«Ανάσα» στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δίνει η τροπολογία που εισήγαγε η κυβέρνηση και περιλαμβάνει αλλαγές στον «νόμο Κατσέλη», σύμφωνα με τις οποίες παρέχεται δυνατότητα δικαστικής διευθέτησης των χρεών προς την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ΟΤΑ, κατά τα πρότυπα των «κόκκινων» δανείων.
Μάλιστα, σε περιπτώσεις μικροοφειλετών, αλλά και ευπαθών ομάδων, όπως οι άνεργοι, εισάγονται ευνοϊκές ρυθμίσεις για πλήρη διαγραφή χρεών, όπως αναφέρει σήμερα το Εθνος της Κυριακής.
Με την τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή για τη ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών ορίζονται διαδικασίες «fast track» για τη διεκπεραίωση των συγκεκριμένων υποθέσεων και υπό όρους προστασίας της κύριας κατοικίας.
Επίσης εισάγεται το κριτήριο των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» που αντιμετωπίζονται με αντικειμενικά κριτήρια με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία προσδιορίζονται σε περίπου 1.100 ευρώ ανά νοικοκυριό.
Ωστόσο δεν επιτρέπεται υποβολή αίτησης διευθέτησης οφειλών εφόσον το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται μόνο από την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους δήμους, καθώς απαιτούνται και χρέη προς ιδιώτες. Σε αντίθετη περίπτωση ο ιδιώτης θα καλύπτεται μόνο από τη ρύθμιση για τις 100 δόσεις ή ό,τι και αν την αντικαταστήσει.
Κυβέρνηση και θεσμοί συμφώνησαν σε μια σειρά αλλαγών στον νόμο 3869/2010, γνωστό και ως «νόμο Κατσέλη». Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, στο πεδίο εφαρμογής του νόμου εμπίπτουν πλέον το σύνολο των οφειλών φυσικών προσώπων που βρίσκονται αποδεδειγμένα σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ιδιώτες, Εφορία, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ασφαλιστικά ταμεία.
Οι αλλαγές στον «νόμο Κατσέλη» αποσκοπούν -όπως υποστήριξε ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας, Γ. Σταθάκης, από το βήμα της Βουλής- στην ενιαία αντιμετώπιση των οφειλετών, κάνοντας μάλιστα λόγο για την εισαγωγή των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» ως μέσο προσδιορισμού του ύψους της ρύθμισης, ώστε να προκύπτει μία διαχειρίσιμη μηνιαία δόση.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, ο νόμος 3869/2010 θα μπορεί να λειτουργεί ευνοϊκά και να ρυθμίζει το συνολικό ιδιωτικό χρέος, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει έστω και ένα μικρό δάνειο στην τράπεζα.
Τα κριτήρια για την πρώτη κατοικία
Ο «νόμος Κατσέλη» διατηρεί το μορατόριουμ στους πλειστηριασμούς κύριας κατοικίας, αλλά υπό όρους. Σε έναν μήνα από τη δημοσίευση του νόμου στο ΦΕΚ, με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Δικαιοσύνης θα καθοριστούν τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να εξαιρεθεί η πρώτη κατοικία από τη διαδικασία ρευστοποίησης. Αυτά θα αφορούν την αντικειμενική αξία του ακινήτου, το ύψος του συνόλου των οφειλών και το μεικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα.
Μέσω της τροπολογίας προβλέπεται η σύσταση στα Ειρηνοδικεία ειδικών τμημάτων τα οποία θα εκδικάζουν αποκλειστικά υποθέσεις του «νόμου Κατσέλη», στελεχωμένα με επαρκή αριθμό πεπειραμένων δικαστών.
Προκειμένου να στελεχωθούν τα Ειρηνοδικεία βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός πρόσληψης 54 ειρηνοδικών. Συνολικά ο αριθμός των οργανικών θέσεων ειρηνοδικών αυξάνεται κατά 140, φτάνοντας τους 916 ανά την επικράτεια, ενώ θα υπάρχουν και προσλήψεις διοικητικών υπαλλήλων.
Στόχος, όπως αναφέρει η τροπολογία, είναι να γίνει επαναπροσδιορισμός σε συντομότερη δικάσιμο των υποθέσεων που έχουν οριστεί σε Ειρηνοδικεία ακόμη και μετά τις 31/12/2020.
Το δικαστήριο οφείλει να εξετάσει την αίτηση κάθε οφειλέτη υποχρεωτικά εντός 6 μηνών. Στο μεσοδιάστημα ο δανειολήπτης καλείται να πληρώνει ένα ποσό «έναντι» δόσης που αντιστοιχεί στο 10% των μηνιαίων χρεών του, με ελάχιστο τα 40 ευρώ.
