Λιγότερο από μία ημέρα απείχε χρονικά η ορκωμοσία της νέας γερμανικής κυβέρνησης (17 Δεκεμβρίου 2013) και της δημοσίευσης της πρώτης έως τώρα μελέτης με αποκλειστικό θέμα το περαιτέρω «κούρεμα» του κρατικού χρέους στην Ελλάδα.
Η μελέτη αυτή δόθηκε η εντολή να συνταχθεί από ένα από τα πιο «σκληρά» απέναντι στην Αθήνα γερμανικά οικονομικά think tanks, το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (Institut der deutschen Wirtschaft, IW – Koeln), και αναλύει διεξοδικά τα τρία βασικά σενάρια για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης κρατικού χρέους.
Το τρίτο από αυτά τα σενάρια –πέρα από το τρίτο πακέτο στήριξης και το «κούρεμα» του χρέους– αναφέρει ευθέως το ενδεχόμενο να διατηρηθεί η κατάσταση ως έχει, ώστε να χρησιμοποιηθεί το γιγάντιο ελληνικό χρέος ως μέσο διαρκών παρεμβάσεων των ευρωπαϊκών κρατικών κρατών πάνω στις ελληνικές οικονομικές εξελίξεις και να μην υπάρξει κανενός είδους «κούρεμα» ή ένα νέο δάνειο.
Από το IW παραδέχονται πως η διακράτηση ενός τέτοιου χρέους στα χαρτοφυλάκια των ευρωπαϊκών κρατών και του EFSF ενέχει, φυσικά, μεγάλους κινδύνους, αλλά και δυνατότητες διασφάλισης του «σχεδιασμού των μεταρρυθμίσεων» στην Ελλάδα για την επόμενη… δεκαετία.
Ο συντάκτης της εν λόγω μελέτης με τα τρία γερμανικά σενάρια για το ελληνικό κρατικό χρέος, κ. Γιούργκεν Μάτες από το ΙW, επισκέφτηκε το 2012 την Αθήνα για επαφές με ελληνικούς πολιτικούς παράγοντες. Λίγο νωρίτερα, ο κ. Μάτες είχε ξεκινήσει να παρακολουθεί στενά το ελληνικό ζήτημα και στις 18 Δεκεμβρίου πήρε –στο πλαίσιο των ερευνών του– τη σκυτάλη από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, κ. Σόιμπλε, που τόσο πριν τις γερμανικές εκλογές όσο και την περασμένη εβδομάδα μίλησε για «τρίτο πακέτο στήριξης της Ελλάδας».
Τα τρία αυτά σενάρια, σύμφωνα με τον κ. Μάτες, είναι τα ακόλουθα:
1. Τρίτο, αλλά μικρότερο πακέτο στήριξης από την Ευρωζώνη
Σύμφωνα με τον κ. Μάτες, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν δύο διαφορετικά χρηματοδοτικά κενά τα οποία βρίσκονται υπό συζήτηση και τα οποία δεν μπορεί να καλύψει η Ελλάδα από μόνη της. Το ΔΝΤ υπολογίζει το ένα στο ύψος των 4,4 δισ. ευρώ για το 2014 και το άλλο στα 6,5 δισ. ευρώ για το 2015.
«Από το 2014 και μετά, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει, βγαίνοντας ξανά μόνη της στις αγορές, τα οικονομικά προβλήματα και το υψηλό επίπεδο χρέους της», σημειώνει ο συντάκτης της εν λόγω μελέτης. Συνεπώς, «είναι πολύ πιθανό ένα ορισμένο τρίτο πακέτο (σ.σ.: πιστωτικής βοήθειας) από την Ευρωζώνη, μικρότερης, όμως, έκτασης από το δεύτερο», καταλήγουν από το ΙW.
2. Άμεσο ή έμμεσο «κούρεμα» χρέους
Το εν λόγω «κούρεμα» θα μπορούσε να γίνει βασικά είτε άμεσα (π.χ., άμεση διαγραφή μέρους του χρέους) είτε έμμεσα (ελάφρυνση επιτοκίων, χρονική επιμήκυνση αποπληρωμής) και πάλι ένα «κούρεμα», επισημαίνει ο κ. Μάτες. Σε κάθε περίπτωση, από το IW εκτιμούν πως θα κληθούν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να πληρώσουν, κάτι που δεν φαίνεται να είναι αποδεκτό από τους ιδίους, αλλά ούτε από τους διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας, οι οποίοι θα υποστούν και πάλι ζημιά. Εξάλλου, υπάρχουν τεράστια «πολιτικά, νομικά και οικονομικά μειονεκτήματα» σε σχέση με την πραγματοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου, λένε από το IW. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι είναι αντιληπτό πως το ελληνικό χρέος είναι εξαιρετικά υψηλό για να είναι βιώσιμο και να κάνει δυνατή την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
3. Μακροπρόθεσμη στρατηγική μέχρι να βγει η Ελλάδα στις αγορές
Στο σενάριο αυτό προτείνεται μια στρατηγική η οποία δεν υιοθετεί άμεσες παρεμβάσεις, διατηρείται το χρέος στην τρέχουσα δυναμική του και δρομολογούνται παρεμβάσεις όσες και όταν χρειάζονται. Μια τέτοια στρατηγική για την Ελλάδα διαμορφώνει τη δυνατότητα που επιτρέπει το υψηλό χρέος να γίνεται «εργαλείο» του παρεμβατικού σχεδιασμού από πλευράς των κρατών (που το έχουν στα χέρια τους) για τη διασφάλιση των διαρθρωτικών αλλαγών που κρίνονται αναγκαίες στην οικονομία.
Και αυτό, γιατί «η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας είναι υπόθεση τουλάχιστον μιας δεκαετίας» από εδώ και πέρα. «Υπό αυτή την έννοια», σημειώνουν από το IW πως «ο σχεδιασμός των συνθηκών του χρέους» της Ελλάδας, «να αγοράσει χρόνο μέχρι οι ελληνικές μεταρρυθμίσεις να ολοκληρωθούν σε ικανοποιητικό βαθμό, έτσι ώστε να επανέλθει μαζικά η εμπιστοσύνη» στη χώρα και «υπάρξει ανάπτυξη».
Έτσι «πρέπει το ελληνικό ποσοστό χρέους να πέσει αρκετά και η Ελλάδα να ξαναβρεί τον δρόμο για τις χρηματοπιστωτικές αγορές». Ο κ. Μάτες επισημαίνει πως «για να ακολουθηθεί αυτή η μακροπρόθεσμη στρατηγική, πρέπει να μειωθεί το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας με πολυποίκιλα μέτρα», με βάση το «οπλοστάσιο» του Νοεμβρίου του 2012. Πάντως, από το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW) παραδέχονται πως «οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προοπτικές» της ελληνικής οικονομίας «περιβάλλονται ακόμα με μεγάλη αβεβαιότητα», παρά τους υπαρκτούς λόγους αισιοδοξίας.
Σε αυτούς περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο ενός απότομου rebound της οικονομίας, μετά τη βαθιά ύφεση, η βελτίωση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από τις ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η δράση της ευρωπαϊκής Task Force για την Ελλάδα για τη βελτίωση της απορροφητικότητας των κοινοτικών πόρων.
real.gr από Εφημερίδα Κεφάλαιο