Σκεφτήκαμε να δούμε τη Χαλκιδική από την άγνωστη πλευρά της. Να ξεκινήσουμε από τον Πολύγυρο με τις ελιές, τις βρύσες και τους γενναιόδωρους ανθρώπους του, να επισκεφτούμε την «πριγκίπισσα» της Γαλάτιστας, να ανέβουμε στο υπέροχο δάσος του Χολομώντα, με τα βότανα, τα μανιτάρια, τα χριστουγεννιάτικα έλατα και τα μέλια του. Να δούμε την όμορφη Αρναία με τα θαυμάσια μακεδονίτικα αρχοντικά και τα πολύχρωμα υφαντά της.

Κατηφορίσαμε προς τη θάλασσα από τη βορειοανατολική πλευρά. Προς τα μαντεμοχώρια που έδωσαν τον χρυσό στον Μ. Αλέξανδρο για να κάνει την εκστρατεία του στα βάθη της Ασίας, και τα Στάγειρα, την πατρίδα του Αριστοτέλη.

Προχωρήσαμε προς τις βραβευμένες παραλίες στη Χερσόνησο του Αθω. Στην Ιερισσό επισκεφτήκαμε καρνάγια όπου τα καΐκια φτιάχνονται ακόμα με ξύλο και μεράκι. Τη διώρυγα του Ξέρξη την περάσαμε με αυτοκίνητο και μείναμε εκστατικοί να κοιτάζουμε τον Πύργο του Προσφόριου στην Ουρανούπολη.

Ζηλέψαμε τα καραβάκια που έφευγαν φορτωμένα με προσκυνητές για το Αγιον Ορος, χωρίς εμάς. Είδαμε ψηλά από τον Παρθενώνα τη θάλασσα του Ν. Μαρμαρά και το ηλιοβασίλεμα στον Ολυμπο και περιηγηθήκαμε ανάμεσα στους εντυπωσιακούς σταλαγμίτες και σταλακτίτες του σπηλαίου των Πετραλώνων.

Πετρόκτιστη βρύση στο Αλσος Αριστοτέλη.

Δεν παραλείψαμε να δοκιμάσουμε εξαιρετικά κρασιά από τους ονομαστούς αμπελώνες της Χαλκιδικής.

Η πριγκίπισσα της Γαλάτιστας

Ο μεσαιωνικός πύργος στην πλαγιά που είναι χτισμένη η Γαλάτιστα ξεχωρίζει, καθώς διασχίζουμε τον επαρχιακό δρόμο από τη Θεσσαλονίκη προς τον Πολύγυρο. Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση, η θέση του είχε επιλεγεί από τη βυζαντινή πριγκίπισσα Γαλάτεια, ώστε να έχει ανεμπόδιστη θέα προς τον κάμπο.

Οι επιδρομείς που έφταναν κατά διαστήματα στην περιοχή δυσκολεύονταν να φτάσουν στον πύργο. Από μακριά τον έβλεπαν και από κοντά χάνονταν μέσα στο πυκνό δάσος. Μια άτυχη υπηρέτρια πρόδωσε κατά λάθος τη θέση του πύργου, καθώς, βγαίνοντας να πάρει νερό, της έπεσε το κουβάρι που έπλεκε και κύλησε στην πλαγιά. Οι πειρατές ακολούθησαν την άκρη του και έφτασαν στον πύργο… με οδυνηρά, μάλλον, αποτελέσματα για τους ιδιοκτήτες της.

Μεσαιωνικός πύργος στη Γαλάτιστα.

Η πρώτη αναφορά στο χωριό γίνεται σε έγγραφο του Αγίου Ορους το 897, ενώ, η Γαλάτιστα συμμετείχε ενεργά και στον αγώνα του 1821 με τίμημα την καταστροφή της από τους Τούρκους. Σήμερα είναι μια κωμόπολη περίπου 3.000 κατοίκων που ζει από την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τη μελισσοκομία.

