Ο δήμος Αλεξανδρούπολης, ωστόσο, έχει βάλει στόχο να εντάξει στις καθημερινές συνήθειες μιας αρχικά μικρής ομάδας πολιτών την εικόνα αυτή, δημιουργώντας τον πρώτο δημοτικό αστικό λαχανόκηπο στη χώρα, ο οποίος αναμένεται ν’ ανοίξει τις πόρτες του στους πρώτους καλλιεργητές στα τέλη Απριλίου.
Ο πρώτος του είδους
Σε μια έκταση 20 στρεμμάτων που παραχώρησε ο δήμος στους πολίτες, ο χώρος που βρίσκεται στα όρια του αστικού ιστού θα δοθεί για καλλιέργεια σε 200 συνταξιούχους, καθένας εκ των οποίων θα είναι υπεύθυνος για το δικό του μποστάνι έκτασης 80-100 τετραγωνικών μέτρων. Τα έργα για την κατασκευή περίφραξης, για την παροχή νερού, έχει αναλάβει ο δήμος, όπως επίσης τη διάθεση μηχανημάτων και σπόρων, ενώ τις τεχνικές του γνώσεις και βοήθεια θα παρέχει μόνιμα ένας γεωπόνος.
Ολα τα προϊόντα που θα παράγονται θα είναι βιολογικής καλλιέργειας και το 10% της παραγωγής θα διατίθεται στο κοινωνικό παντοπωλείο για τους απόρους που θα δημιουργηθεί, ενώ η υπόλοιπη σοδειά θα καταλήγει στους ίδιους τους καλλιεργητές. «Πρόκειται για το πρώτο στάδιο του προγράμματος. Σε δεύτερη φάση θα παραχωρήσουμε σε απόρους μια έκταση μισού στρέμματος στον καθένα, όπου θα μπορούν όχι μόνο να καλλιεργούν τα δικά τους λαχανικά αλλά θα βοηθηθούν και οικονομικά, μια και θα γλιτώσουν τα έξοδα για την αγορά αυτών των προϊόντων», εξηγεί ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Βαγγέλης Λαμπάκης.
Αγρότες στις πόλεις
Την ιδέα για τη δημιουργία αστικών λαχανόκηπων φαίνεται πως έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται και άλλοι δήμοι, μεταξύ αυτών των Συκεών και της Θέρμης στη Θεσσαλονίκη, όπου ένας αριθμός εκτάσεων θα ενοικιάζεται έναντι συμβολικού ποσού και οι συμμετέχοντες κάτοικοι θα καλλιεργούν οι ίδιοι τα λαχανικά τους.
Παράλληλα, στην Κομοτηνή, όπου διοργανώθηκε πρόσφατα εκδήλωση σχετικά με τη δημιουργία λαχανόκηπων στην πόλη, η στάση του δήμου ήταν θετική. «Εχουμε καταθέσει την πρόταση στον δήμαρχο και η απάντηση ήταν ενθαρρυντική.
Ο κόσμος συμφωνεί με μια τέτοιου είδους κίνηση, ειδικά οι πολίτες που δεν έχουν στην κατοχή τους καλλιεργήσιμη γη. Στην Κομοτηνή άνετα θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν με αυτόν τον τρόπο περιαστικές εκτάσεις προς όφελος των κατοίκων», αναφέρει ο Νίκος Δομπάζης από την Τοπική Οργάνωση της εναλλακτικής κοινότητας ΠΕΛΙΤΙ, μιας οργάνωσης που έχει στόχο τη διάσωση και διάδοση των ντόπιων ποικιλιών.
Αν και η δημιουργία δημοτικών λαχανόκηπων εντός του αστικού ιστού ή περιαστικά δεν μπορεί να θεωρηθεί πρωτότυπη όσον αφορά πολλές πόλεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, στη χώρα μας μόλις τα τελευταία χρόνια ομάδες πολιτών άρχισαν να συζητούν και να διεκδικούν από τους δήμους την παραχώρηση εκτάσεων για καλλιέργεια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πρωτοβουλίες πολιτών στον δήμο Θεσσαλονίκης και στον δήμο Ελληνικού, που προχωρούν σε διεκδικήσεις χώρων για τη δημιουργία αστικών αγρών.
«Τέτοιου είδους κινήσεις εξαρτώνται από δημάρχους που έχουν επαφή με τη ζώσα πραγματικότητα. Οπου υπάρχουν τέτοιοι δήμαρχοι, κινήσεις όπως αυτής της Αλεξανδρούπολης θα μπορέσουν να ευδοκιμήσουν», σχολιάζει ο Γιώργος Δαουτόπουλος, συνταξιούχος καθηγητής Αγροτικής Κοινωνιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι αστικοί λαχανόκηποι, είτε με τη βοήθεια του δήμου είτε ιδιωτών, ξεφυτρώνουν στις πρωτεύουσες της Ευρώπης, ενώ η ανάγκη των καταναλωτών για εύκολη και σίγουρη πρόσβαση σε υγιεινά προϊόντα ολοένα και αυξάνει. «Την ιδέα των αστικών λαχανόκηπων την είδα στην πράξη στην Αμερική όπου σπούδαζα πριν από 30 χρόνια.
Μέσα στον χώρο του πανεπιστημίου υπήρχαν κήποι, όπου ο καθένας έναντι μικρού αντιτίμου μπορούσε να καλλιεργήσει τα δικά του λαχανικά. Ετσι, νοικιάζοντας με δέκα δολάρια έναν χώρο 50 τετραγωνικών μέτρων, μπορούσες να έχεις άμεση πρόσβαση σε φρέσκα προϊόντα. Ολα στην Ελλάδα έρχονται με καθυστέρηση, όμως πλέον φαίνεται πως οι συνθήκες έχουν ωριμάσει», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γ. Δαουτόπουλος.
Οι «σκαπανείς» και οι «αντάρτες κηπουροί»!
Η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία τέτοιων κήπων έγινε το 1974 στη Νέα Υόρκη, όπου η καλλιτέχνιδα Λιζ Κρίστι ξεκίνησε το δικό της κίνημα, τους «Αντάρτες Κηπουρούς». Η ίδια μαζί με μια ομάδα ανθρώπων άρχισαν να φυτεύουν με λαχανικά και λουλούδια αδόμητους και ανεκμετάλλευτους χώρους της πόλης. Η κίνηση απέκτησε πολλούς οπαδούς σε όλον τον κόσμο και σήμερα μόνο στον πυρήνα της Νέας Υόρκης υπάρχουν 600 δημόσιοι αστικοί κήποι, τους οποίους περιποιούνται περισσότεροι από 20.000 πολίτες.
Βέβαια ο «πρόγονος» του δημόσιου λαχανόκηπου, σε μια διαφορετική βέβαια μορφή από τη σημερινή, έκανε την εμφάνισή του το 1649 στη Μ. Βρετανία από τον Τζέραρντ Γουινστάνλεϊ, ηγέτη ενός κοινωνικού κινήματος με το όνομα «Σκαπανείς». Ο ίδιος μαζί με τους υποστηρικτές του καταλάμβαναν εκτάσεις γης που ήταν ανεκμετάλλευτες, τις καλλιεργούσαν και χωρίς κανένα αντίτιμο μοίραζαν τη σοδειά στους οπαδούς τους.
Σήμερα η ίδια η κυβέρνηση ωθεί τους Βρετανούς να συμμετέχουν σε προγράμματα καλλιέργειας δημοτικών λαχανόκηπων προκειμένου να παράγουν όσο περισσότερα τρόφιμα μπορούν ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους.
real