Σχέδιο το οποίο προέβλεπε πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προστάτευε τις χώρες τις ευρωζώνης από τις «επιθέσεις» των διεθνών αγορών, μέσω της αυτόματης αγοράς τον ομολόγων της, δόθηκε στην Άγγελα Μέρκελ από τον Μπαράκ Ομπάμα τον Ιούνιο του 2012, κατά τη διάρκεια της συνόδου των G20 στο Λος Κάμπος του Μεξικού. Το σχέδιο, που είχε προετοιμάσει μήνες πριν ο τότε Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, μαζί με τους συνεργάτες του, προέβλεπε πως μόνον οι «ενάρετες» χώρες που υπάκουαν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ θα είχαν δικαίωμα στη βοήθεια.
Αυτά αποκαλύπτει, μεταξύ άλλων, σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times. Πρόκειται για το τρίτο μέρος της έρευνας του επικεφαλής της εφημερίδας στις Βρυξέλες, Πίτερ Σπίγκελ. Τα εκτενή αυτά ρεπορτάζ βασίζονται, όπως λέει η εφημερίδα, σε μαρτυρίες αξιωματούχων που πρωταγωνιστούσαν από τα τέλη του 2011 μέχρι το 2012 και είχαν ως στόχο να αντιμετωπίσουν την κρίση χρέους που είχε ξεσπάσει στην Ευρωζώνη.
Μόλις η Γερμανίδα καγκελάριος πήρε το σχέδιο στα χέρια της φαίνεται να αναφώνησε: «Τι είναι αυτό;» Συμπληρώνοντας ευθύς αμέσως «Δεν το έχω ξαναδεί». Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, της εξήγησε πως πρόκειται για μια λίστα με θέματα προς συζήτηση τα οποία θα μπορούσαν να εξετάσουν μαζί με τους άλλους Ευρωπαίους ομολόγους το απόγευμα μετά το πέρας της συνόδου.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, όσο η Άγγελα Μέρκελ διάβαζε το έγγραφο τόσο ο εκνευρισμός της μεγάλωνε. «Ήταν πραγματικά εξαγριωμένη» επισημαίνει στην FT άνθρωπος που βρισκόταν στην αίθουσα. Οι αντιρρήσεις της ήταν επί της διαδικασίας. Φαινόταν ότι οι αντιπροσωπείες της Ιταλίας και των ΗΠΑ είχαν συνεργαστεί για να την κάνουν να αποδεχτεί ένα σχέδιο αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ που θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η ευρωζώνη καταπολεμούσε την κρίση.
«Θέλαμε να δημιουργήσουμε κάτι που δεν θα ήταν επικίνδυνο για τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος στην Ευρώπη, που δεν θα ήταν προσβλητικό για τη γερμανική παράδοση, θα βοηθούσε συγκεκριμένα στον μετριασμό των spreads, αλλά θα μπορούσε να κερδηθεί μόνον ως ανταμοιβή για την αρετή που επέδειξαν» δήλωσε στην εφημερίδα ο Μάριο Μόντι.
Η αντιπαράθεση αυτή, σημειώνεται στο δημοσίευμα, φαίνεται πως ήταν η τελευταία σε μια σειρά από αποτυχημένες προσπάθειες τόσο του Ομπάμα όσο και των Ευρωπαίων εταίρων να αναγκάσουν την Γερμανίδα καγκελάριο να υποστηρίξει ένα μεγαλύτερο «τείχος προστασίας» των πολιορκημένων χωρών της ευρωζώνης. Αργότερα θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει πως αυτό το γεγονός τελικά σηματοδότησε την έναρξη του σημείου καμπής για την κρίση στην ευρωζώνη. Τρεις μήνες μετά τη στάση της, η κ. Μέρκελ δίνει σιωπηρά την έγκρισή της σε ένα εξίσου φιλόδοξο σχέδιο αγοράς ομολόγων που σχεδιάστηκε από έναν άλλο Ιταλό τεχνοκράτη, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι.