Ξεκινάμε την επίσκεψή μας από το αποστακτήριο της Μάγδας Χαλκιά. Με οικογενειακή παράδοση 30 ετών στην αμπελουργία η οικογένεια διαθέτει έναν σύγχρονο επισκέψιμο χώρο όπου γίνεται η απόσταξη ούζου και τσίπουρου. Ακολουθεί βόλτα στις ανηφοριές του χωριού, δίπλα στους νερόμυλους, στην κάτω πλευρά του πύργου και στα ανακαινισμένα παραδοσιακά σπίτια.

Η όμορφη πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, τη βρύση, τα πολλά νερά και τα δέντρα σε εμπνέει να καθίσεις για καφέ ή φαγητό. Είναι στέκι των μεγαλύτερων σε ηλικία ντόπιων που… δεν τολμούν να κατέβουν χαμηλότερα, στα στέκια της νεολαίας, με τον φόβο της ανηφόρας που τους περιμένει στην επιστροφή.

Επόμενη στάση στον Αγιο Πρόδρομο. Πολλοί ταξιδιώτες που κατευθύνονται προς τον Πολύγυρο και την ορεινή Χαλκιδική συνηθίζουν να κάνουν ένα πέρασμα από το καταπράσινο χωριό για να δοκιμάσουν τα φημισμένα σουβλάκια και τα κρέατα από την πλούσια κτηνοτροφική παραγωγή της περιοχής. Κάνουμε μια βόλτα γύρω από τον ανακαινισμένο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1851), στο κέντρο του οικισμού.

Το Δημαρχείο του Πολυγύρου.

Στάγειρα: Η γενέτειρα του Αριστοτέλη

Τα Στάγειρα υπήρξαν γενέτειρα του φιλόσοφου Αριστοτέλη (384 π.Χ.) και ανήκουν στην περιοχή των λεγόμενων Μαντεμοχωρίων. Οι κάτοικοί τους απασχολούνταν στα μεταλλεία χρυσού και μολύβδου της περιοχής σε βάθος χρόνου 4.000 ετών! «Χάρη στον πλούτο που παραγόταν χρηματοδοτήθηκε η εκστρατεία στην Ασία του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Αριστοτέλη, ενώ τα ορυχεία συνέχισαν να αποτελούν πηγή πλούτου για την περιοχή και στα χρόνια των Οθωμανών».

Τα μυρωδάτα σαπούνια του κυρίου Βασιλάκη.

Από το Aλσος του Αριστοτέλη η θέα προς τον κόλπο της Ιερισσού είναι πανοραμική. Εκεί σώζονται δύο οθωμανικοί πυργίσκοι, από τους οποίους ο ένας χρησίμευε ως νομισματοκοπείο, ενώ εκτός από το άγαλμα του Σταγειρίτη φιλοσόφου στο Αλσος έχουν εγκατασταθεί όργανα παρατήρησης φυσικών φαινομένων που αναφέρονται στα συγγράμματά του: Υδροστρόβιλος, Εκκρεμές, Οπτικοί δίσκοι, Ηλιακό ρολόι και άλλα, όπως η πυξίδα που δείχνει την κατεύθυνση των γνωστότερων πόλεων του κόσμου σε σχέση με τα Στάγειρα.

Στην απέναντι πλαγιά του λόφου υπήρχαν τα Σιδηροκαύσια, η μεγαλύτερη μεσαιωνική πόλη της Μακεδονίας μετά τη Θεσσαλονίκη. Σήμερα, εκεί, βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες ανασκαφής και αναστήλωσης ενός ωραίου οθωμανικού λουτρού.

Πολύγυρος-Στη σκιά του Χολομώντα

Οι εξι βρύσες στον Πολύγυρο.

Η πρώτη μας στάση στον Πολύγυρο γίνεται στις έξι βρύσες, με το νερό που φτάνει από τις πλαγιές του Χολομώντα. Αφού δεν είμαστε παντρεμένοι, καλά θα κάνουμε να πιούμε νερό σε μία από τις βρύσες για να βρούμε ταίρι, μας συμβουλεύουν οι ντόπιοι. Για σιγουριά πίνουμε και από τις έξι.

