακτογραμμής και σε «έργα» μη επαρκώς μελετημένα ούτε από πλευράς σκοπιμότητας ούτε από πλευράς κατασκευής. Ισοπέδωση και τσιμεντάρισμα αμμόλοφων, εκτεταμένες αμμοληψίες, άναρχη δόμηση σπιτιών και ξενοδοχείων, κατασκευή παράκτιων δρόμων και κρηπιδωμάτων, καθώς και μόλων και προβόλων μέσα στη θάλασσα επιφέρουν μια ραγδαία αυξανόμενη αποχώρηση της άμμου από τις γειτονικές παραλίες.

Για παράδειγμα η κατασκευή κυματοθραύστη στο Κολυμπάρι Χανίων έχει σχεδόν εξαφανίσει την γειτονική παραλία, το ίδιο και ο λιμενοβραχίονας στην Αγία Μαρίνα Χανίων, καθώς και το λιμάνι στον Κόκκινο Πύργο Μεσσαράς. Και τα τρία αυτά έργα, καταδεικνύουν εκ του αποτελέσματος ότι οι σχετικές μελέτες δεν κατάφεραν να προβλέψουν τις αρνητικές επιπτώσεις στις διπλανές παραλίες.

Η απώλεια των παραλιών έχει φυσικά επίπτωση και στον τουρισμό, κάτι που έγινε πρόσφατα αντιληπτό από τις τοπικές αρχές οι οποίες προσπαθούν τώρα να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με σπασμωδικά μέτρα όπως η μεταφορά άμμου από άλλες περιοχές! Αντί λοιπόν οι αρμόδιοι να σκύψουν με ιδιαίτερη προσοχή πάνω στο φαινόμενο, που μπορεί να επιφέρει τρομακτικές αλλοιώσεις στην παράκτια ζώνη και επομένως και στον τουρισμό, σχεδιάζουν και άλλα τέτοια «έργα», όπως το προσφάτως ανακοινωθέν «αλιευτικό καταφύγιο Σκαλέτας». Καταρχήν και κατά τη γνώμη μας το προτεινόμενο καταφύγιο δεν φαίνεται να εξυπηρετεί τους επαγγελματίες αλιείς της περιοχής αφού αυτοί πιάνουν στα γειτονικά λιμάνια Ρεθύμνου και Πανόρμου, που βρίσκονται εκατέρωθεν της Σκαλέτας σε απόσταση 10-15 χλμ.

Επίσης η προτεινόμενη θέση βρίσκεται μόνο λίγες εκατοντάδες μέτρα από την παραλία της Σκαλέτας που συγκεντρώνει σημαντικό ποσοστό ωοτοκίας στην περιοχή του Ρεθύμνου. Η κατασκευή του αναγκαίου μόλου δεν γνωρίζουμε τι επιπτώσεις θα έχει πάνω στην ήδη διαβρωμένη παραλία αλλά κρίνοντας από τις αστοχίες παρόμοιων προηγούμενων έργων δεν είμαστε πολύ αισιόδοξοι.

Δεν χρειάζεται να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι η γειτνίαση του προτεινόμενου αλιευτικού καταφυγίου με την παραλία ωοτοκίας θα αυξήσει τις ήδη πολλές ενοχλήσεις που υπάρχουν στην παραλία αυτή (δυνατά φώτα, θόρυβος, beach bar, ομπρέλες, ξαπλώστρες, κ.α.) και οι οποίες εμποδίζουν τη διεξαγωγή της ωοτοκίας, της επώασης των αυγών και της εκκόλαψης των νεοσσών. Τέλος, η συχνή κίνηση των πάσης φύσεως σκαφών μέρα και νύχτα θα δημιουργήσει καινούργιες ενοχλήσεις και στον πλησίον της παραλίας θαλάσσιο χώρο.

Ας σημειωθεί ότι ο πληθυσμός των θαλάσσιων χελωνών στο Ρέθυμνο μειώνεται με ραγδαίο ρυθμό τα τελευταία χρόνια και αντί να επαυξάνονται και να βελτιώνονται τα όποια μέτρα προστασίας αυξάνονται και πληθύνονται οι ενοχλήσεις και οι κίνδυνοι που απειλούν τις χελώνες.

ΞΕΠΑΤΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΡΑΧΟΠΛΑΚΑ ΣΤΟΝ ΚΟΜΜΟ ΜΕΣΣΑΡΑΣ

Ένα άλλο «έργο» που μας καταγγέλθηκε και προκάλεσε αλγεινή εντύπωση σε έλληνες και ξένους επισκέπτες ήταν η καταστροφή της βραχόπλακας στον Κομμό Μεσσαράς. Η βραχόπλακα (beach-rock) είναι επίπεδος γεωλογικός σχηματισμός στο όριο αμμουδιάς και θάλασσας και παίζει σπουδαίο ρόλο στη δυναμική της παραλίας γιατί εκτονώνει την κυματική ενέργεια και συγκρατεί την αμμουδιά στην θέση της. Η παραλία του Κομμού εκτός από περιοχή ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας και περιοχή NATURA είναι και αρχαιολογικός χώρος.

Η παραλία χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη βραχόπλακα που βρίσκεται στη ζώνη του κύματος. Μετά τη βραχόπλακα εκτείνεται η αμμουδιά του Κομμού που τελειώνει σε αμμόλοφους με αραιούς κέδρους που με την παρουσία του αρχαιολογικού χώρου δίνουν μια μυθική εικόνα στην περιοχή. Δεν μπορεί να το πιστέψει κανείς εύκολα αλλά τη βραχόπλακα βάλθηκε να καταστρέψει η Αναπτυξιακή Εταιρία του τοπικού Δήμου! Με σκοπό να μην «ενοχλούνται οι επισκέπτες» και να χωρέσουν περισσότερες ομπρέλες θαλάσσης. Δεν σας θυμίζει την «κότα με τα χρυσά αυγά»? Καταστρέφουμε τη φύση και τις διεργασίες της, που ακόμα δεν γνωρίζουμε επακριβώς, για να κερδίσουμε περισσότερα χρήματα.

Αλλά αυτό επιφέρει μόνον βραχυπρόθεσμα οφέλη. Γιατί χωρίς τη βραχόπλακα που συγκρατεί την παραλία μπορεί να χαθεί και η «κότα που κάνει τα χρυσά αυγά», δηλαδή η αμμουδιά και μετά ο τουρισμός! Ευτυχώς που παρενέβησαν έγκαιρα οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και σταμάτησαν την ολοσχερή καταστροφή. Παραμένουν ακόμη τα «ερείπια» της βραχόπλακας που η Αναπτυξιακή Εταιρεία πρόλαβε να καταστρέψει και τα οποία συγκέντρωσε στο πίσω μέρος της παραλίας, μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο, ίσως για να μπορούν να συγκρίνουν οι επισκέπτες τα έργα των νεώτερων ελλήνων με εκείνα των αρχαίων.

Πιστεύουμε ότι πολλές παρεμβάσεις έγιναν από άγνοια των φυσικών διεργασιών που διαμορφώνουν την ακτογραμμή. Για το λόγο αυτό ο ΑΡΧΕΛΩΝ επιμένει στην απόλυτη τήρηση των σχετικών διαδικασιών και θα βοηθά όσο μπορεί την τοπική αυτοδιοίκηση να παίρνει τις σωστές και νόμιμες αποφάσεις.

Ταυτόχρονα είμαστε υποχρεωμένοι να καταγγέλλουμε κάθε μη νόμιμη ενέργεια. Πρέπει να αντιληφθεί η τοπική αυτοδιοίκηση ότι ο αιγιαλός και η παραλία είναι ευαίσθητα οικοσυστήματα, και ότι αυτά στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τουρισμό. Επίσης πρέπει να αντιληφθεί ότι η ακτή αποτελεί ένα δυναμικό οικοσύστημα που δεν υπόκειται στις όποιες επιθυμίες του ανθρώπου. Αν παραβιαστούν ή εμποδιστούν οι φυσικές διεργασίες οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές και για πάντα.\”