Στην Ολομέλεια της Βουλής, συζητήθηκε την προηγούμενη Τρίτη 30 Οκτωβρίου, η επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Ηρακλείου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Λευτέρη Αυγενάκη αναφορικά με την «ανυπαρξία ενιαίας πολιτικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Ελλάδας» προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Αθανάσιο Τσαυτάρη.
Στην πρωτολογία του, ο Βουλευτής Ηρακλείου υπογράμμισε τα εξής: «Ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πάρα πολλοί αγρότες είναι οι δυσλειτουργίες που παρατηρούνται στους κατά τόπους ΤΟΕΒ της χώρας ή γενικότερα, η ανυπαρξία ενιαίας πολιτικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Ελλάδας.
Οι ΤΟΕΒ, με τον τρόπο που λειτουργούν έπαψαν πλέον εδώ και αρκετά χρόνια να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της αγροτικής παραγωγής. Σταμάτησαν ουσιαστικά να λειτουργούν υπέρ των συμφερόντων των αγροτών, όχι όλοι οι Οργανισμοί, αλλά οι περισσότεροι εκ των οργανισμών ανά την Ελλάδα.
Ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιούν τους υδάτινους πόρους αλλά και τα εγγειοβελτιωτικά έργα αποβαίνει σε βάρος των αγροτών. Ξέρετε, κύριε Υπουργέ δεν υπάρχει ενιαίο και σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας των ΤΟΕΒ. Η Λειτουργία και η σύσταση των ΤΟΕΒ καθορίζεται βάση του Ν.3881/1958 ως αναγκαστικοί Συνεταιρισμοί, μη κερδοσκοπικοί με ανταποδοτική λειτουργία.
Τα μέλη των ΤΟΕΒ είναι ιδιοκτήτες τεμαχίων, οι οποίοι εκλέγουν τους αντιπροσώπους και το διοικητικό συμβούλιο, ένα Συμβούλιο χωρίς ταμείο και με αρκετές ζημιές που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, ο τρόπος διοίκησης τους πάσχει αφού είναι πασίγνωστο ότι λαμβάνονται αποφάσεις σε άδειες Γενικές Συνελεύσεις.
Για να γίνω πιο σαφής κύριε Υπουργέ, ένα χαρακτηριστικό δείγμα της κακοδιαχείρισης του υδάτινου δυναμικού και των διοικητικών δυσλειτουργιών είναι η ανεξέλεγκτη και άναρχη τιμολογιακή πολιτική των ΤΟΕΒ στα αρδευτικά τέλη των κρατικών αντλιοστασίων.
Με Κοινοβουλευτικές μου παρεμβάσεις σε προηγούμενους Υπουργούς έχω προτείνει τον εκδημοκρατισμό-τον εκσυγχρονισμό καλύτερα- του πλαισίου λειτουργίας και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των ΤΟΕΒ, και δύο-τρεις αλλαγές:
1) Να αποφασίζει η Γενική Συνέλευση για οποιεσδήποτε ενστάσεις του Οργανισμού,
2) Να υπάρξει ρύθμιση των θεμάτων εκλογής των μελών και του ΔΣ, όπως και του δικαιώματος άσκησης ψήφου και της διαδικασίας της ψηφοφορίας,
3) Ρύθμιση ζητημάτων εκπροσώπησης στα νέα αυτοδιοικητικά όργανα. Στόχος είναι να συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των ΤΟΕΒ ή και των αγροτών για τη διατήρηση της ανώτατης τιμής στο νερό άρδευσης, αλλά πρώτα και πάνω από όλα, κύριε Υπουργέ, είναι η χάραξη και η ύπαρξη μιας στρατηγικής σύγχρονης, που θα αφορά τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της χώρας.
Σας ρωτώ λοιπόν κύριε Υπουργέ, προτίθεστε να τροποποιήσετε- εφόσον χαράξετε μία ενιαία στρατηγική που να αφορά το υδάτινο δυναμικό της χώρας μας;».
Στην απάντησή του, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σημείωσε ότι: «Ευχαριστώ και τον Βουλευτή κ. Αυγενάκη για την ερώτηση, γιατί μας δίδει την ευκαιρία, έστω και για λίγο χρόνο, να συζητήσουμε ένα τόσο σημαντικό θέμα, όπως είναι το νερό.
Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πόρους για τη γεωργία, ένας πόρος υπό περιορισμό στη γεωργία του τόπου μας, αν αναλογιστεί κανείς τα προβλήματα που περιγράψατε, αν αναλογιστεί κανείς τις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές, που θα κάνουν τον πόρο αυτό ακόμα πιο περιοριστικό, αν αναλογιστεί κανείς την κακοδιαχείρισή του και τη μη σωστή χρήση του, όπως επίσης και τον ανταγωνισμό που δέχεται το νερό της άρδευσης των αγρών από το νερό της ύδρευσης των αστικών κέντρων.
Είναι σίγουρο, λοιπόν, ότι η πολιτική μας θα πρέπει να αναθεωρηθεί-και να αναθεωρηθεί ριζικά-και να λάβουμε τα καταλληλότερα μέτρα, όχι μόνο γιατί έτσι πρέπει να γίνει σε εθνικό επίπεδο, αλλά γιατί πλέον έτσι επιβάλλει και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και όπως θα δείτε, στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική δίδεται ιδιαίτερη έμφαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο να διαχειριστούμε με αειφόρο τρόπο αυτόν τον τόσο σημαντικό πόρο για τη γεωργία. Επομένως, αυτά που συζητούμε κι αναφέρατε κι εσείς, τόσο για τους ΤΟΕΒ που λειτουργούν σε επίπεδο περιφέρειας όσο και για τους ΤΟΕΒ που λειτουργούν σε επίπεδο δήμων, είναι σημαντικά και θα πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας, προκειμένου να επιλύσουμε τα προβλήματα που επισημάνατε».
Στην δευτερολογία του ο Βουλευτής Ηρακλείου σημείωσε ότι: «Η διαχείριση του νερού δεν αφορά μόνο τον αγροτικό τομέα, την αγροτική πολιτική, αλλά βεβαίως από κάπου πρέπει να ξεκινήσει η συζήτηση και ξεκινάμε από εσάς ως αρμόδιο για τον αγροτικό τομέα. Ωστόσο, το νερό ως αγαθό βεβαίως αφορά και τα νοικοκυριά και τις βιομηχανίες.
Κύριε Υπουργέ, άκουσα διαπιστώσεις από μέρους σας μέχρι στιγμής στην πρωτολογία σας. Να θεωρήσω ότι αυτό είναι και δεσμεύσεις για πολιτικές πρωτοβουλίες που αφορούν την πολιτική διαχείρισης του νερού; Θα ήθελα να το ακούσω πιο ξεκάθαρα, αν είναι δυνατόν και φυσικά αν είστε έτοιμος να απαντήσετε στη δευτερολογία σας.
Να τονίσω όμως, και να συμπληρώσω αυτά που είπα στην πρωτολογία μου, ότι οι οικονομικοί πόροι των οργανισμών προέρχονται από τις ανταποδοτικές εισφορές των μελών και όχι από κρατικές επιδοτήσεις-το είπατε κι εσείς-και βέβαια από στήριξη των δήμων. Αυτό όμως, συμβαίνει χωρίς να είναι αρμοδιότητα των δήμων και αναφέρομαι στη συντήρηση των δικτύων, που κι εσείς αναφερθήκατε.
Επίσης, ο ετήσιος προϋπολογισμός και απολογισμός των ΤΟΕΒ υπόκεινται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε σχετικούς ελέγχους από την εντεταλμένη οικονομική επιθεώρηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με την εφαρμογή του Καλλικράτη, ο οικονομικός έλεγχος των Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων μεταβιβάστηκε από την Νομαρχία στους Δήμους , και βάση των επιχειρημάτων των μελών των ΤΟΕΒ, δεν ασκείται επαρκώς ο έλεγχος.
Επιπροσθέτως, όσο οι ΤΟΕΒ υπόκειντο στις Νομαρχίες, λειτουργούσαν υπηρεσίες που ενημέρωναν τους υπαλλήλους των ΤΟΕΒ, έστω γι’ αυτά που πρέπει να κάνουν, γι’ αυτά που θα εξελιχθούν. Γενικώς, υπήρχε μία σχετική καθοδήγηση, ένας συντονισμός για σωστότερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των έργων τους. Με τη μεταβίβαση αυτή, δεν υπάρχει σήμερα κάποιο τμήμα ή υπηρεσία, ούτε καν προς ενημέρωση των υπαλλήλων των ΤΟΕΒ.