Ο Πολύγυρος, με πλούσια αγωνιστική ιστορία, την περίοδο της τουρκοκρατίας και αργότερα, είναι η έδρα του ομώνυμου δήμου. Το κτίριο που στεγάζεται το Δημαρχείο Πολυγύρου παλαιότερα φιλοξενούσε το Δημοτικό Σχολείο. Από το πανέμορφο πέτρινο κτίριο, με το άγαλμα του Αριστοτέλη στην περίμετρο, ξεκινά ο πεζόδρομος που συγκεντρώνει μεγάλη εμπορική κίνηση την ημέρα, αλλά και μετά το απόγευμα, χάρη στα καφέ, εστιατόρια και μπαρ.

Συνεχίζουμε προς το Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου το οποίο φιλοξενεί ευρήματα από την αρχαία Ολυνθο και άλλες περιοχές της Χαλκιδικής, ωστόσο είναι προσωρινά κλειστό.

Ο Χολομώντας είναι διάσημος για τα έλατά του αλλά και τα πολύτιμα βότανά του. Η περιήγηση στα δασικά του βουνού αποτελεί μοναδική εμπειρία.

Οι περίφημες χοντροελιές

Η ελιά είναι το δέντρο που συναντάμε περισσότερο στα πεδινά του Πολυγύρου, ενώ στην περιοχή της Ορμύλιας βρίσκεται ο μεγαλύτερος ελαιώνας της Χαλκιδικής.

Λίγο έξω από τον Πολύγυρο ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Β. Ευαγγελινός μάς οδηγεί μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου, όπου ορκίστηκαν μέλη της Φιλικής Εταιρείας τον Μάιο του 1821. Μας δείχνει αιωνόβιες ελιές με τεράστιους σε διάμετρο κορμούς και μια μεγάλη πέτρινη επιφάνεια που χρησίμευε για την έκθλιψη της ελιάς και την παραγωγή του λαδιού στην αρχαιότητα, τυχαία ανακάλυψη σε χωράφι της περιοχής.

Οι εκτάσεις που καλλιεργούνται στη Χαλκιδική ανέρχονται στις 23.000 εκτάρια, η παραγωγή ελιάς φτάνει τους 100.000 τόνους ετησίως και το 80% της παραγωγής προορίζεται για επιτραπέζια χρήση.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ στον Ταξιάρχη.

Το μικροκλίμα της περιοχής ευνοεί την ανάπτυξη και την τελειοποίηση των χαρακτηριστικών της λεγόμενης χοντροελιάς Χαλκιδικής. Ο Σύλλογος Μεταποιητών Ελιάς Χαλκιδικής που ιδρύθηκε το 2011, απαρτίζεται από 40 μέλη. Στις δραστηριότητες του συλλόγου, πέρα από τη διάδοση και την προώθηση της ελιάς Χαλκιδικής, περιλαμβάνεται η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των μελών και των καλλιεργητών γύρω από ζητήματα σωστής περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Παλιό σκαρί σε καρνάγιο της Ιερισσού.

Ο ίδιος με την επιμέλεια και το μεράκι που τον διακρίνει έχει αποσπάσει ποιοτικά βραβεία για τη δουλειά του, ενώ φέτος η ελιά Χαλκιδικής εν γένει έλαβε την πιστοποίηση ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης), γεγονός που σημαίνει για τον καταναλωτή ότι επιλέγει ένα προϊόν με υψηλές προδιαγραφές ποιότητας, που ξέρει πού και από ποιον παράγεται.

Στην καρδιά του δάσους Χολομώντα

Την περίοδο των Χριστουγέννων, αν ρωτήσουμε κάποιον που πουλάει αληθινά έλατα στο Πεδίον του Αρεως, στην Αθήνα, τον τόπο καταγωγής του, είναι πολύ πιθανόν να αναφέρει τον Ταξιάρχη Χαλκιδικής, στην καρδιά του δάσους του Χολομώντα. Βλέπετε, εκτός από την κτηνοτροφία, τα καυσόξυλα, τη μελισσοκομία και τα ξυλοκάρβουνα, στον Ταξιάρχη υπάρχουν μεγάλα φυτώρια ελάτων που καλλιεργούνται αποκλειστικά για τα Χριστούγεννα.

