Σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης (shoulder impingement syndrome) ή τενοντίτιδα υπερακανθίου ή περιαρθρίτιδα ώμου.

Είναι η συχνότερη αιτία πόνου και δυσλειτουργίας του ώμου. Οφείλεται σε πρόσκρουση της κεφαλής του βραχιονίου οστού κάτω από το ακρώμιο (τη μικρή προεξοχή της ωμοπλάτης, που έρχεται μπροστά και πάνω από τον ώμο), κάθε φορά που σηκώνετε το χέρι σας πάνω από ένα ύψος ή το στρίβετε πέρα από κάποιο σημείο.

Το αποτέλεσμα είναι να τρίβονται οι στροφείς τένοντες του ώμου και ο υπακρωμιακός ορογόνος θύλακος του ώμου (μια προστατευτική φούσκα) κάτω από την προεξοχή του ακρωμίου και να προκαλείται φλεγμονή (τενοντίτιδα ώμου) και πόνος.

Συνήθως, οι ασθενείς, που πάσχουν από το σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης ώμου (τενοντίτιδα υπερακανθίου ή περιαρθρίτιδα ώμου) δεν αισθάνονται πόνο στον ώμο, αλλά στην πρόσθια ή και πλάγια επιφάνεια του μπράτσου και, μερικές φορές, στην οπίσθια.

Ο πόνος αυτός μπορεί, μερικές φορές, να επεκτείνεται μέχρι τον αγκώνα ή και κάτω από αυτόν σε μια στενή λωρίδα ως τα 2 μεσαία δάχτυλα. Ο πόνος ξεκινάει, συνήθως, σταδιακά και οι περισσότεροι ασθενείς δεν μπορούν να τον συνδέσουν με κάποια συγκεκριμένη κίνηση ή δραστηριότητα. Σε μικρό αριθμό περιπτώσεων (20% περίπου) του συνδρόμου προ-υπάρχει κάποιος τραυματισμός (συνήθως πέσιμο), που αποτέλεσε την αιτία έναρξης του προβλήματος.

Αρχικά ο πόνος εμφανίζεται μόνο σε κάποιες κινήσεις και, όσο γίνεται εντονότερος, οι κινήσεις αυτές προοδευτικά περιορίζονται, με αποτέλεσμα ο ασθενής να συνειδητοποιήσει κάποια στιγμή ότι έχει αποκτήσει δυσκαμψία στον ώμο και δυσκολεύεται να κάνει συγκεκριμένες δραστηριότητες με το πονεμένο χέρι. Με το πέρασμα του χρόνου ο πόνος εμφανίζεται και σε ηρεμία (χωρίς ο ασθενής να κινήσει το χέρι) και, σε πολλές περιπτώσεις, καθίσταται ιδιαιτέρως ενοχλητικός στον ύπνο.

Οι ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης αν κοιτάξουν τους ώμους τους στον καθρέφτη με προσοχή θα διαπιστώσουν ότι ο πονεμένος ώμος φαίνεται να γέρνει προς τα κάτω και να στρίβει προς το στήθος, ενώ ο μυς, που εκτείνεται από τον αυχένα ως τον ώμο (άνω μοίρα τραπεζοειδούς) φαίνεται πρησμένος.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι η ωμοπλάτη στην πονεμένη πλευρά «φεύγει» μακριά από τη σπονδυλική στήλη προς τα πάνω και έξω, λόγω διαταραχής της ισορροπίας των μυών που ελέγχουν την κίνηση και τη θέση της ωμοπλάτης: οι μύες, που βρίσκονται ανάμεσα στη σπονδυλική στήλη και στην ωμοπλάτη (ρομβοειδείς, μέση-κάτω μοίρα τραπεζοειδούς) υπολειτουργούν, ενώ η άνω μοίρα του τραπεζοειδούς υπερλειτουργεί, καθώς συμμετέχει πολύ έντονα σε κάθε προσπάθεια ανύψωσης του χεριού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αν ο ασθενής προσπαθήσει να σηκώσει το χέρι του από το πλάι προς τα πάνω μπροστά στον καθρέφτη, θα διαπιστώσει ότι ο μυς δίπλα στο λαιμό του (άνω μοίρα τραπεζοειδούς) φουσκώνει πολύ έντονα. Αυτό οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλος του ασθενούς ασυνείδητα αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τους μυς του πονεμένου μπράτσου και καταλήγει να χρησιμοποιεί υπερβολικά την άνω μοίρα του τραπεζοειδούς κάθε φορά, που σηκώνει το χέρι.

Ο μυς αυτός πολλές φορές μπορεί να είναι τόσο πολύ σφιγμένος, ώστε να προκαλεί πόνο σε όλη τη διαδρομή του από τον ώμο και την ωμοπλάτη ως τον αυχένα και ψηλά στο κρανίο ως πίσω από το αυτί. Γι’ αυτό το λόγο, αυτοί οι ασθενείς και, δυστυχώς, και πολλοί ιατροί πιστεύουν τελείως λανθασμένα ότι το πρόβλημά τους είναι αυχενικό σύνδρομο, το οποίο προκαλεί πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα ή και πονοκέφαλο στην ινιακή χώρα ως πίσω από το αυτί.

Βέβαια, αν αντιμετωπισθεί σωστά και αποκατασταθεί η ισορροπία στην κίνηση της ωμοπλάτης και η λειτουργία της άνω μοίρας του τραπεζοειδούς, τα συμπτώματά τους στον αυχένα και στο κεφάλι εξαφανίζονται.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η αποτελεσματική θεραπεία του συνδρόμου πρόσκρουσης ώμου (τενοντίτιδα υπερακανθίου ή περιαρθρίτιδα ώμου) προϋποθέτει τη διόρθωση του αιτίου του προβλήματος, δηλαδή τη δυσαρμονία στην κίνηση του βραχίονα σε σχέση με την ωμοπλάτη, που οδηγεί σε τριβή των στροφέων τενόντων του ώμου κάτω από το ακρώμιο.

Γι’αυτό το λόγο, η κλασσική φυσικοθεραπεία (διαθερμίες, ηλεκτροθεραπείες, υπέρηχοι, Laser), αλλά και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα έχουν, συνήθως, πενιχρά αποτελέσματα. Η θεραπευτική μέθοδος, που εφαρμόζω, για την αντιμετώπιση του αποτέλεσε αντικείμενο της διατριβής μου και έχει εφαρμοσθεί επί 12 έτη σε μεγάλο αριθμό ασθενών με άριστα αποτελέσματα.

Περιλαμβάνει τεχνικές manual therapy (τεχνικές mobilization του πονεμένου ώμου και της ωμοπλάτης) και διδασκαλία brain-body control (επανεκπαίδευση του νευρομυϊκού ελέγχου της σύγχρονης και απόλυτα ισορροπημένης κίνησης βραχίονα-ωμοπλάτης).

Ο στόχος είναι η αύξηση του χώρου κάτω από το ακρώμιο (αποσυμπίεση υπακρωμιακού διαστήματος) και η παύση της τριβής των στροφέων τενόντων του ώμου. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα στους τένοντες να επουλώσουν τις φθορές τους και να μπορέσουν στη συνέχεια με ασκήσεις προοδευτικής επιβάρυνσης (διέγερση διαδικασιών ωρίμανσης του κολλαγόνου των τενόντων) να ξαναγίνουν ισχυροί και λειτουργικοί.

Αλέξανδρος Ι. Καψαμπέλης
Φυσικοθεραπευτής
Μέλος του \”British Association of Hand Therapists\”
Certified Spine Therapist