Υπάρχει ένα κενό, κύριε Υπουργέ, το οποίο δεν καλύφθηκε με τον Καλλικρατικό νόμο. Ένα από τα αποτελέσματα της έλλειψης καθοδήγησης του ανεπαρκούς συντονισμού, της κακοδιοίκησης και όσων σας ανέφερα λίγο πριν, είναι η άναρχη τιμολογιακή πολιτική , η άναρχη οργάνωση και φυσικά η άναρχη διοίκηση όλων αυτών των οργανισμών με την οποία-μπορεί να χρεώνεται το νερό της άρδευσης 17 ευρώ το στρέμμα στην Κρήτη, στην Καρδίτσα 22 ευρώ και σε άλλο νομό της χώρας 30 ευρώ και πλέον.
Απαιτείται μία συντονισμένη καθοδήγηση, κύριε Υπουργέ, σχεδιασμός και στρατηγική. Απαιτείται, κατά την άποψη μου και κατά την άποψη φαντάζομαι και τη δική σας-ενιαία πολιτική διαχείρισης του νερού ύδρευσης αλλά και άρδευσης. Γνωρίζω, επίσης, με βάση την απάντηση που μου στείλατε, ότι ο έλεγχος ασκείται από τους δήμους.
Σας ενημερώνω, όμως, κύριε Υπουργέ, ότι δεν ασκείται τελικά ο έλεγχος από τους δήμους, γιατί δεν προλαβαίνουν να ασκήσουν ή να υπηρετήσουν όλες τις άλλες αρμοδιότητες που έχουν αναλάβει οι νέοι Καλλικρατικοί δήμοι. Και πλέον απαντάτε ότι σε περίπτωση που δεν δύναται οποιοδήποτε πρόβλημα να λυθεί σε τοπικό επίπεδο, διενεργείται από τον οικονομικό διαχειριστικό έλεγχο της αρμόδιας Υπηρεσίας του ΥΠΑΑΤ.
Ωστόσο, με βάση τα παραπάνω που σας προανέφερα- δεν θα πρέπει να υπάρχει κάποιος σχεδιασμός για την ενίσχυση των ελέγχων; Γίνεται να ισχύουν άλλες τιμές σε μία πόλη και άλλες τιμές σε κάποια άλλη πόλη, σε κάποια άλλη περιοχή; Για να γίνω πιο σαφής, δεν θα πρέπει στις μέρες μας η Διεύθυνση Οικονομικού Ελέγχου και Επιθεώρησης του ΥΠΑΑΤ να προβεί σε πιο διεξοδικούς ελέγχους, κατά πάσα πιθανότητα με τη δικιά σας παρότρυνση και εντολή;
Είναι ζήτημα διαφάνειας- το αντιλαμβανόμαστε όλοι- προστασίας των ΤΟΕΒ, όσων λειτουργούν σωστά, αλλά και διασφάλισης ενός υγιούς καθεστώτος λειτουργίας των ΤΟΕΒ πανελληνίως, αλλά και διασφάλισης, κύριε υπουργέ και κλείνω των ίδιων αγροτών που καλούνται να αντιμετωπίσουν ήδη αυξημένες οικονομικές επιβάρυνσης που βεβαίως η ψαλίδα κόστος παραγωγής του προϊόντος με κόστος πώλησης παραμένει μεγάλη. Χρειαζόμαστε επιτέλους μία σύγχρονη πολιτική του υδάτινου δυναμικού της χώρας».
Στην δευτερολογία του κ. Αυγενάκη, ο Υπουργός απάντησε τα εξής: «Παρά του ότι υπάρχει ένα παλιό θεσμικό πλαίσιο, παρά τα προβλήματα που περιγράψατε, έχω συναντήσει και μιλήσει με ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ που λειτουργούν υποδειγματικά.
Δεν θέλω να τους αναφέρω για να μην αδικήσω κάποιους που θα ξεχάσω. Αλλά μου έκανε τρομερή εντύπωση και η οικονομική διαχείριση και η κατάσταση που βρίσκονται ορισμένοι ΤΟΕΒ, για παράδειγμα στην Πέλλα, στην Ηλεία και αλλού, που δείχνει ότι παρά τα παλιά θεσμικά πλαίσια που περιγράφετε όταν υπάρχει θέληση να γίνει χρηστή διαχείριση, να αποφευχθούν πελατειακές σχέσεις και περιττοί διορισμοί ή να πληρώσει κανείς τα λίγα λεφτά που πρέπει να πληρώσει για να ποτίσει το χωράφι του, οι θεσμοί αυτοί λειτουργούν και λειτουργούν αποτελεσματικά.
Εμείς θα πρέπει να έρθουμε αρωγοί και να αποτελέσουν αυτοί πρότυπά μας, έτσι ώστε να βελτιώσουμε το θεσμικό πλαίσιο αλλά να κάνουμε τους ελέγχους, όπως κι εσείς επισημαίνετε».