Ενας άγγελος στην Ιερισσό.

Στα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού, όπου διατηρούνται παραδοσιακά σπίτια, οι ιδιαιτέρως φιλόξενοι κάτοικοί του μας καλοδέχονται παντού και μας παροτρύνουν να επισκεφθούμε την εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ, προστάτη άγιου του χωριού τους. Κάπως έτσι μας καλούν και στο εσωτερικό ενός σπιτιού όπου «κρύβεται» ένα ερασιτεχνικό εργαστήρι με μπουκάλια και γυαλικά που ζωγραφίζονται στο χέρι για να μας κεράσουν λικέρ από ρόδι και κράνα.

Λίγο έξω από το χωριό θερμά μας υποδέχεται στο εργαστήριό του και ο Νίκος Παπακωνσταντίνου. Σε όλη του τη ζωή μαζεύει με το χέρι και αποξηραίνει με φυσικές μεθόδους τα πολύτιμα βότανα του Χολομώντα.

Στην Ουρανούπολη ο Πύργος του Προσφορίου.

Η ομορφιά του δάσους στον Χολομώντα είναι μοναδική χάρη στις αποχρώσεις του πράσινου, του κίτρινου και του κόκκινου που εναλλάσσονται στα φύλλα των δέντρων ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Κοντά στο χωριό βρίσκεται και η έδρα διοίκησης του δάσους που είναι πανεπιστημιακό και εκτείνεται σε 58.000 στρέμματα.

Στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται συνεδριακές αίθουσες, ξενώνες και εργαστήρια απαραίτητα για την πρακτική άσκηση των φοιτητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Στο μουσείο του δάσους παίρνουμε μια γεύση από τη χλωρίδα και την πανίδα, χάρη στα βαλσαμωμένα είδη που εκτίθενται εκεί: αγριογούρουνα, λαγοί, ζαρκάδια, λύκοι, αλεπούδες, νυφίτσες, αετοί, γεράκια κ.ά..

Η περιοχή ανήκει στο δίκτυο Natura και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στα δασικά μονοπάτια, να ξεκουραστεί στα ξύλινα κιόσκια και να θαυμάσει τη θέα από τις ειδικές εξέδρες που έχουν δημιουργηθεί με τη μέριμνα του δασαρχείου.

Τα καρνάγια της Ιερισσού

Η βίλα Γαλήνη στο Πόρτο Καρράς.

Το τρισδιάστατο υπερθέαμα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ιερισσού με θέμα το Αγιον Ορος είναι ιδανικό για τις γυναίκες, που δεν μπορούν να μπουν στο άβατο της Ιερής Κοινότητας. Προηγουμένως, στην είσοδο του κτιρίου μάς υποδέχτηκε ευχάριστα ένας πρωτότυπος Δον Κιχώτης φτιαγμένος με μέταλλο και ξύλο. Στο κέντρο φιλοξενούνται ακόμη εκθέσεις, όπως, αυτή την περίοδο, οι αγιογραφίες της Στεφανίας και του Δημήτρη Γαρδικιώτη, οι οποίοι ζουν και διατηρούν το εργαστήριό τους στο γειτονικό Στρατώνι.

Η Ιερισσός είναι μια γραφική, παραθαλάσσια κωμόπολη του Δήμου Αριστοτέλη, με μεγάλη παράδοση στην τέχνη των καραβομαραγκών. Επισκεπτόμαστε ένα από τα καρνάγια που συνεχίζουν να λειτουργούν. Ανήκει στα αδέλφια Ιωάννου που έχουν παραλάβει τη δουλειά από τον πατέρα τους κι εκείνος από τον δικό του. Οι παραγγελίες για καινούργια σκάφη έχουν πέσει αρκετά, αλλά δουλεύουν και για τη συντήρηση παλιών σκαφών. Αυτή την περίοδο ετοιμάζουν ένα σκαρί 7,5 μέτρων.

