Μειωμένο σε ύψος και χωρίς να δημιουργεί προοπτικές περαιτέρω διείσδυσης του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, είναι το δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ, ο οποίος ελέγχει και διαχειρίζεται το φυσικό μονοπώλιο των υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου.
Το νέο δεκαετές 2014-23 το οποίο δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, απεικονίζει εν πολλοίς την \”καχεκτικότητα\” στην οποία έχει περιέλθει το φυσικό αέριο, με κύριο χαρακτηριστικό τη μειωμένη ζήτηση του, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αλλά και της φορομπηχτικής πολιτικής της τελευταίας τριετίας που επιβάρυνε σημαντικά το κόστος του.
Το πλέον ενδιαφέρον είναι ότι o ΔΕΣΦΑ στο νέο δεκαετές, προχώρησε στην απένταξη του χερσαίου τμήματος του Ελληνοιταλικού αγωγού (ITGI) στο σκέλος Κομοτηνή – Θεσπρωτία, καθώς πλέον ως αγωγός του Νότιου Διαδρόμου επελέγη ο ΤΑΡ, οπότε δεν υφίσταται λόγος να διατηρείται ο Ελληνοιταϊκός στο χερσαίο τμήμα του, ακόμη και ως δυνητική προοπτική.
Ωστόσο αφήνει να εννοηθεί ότι το ίδιο έργο θα μπορούσε να υλοποιήσει άλλος επενδυτικός φορέας ως ανεξάρτητο σύστημα εφόσον το έκρινε συμφέρον.
Έτσι για την επόμενη δεκαετία το αναπτυξιακό – επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ διαμορφώνεται σε 422 εκατομμύρια. Ωστόσο στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται έργα που βρίσκονται είτε στη φάση της ολοκλήρωσης του, όπως ο αγωγός Κόρινθος –Μεγαλόπολη (110 εκατομμύρια ευρώ) ή άρχισαν να κατασκευάζονται, όπως η αναβάθμιση του τερματικού υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας (156 εκατομμύρια ευρώ).
Επίσης, περιλαμβάνονται και έργα, η υλοποίηση των οποίων δεν είναι δεδομένη και θα εξαρτηθεί από παράγοντες που δεν καθορίζει ο ΔΕΣΦΑ, όπως είναι η διαμόρφωση της ζήτησης φυσικού αερίου στο μέλλον, ή η οικονομική επιβίωση παραγωγικών μονάδων. Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν ο Σταθμός συμπίεσης Κήπων Έβρου και οι μετρητικοί σταθμοί Κομοτηνής και Νέας Μεσήμβριας (85 εκατ) και στη δεύτερη ο αγωγός προς Λάρυμνα –ΛΑΡΚΟ (17,5 εκατ).
Με τις παραδοχές αυτές, και χωρίς σε καμία περίπτωση να υποτιμάται η σημασία της επέκτασης της Ρεβυθούσας, οι πραγματικά νέες επενδύσεις του δεκαετούς περιορίζονται σε περίπου 54 εκατομμύρια ευρώ και αφορούν κυρίως σε συμπληρωματικά μικρά έργα αναβάθμισης ή εκσυγχρονισμού σε ήδη λειτουργούσες διασυνδέσεις με σημεία κατανάλωσης.
Από το δεκαετές του ΔΕΣΦΑ, απουσιάζει κάθε αναφορά σε προοπτικές δημιουργίας νέων υποδομών που θα δημιουργούσαν προοπτικές επέκτασης της χρήσης του φυσικού αερίου και απεξάρτησης από τα υγρά καύσιμα, όπως για την τροφοδοσία με υγροποιημένο αέριο – LNG «μικροδυκτίων» που δεν είναι συνδεμένα με το σύστημα (νησιά, χερσαίες περιοχές) με πλοία ή με οχήματα, και για την τροφοδοσία με LNG εμπορικών πλοίων.
Η επέκταση του φυσικού αερίου στις νέες χρήσεις, ως γνωστόν απαιτεί τη δημιουργία υποδομών για την φόρτωση οχημάτων ή μικρών πλοίων LNG carriers, για τις οποίες αρμόδιος είναι ο ΔΕΣΦΑ.
Η απένταξη του ITGI
Ο χερσαίος αγωγός Κομοτηνή –Θεσπρωτία, προϋπολογισμού 1,1 δισ. ευρώ, συμμετείχε μέχρι και στο τελευταίο δεκαετές πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ. Μόλις δε τον Οκτώβριο του 2013 και παρότι είχε επιλεγεί ο ΤΑΡ, είχε εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά από αίτηση και του ΔΕΣΦΑ, στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (Project of Common Interest – PCI).
Στην αιτιολόγηση της απένταξης, ο ΔΕΣΦΑ σημειώνει μεταξύ άλλων: «Το έργο έχει ταξινομηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός ενός \”cluster of potentially competing PCIs\”, όπου η υλοποίηση όλων, ορισμένων, ή μόνο ενός από τα έργα αυτά επαφίεται στην αγορά. Συνεπώς, ήδη έχει προβλεφθεί στα PCIs η πιθανότητα μη υλοποίησης ενός έργου, εφόσον υλοποιούνται άλλα, ευθέως ανταγωνιστικά του πρώτου έργα. Διευκρινίζεται ότι το έργο μπορεί να παραμείνει στον κατάλογο PCI με άλλον promoter (ως Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου -ΑΣΦΑ).
Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η συμπερίληψη οποιουδήποτε έργου στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης, πολλώ δε μάλλον ενός έργου του οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου «Αγωγός Κομοτηνή‐Θεσπρωτία», επιφέρει σημαντικές οικονομικές και διοικητικές υποχρεώσεις-δεσμεύσεις για τον Διαχειριστή και μπορεί να απασχολήσει σημαντικούς πόρους αυτού. Είναι προφανές ότι καθίσταται προδήλως αναποτελεσματική η δέσμευση στο έργο αυτό πόρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άλλα έργα/δραστηριότητες».
Αφήνει δε ο ΔΕΣΦΑ παράθυρο για υλοποίηση του ίδιου έργου από άλλο φορέα επισημαίνοντας: «Τονίζεται επίσης ότι η δυνατότητα κατασκευής του αγωγού Κομοτηνή‐Θεσπρωτία ως ΑΣΦΑ που παρέχεται από την ελληνική νομοθεσία, οδηγεί στο συμπέρασμα οτι η απόφαση απένταξης του αγωγού Κομοτηνή‐Θεσπρωτία από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΕΣΦΑ ουδόλως επηρεάζει αρνητικά το έργο αφού μπορεί να υλοποιηθεί από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επενδυτή το κρίνει σκόπιμο.
του Μιχάλη Καϊταντζίδη/ euro2day.gr