Η FT αποκαλύπτει επίσης πως από την αρχή της κρίσης, η δύναμη κρούσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είχε πολιτικά περιορισθεί από τη Γερμανία. Η ιδέα του Μόντι για αγορά ομολόγων από χώρες που έδιναν μάχη, θεωρείτο για καιρό ως η λύση στην κρίση, σχεδόν από όλους. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής έλεγαν πως «αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναλάμβανε μια τέτοια δέσμευση, ειδικά αν ήταν απεριόριστη, κανένας διαπραγματευτής ομολόγων δε θα τολμούσε να διακινδυνεύσει τις άδειες τσέπες του».
Πολλοί όμως στο Βερολίνο, τονίζει η εφημερίδα, θεώρησαν μια τέτοια κίνηση ακατάλληλη. «Η αγορά ομολόγων της ευρωζώνης ήταν σαν να δανείζεις χρήματα σε κυβερνήσεις τυπωμένα από την κεντρική τράπεζα» έλεγαν. Αυτό όχι μόνο θα ακύρωνε τον στόχο για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, αλλά επίσης θα προκαλούσε πληθωρισμό, επισήμαιναν.
Έτσι, συνεχίζει το δημοσίευμα, ο Τρισέ αναγκάστηκε δύο φορές να σώσει το ευρώ από το χείλος του γκρεμού. Την πρώτη φορά όταν συμφώνησε να αγοράσει ελληνικά ομόλογα, τον Μάιο του 2010, και τη δεύτερη όταν επεξέτεινε το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας το καλοκαίρι του 2011.
Γι αυτό και οι σύμμαχοι του Ντράγκι στη Φρανκφούρτη, χρειάστηκε να εργαστούν εντατικά για να ξεσκεπάσουν τους αντιπάλους του σχεδίου. Σύμφωνα με τους FT, η κ. Μέρκελ ήταν πεπεισμένη ότι εάν επιτρεπόταν η κατάρρευση του ευρώ, η κατάσταση θα ήταν πολύ επικίνδυνη. Κερδίζοντας την έγκρισή της για το σχέδιο της ΕΚΤ θα πετύχαινε αυτό που υποστήριζε για πολύ καιρό: Σε αντάλλαγμα των ενισχύσεων, οι χώρες που αγωνίζονταν θα έπρεπε να συμφωνήσουν για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι «προϋποθέσεις» θα έπρεπε να είναι λεπτομερείς και νομικώς δεσμευτικές. Όταν ο κ. Ντράγκι τον Σεπτέμβριο παρουσίασε την τελική εκδοχή του σχεδίου του, το κλίμα είχε αρχίσει να αλλάζει στο Βερολίνο.
Δύο χρόνια μετά, τονίζει η εφημερίδα, είναι σαφές ότι οι φρενήρεις, αυτοσχέδιες δράσεις του τελευταίου έτους της κρίσης έσωσαν το ευρώ. Ωστόσο, η ευρωζώνη απέχει πολύ από το να είναι και πάλι πλήρως υγιής. Τα επίπεδα χρέους στην νότια Ευρώπη είναι ακραία. Η ανεργία παραμένει κοντά σε ιστορικά υψηλά ποσοστά.
Τα αντιευρωπαϊκά κόμματα μπορούν να δικαιωθούν στις ευρωπαϊκές εκλογές της επόμενης εβδομάδας. Αλλά η 15χρονη νομισματική ένωση πέρασε την πιο σημαντική δοκιμασία της: Στην πιο σκοτεινή στιγμή της, οι ηγέτες της έκαναν ό,τι χρειάστηκε για να την κρατήσουν ενωμένη. Και κανένας δεν νοιάστηκε περισσότερο από τη Μέρκελ, η οποία μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία, καγκελάριος μιας ενωμένης Γερμανίας και, χάρη εν μέρει της κρίσης, η πιο ισχυρή ηγέτης της Ευρώπης. «Έχω επιλέξει την Ευρώπη και το ευρώ, και, συνεπώς, και την Ελλάδα», δήλωσε η κ. Μέρκελ, προς το τέλος της κρίσης. «Εάν πέσει το ευρώ, τότε θα πέσει και η Ευρώπη», καταλήγει το δημοσίευμα της εφημερίδας FT.
news247.gr