Στο κελάρι της Κλαούντιας Παπαγιάννη.

Σπήλαιο Πετραλώνων-Ανθρωπος 400.000 ετών

Η ανακάλυψη του περίφημου απολιθωμένου ανθρώπινου κρανίου ηλικίας 300.000 ή 400.000 χρόνων σε σπήλαιο, λίγο έξω από το χωριό Πετράλωνα της Χαλκιδικής, το 1960, έδωσε την αφορμή να ξεκινήσουν οι εργασίες εξερεύνησης. Η ανασκαφή έγινε από τον παλαιοανθρωπολόγο Αρη Πουλιανό το 1968 και την περίοδο 1974-1988. Το συνολικό μήκος των διαδρόμων του σπηλαίου φτάνουν τα 1.800 μέτρα, από τα οποία τα 700 είναι επισκέψιμα για το κοινό.

Το σπήλαιο διαθέτει σταθερή θερμοκρασία 17-18 βαθμών Κελσίου όλο τον χρόνο και παρουσιάζει μια εντυπωσιακή ποικιλία σε σταλαγμίτες και σταλακτίτες που δημιουργούν ένα μοναδικό έργο τέχνης φτιαγμένο από την ίδια τη φύση. Τα ευρήματα στο εσωτερικό του μαρτυρούν πως το σπήλαιο, πιθανόν, εκτός από ανθρώπινο καταφύγιο, χρησίμευε και ως καταφύγιο ζώων. Τα οστά των θηλαστικών που έχουν εντοπιστεί προέρχονται από λιοντάρια, ρινόκερους, λύκους, βοοειδή, αίγαγρους, άλογα και ύαινες. Η έξοδός μας από το σπήλαιο συνοδεύεται με ραγδαία αλλαγή της ατμόσφαιρας. Μπαίνουμε σε κλίμα σχολικής εκδρομής, καθώς το τρενάκι που μας μεταφέρει προς το χωριό είναι γεμάτο με παιδιά του δημοτικού που απολαμβάνουν τη διαδρομή με συνθήματα και τραγούδια.

Η πόλη τ\’ ουρανού και το περιβόλι της Παναγιάς

Από το παραθαλάσσιο χωριό Νέα Ρόδα, που ιδρύθηκε από πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, περνάμε από το σημείο που έχει επισημανθεί ως Διώρυγα του Ξέρξη. Στα χρόνια των περσικών πολέμων ο Ξέρξης, για να αποφύγει να κάνει τον περίπλου του Αθω, είχε ανοίξει εκεί διώρυγα 1.800 μέτρων για να περάσουν τα καράβια του.

Με θέα την Αμμουλιανή, το μοναδικό κατοικημένο νησί της Χαλκιδικής, φτάνουμε στην Ουρανούπολη, μεγάλο τουριστικό θέρετρο και τόπος αναχώρησης των καϊκιών για το Περιβόλι της Παναγίας.

Το Αγιον Ορος, μια κιβωτός της Ορθοδοξίας, ως κέντρο μοναχισμού μετρά περισσότερα από χίλια χρόνια ζωής και συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας πολιτισμικής Κληρονομιάς της Unesco. Οι είκοσι μονές που υπάρχουν διάσπαρτες στη Χερσόνησο του Αθω μοιάζουν με μεσαιωνικές καστροπολιτείες και διαθέτουν πλήθος εγγράφων και ανεκτίμητων ιστορικών κειμηλίων και έργων τέχνης. Επιπλέον, χάρη στη μικρή ανθρώπινη παρέμβαση το Αγιον Ορος διαθέτει φυσικό περιβάλλον σπάνιας ομορφιάς.

Για τις γυναίκες που θέλουν να πάρουν μια γεύση από το Αγιον Ορος, υπάρχει η δυνατότητα να κάνουν τον περίπλου της Χερσονήσου με καραβάκι που πλέει σταθερά σε απόσταση 500 μέτρων από τις ακτές.

Δίπλα στο λιμανάκι της Ουρανούπολης για τα αγιορείτικα καΐκια δεσπόζει ο Πύργος του Προσφορίου. Χρονολογείται τουλάχιστον από το 1344, ενώ το 1379 είχε φιλοξενηθεί εκεί ο «δεσπότης» της Θεσσαλονίκης Ιωάννης Παλαιολόγος.

Η σημερινή του μορφή οφείλεται σε αναστήλωση που ολοκληρώθηκε το 1862. Ο Πύργος εντυπωσιάζει με το ύψος και την ομορφιά του και σήμερα λειτουργεί ως βυζαντινό μουσείο.

Ο Παρθενώνας της Σιθωνίας

Πάνω από τη θάλασσα του Ν. Μαρμαρά, στις πλαγιές του όρους Ιταμος, και σε υψόμετρο περίπου 350 μ. βρίσκεται ένα από τα πιο όμορφα χωριά της χερσονήσου της Σιθωνίας για χάρη του οποίου ξεστρατίζουμε για λίγο από την Κεντρική Χαλκιδική. Ιχνη κατοίκησης της περιοχής μαρτυρούνται από την αρχαιότητα, ενώ στην περίοδο του Βυζαντίου λεγόταν Παρθένι ή Παρθενιώνας.

Μέχρι τη δεκαετία του 1970 το χωριό είχε ερημώσει, ώσπου κάποιοι αποφάσισαν να του δώσουν μια νέα ζωή. Σιγά σιγά τα πετρόκτιστα μακεδονίτικα αρχοντικά άρχισαν να αναστυλώνονται και σήμερα, κάτοικοι και παραθεριστές απολαμβάνουν τη θέα προς τις εκτάσεις του κτήματος Πόρτο Καρράς και τον Τορωναίο κόλπο. Οταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, εντυπωσιακό είναι το ηλιοβασίλεμα πίσω από τον Ολυμπο.

Περίφημοι αμπελώνες

Εκτός από τις ομορφιές του βουνού στα ορεινά ή στις παραλίες στα «πόδια» της, η Χαλκιδική προσφέρει και άλλου είδους… συγκινήσεις στους επισκέπτες της, ειδικά δε σε εκείνους που ενδιαφέρονται για το κρασί.

Αμπελώνες και μονάδες οινοποίησης, που συγκαταλέγονται στις σημαντικότερες της Ελλάδας, είναι ανοιχτές για το κοινό και υποδέχονται μεμονωμένα ή σε γκρουπ τους επισκέπτες που θέλουν να μάθουν από πρώτο χέρι τον τρόπο οινοποίησης ελληνικών και γαλλικών ποικιλιών, αλλά και ντόπιων, όπως της μαλαγουζιάς και του λημνιού. Η καλλιέργεια της πρώτης αναβίωσε στη Χαλκιδική και από εκεί επεκτάθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ το λημνιό, αρχαία ποικιλία από τη Λήμνο, καλλιεργήθηκε αρχικά στο Αγιον Ορος και αργότερα σε όλο τον νομό.

Η Αρναία είναι όμορφη. Με γραφικά πέτρινα σοκάκια και τον πλάτανο με το τρεχούμενο νερό στην κεντρική πλατεία της. Εχει ανακηρυχτεί από το υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέος οικισμός και ιστορικός τόπος και τα περισσότερα σπίτια της έχουν αναπαλαιωθεί και διατηρούν τα στοιχεία της παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Σε δύο τέτοια σπίτια-κοσμήματα λειτουργούν το Λαογραφικό Μουσείο και το Μουσείο Υφαντικής Τέχνης. Το πρώτο στεγάζεται στο αρχοντικό Ιατρού. Χάρη στο πολύ όμορφο στήσιμο που έχει γίνει, ο επισκέπτης αποκτά εικόνα της καθημερινή ζωής, με τα σκεύη και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι προηγούμενες γενιές. Στον πάνω όροφο βλέπουμε και το δωμάτιο που συγκεντρωνόταν η οικογένεια γύρω από το τζάκι, με έπιπλα, υφαντά και ρούχα εποχής.

Τα φημισμένα υφαντά της Αρναίας αναφέρονται ακόμα και από ξένους περιηγητές που πέρασαν από το χωριό στα τέλη του 18ου αι. Τα πολύχρωμα και καλλιγραφικά υφαντά, ως μουσειακά κομμάτια πλέον, φιλοξενούνται στο ωραία ανακαινισμένο αρχοντικό όπου επιπλέον εκτίθενται εργαλεία με τα οποία έπλεναν και επεξεργάζονταν το μαλλί, αλλά και χειρόγραφες συνταγές ουσιών για το βάψιμο των νημάτων.

Οι βόλτες στο χωριό μας φέρνουν στην εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Ο ιερέας μας μιλά για την έκπληξη που δοκίμασαν όλοι στην τελευταία αναγκαστική ανακαίνισή της, το 2005. Είχε προηγηθεί η ολοκληρωτική καταστροφή από πυρκαγιά του ναού που είχε φτιαχτεί το 1812. Αφού ξεκίνησαν οι εργασίες ανακατασκευής, οι εργάτες διαπίστωσαν ότι σε ορισμένα σημεία το δάπεδο ήταν κούφιο. Κάτω από την εκκλησία ανακαλύφτηκαν ερείπια από τρεις παλαιότερους ναούς: παλαιοχριστιανική βασιλική του 4ου αι. βυζαντινό εκκλησάκι του 10ου -11ου αιώνα και μεταβυζαντινός ναός του 16ου ? 17ου αι. Μετά την αναστήλωση της εκκλησίας στο δάπεδο έχουν τοποθετηθεί υαλοπίνακες που φανερώνουν στον επισκέπτη τα διαδοχικά ιστορικά στάδια του ιερού αυτού χώρου.

Λίγο αργότερα ένα αχνιστό πιάτο με μανιτάρια συνοδεύει το τσίπουρο που μας κερνούν σε παραδοσιακό καφενείο του χωριού. Οι ντόπιοι μας πληροφορούν για τη μεγάλη μελισσοκομική παράδοση της Αρναίας και για ένα είδος τσίπουρου που δεν είχαμε ξανακούσει, τη μουντοβίνα ή το τσίπουρο των μελισσοκόμων. Στο καφενείο συναντάμε και τον φιλόλογο ? θεολόγο Δ.Θ. Κύρου που ασχολείται με την ιστορία της Αρναίας, εκδίδει το ομώνυμο περιοδικό και είναι συγγραφέας σχετικών βιβλίων. Μας μιλά για το 1821 όταν οι Τούρκοι, για να συντρίψουν την επανάσταση, πυρπόλησαν την Αρναία, ανάμεσα σε άλλα χωριά της Χαλκιδικής. Οι κάτοικοι του χωριού στηρίζουν τη δουλειά του και του εμπιστεύονται οικογενειακά αρχεία που μαρτυρούν την ιστορία του τόπου.

Αντίθετα, στο πετρόκτιστο Δημαρχείο της Αρναίας μας μιλούν για τις σπουδαίες δυνατότητες του Δήμου Αριστοτέλη, στον οποίο ανήκει και η Αρναία, αναφορικά με τον τουρισμό. Το ορεινό τοπίο συνδυάζεται με τη θάλασσα, που απέχει από την Αρναία μόλις 30΄ (Στρατώνι). Για το 2012 14 παραλίες του δήμου, στην Ιερισσό, στην Ουρανούπολη, στον Αγιο Παύλο και αλλού, έλαβαν το διεθνές βραβείο της Γαλάζιας σημαίας. Εργα της σημερινής δημοτικής Αρχής, με επικεφαλής τον Χρ. Πάχτα, που αναβαθμίζουν το περιβάλλον και συμβάλλουν στην τουριστική υποδομή του δήμου έχουν ήδη προχωρήσει, με την ένταξή τους σε χρηματοδοτικά προγράμματα.

ethnos.gr