Επιπλέον συστήνεται η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ώστε να συνδράμει στο έργο του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΚΥΣΔΙΧ) με την παροχή ενημέρωσης και συμβουλευτικών υπηρεσιών στους δανειολήπτες.
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η δημιουργία 30 Κέντρων Ενημέρωσης Δανειοληπτών, όπου οι ενδιαφερόμενοι θα πληροφορούνται τόσο για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους όσο και για τις επιλογές διαχείρισης των χρεών τους.
Συγκεκριμένα, η τροπολογία προβλέπει σημαντικές αλλαγές στα εξής σημεία:
• Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των οφειλών που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις των προς ψήφιση διατάξεων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εξής:
-οι βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) και τον Τελωνειακό Κώδικα,
-οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α’ και β’ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, συμπεριλαμβανομένων των οφειλών που προκύπτουν από εισφορά σε χρήμα ή τη μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα των προς ένταξη ή και των ήδη ενταγμένων ιδιοκτησιών, από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους ΟΤΑ, και
-οι ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
-Προστίθενται στις εξαιρούμενες από το πεδίο εφαρμογής των υπό ψήφιση ρυθμίσεων οι οφειλές που αφορούν στην υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικου τέκνου.
• Επανακαθορίζεται το σύνολο των απαιτούμενων εγγράφων καθώς και το περιεχόμενο της αίτησης που υποβάλλει ο αιτών για την έναρξη της διαδικασίας ρύθμισης οφειλών του.
• Ορίζεται προθεσμία 2 ημερών από την παραλαβή της αίτησης και των εγγράφων, εντός της οποίας η γραμματεία του Ειρηνοδικείου προβαίνει σε τυπικό έλεγχο αυτής, ως ορίζεται στην υπό ψήφιση διάταξη, που συνιστά προϋπόθεση για το παραδεκτό συζήτησής της.
• Καθορίζονται διαδικασίες ανάλογα με την έκβαση του τυπικού ελέγχου.
• Ορίζεται ως υποχρεωτικός ο εντός 6 μηνών προσδιορισμός της δικασίμου για τη συζήτηση της αίτησης, που ξεκινά από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατάθεσής της.
• Ορίζεται διαδικασία ταχείας διευθέτησης μικροοφειλών. Μεταξύ άλλων τίθενται οι προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτήν και προβλέπεται η χορήγηση προσωρινής απαλλαγής του οφειλέτη για διάστημα 18 μηνών. Με την πάροδο του διαστήματος αυτού, και κατά τα ειδικώς οριζόμενα, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του.
• Αναφορικά με την αναστολή καταδιωκτικών μέτρων προβλέπεται ότι οι απαιτήσεις των ιδιωτών πιστωτών που είναι εξασφαλισμένες με ειδικό προνόμιο ή εμπράγματο δικαίωμα συνεχίζουν να εκτοκίζονται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της αιτήσεως με επιτόκιο ενήμερης οφειλής.
Οι προϋποθέσεις για την ταχεία διευθέτηση
Με την τροπολογία προστίθεται άρθρο στον «νόμο Κατσέλη» με τον υπότιτλο «Ταχεία Διευθέτηση Μικροοφειλών». Σύμφωνα με αυτό, εφόσον ο οφειλέτης αποδεικνύει σωρευτικώς ότι:
• κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης και της επικύρωσης δεν διαθέτει οποιαδήποτε ακίνητη περιουσία και δεν έχει προβεί σε πράξη διάθεσης ακίνητης περιουσίας κατά την τελευταία τριετία πριν από την κατάθεση της αίτησης,
• τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του είτε ως δικαιούχου είτε ως συνδικαιούχου, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεών του σε πιστωτικά ιδρύματα, δεν υπερβαίνουν σε αξία το ποσό των χιλίων ευρώ,
• οι οφειλές που περιλαμβάνονται στην αίτησή του κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1 του παρόντος νόμου συνιστούν το σύνολο των υποχρεώσεων του οφειλέτη,
• το ύψος των οφειλών του δεν υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων,
• οι περιλαμβανόμενες στην αίτηση οφειλές δεν είναι εξαιρετέες από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 1,
• δεν υπάρχουν εμπραγμάτως ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές,
• τα πάσης φύσεως εισοδήματα του οφειλέτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης είναι μηδενικά,
• είναι συνεργάσιμος σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που θεσπίστηκε με Απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος – Ευρωσύστημα – Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων,
ο ειρηνοδίκης έχει τη δυνατότητα κατόπιν σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να διατάξει την προσωρινή απαλλαγή του από τα χρέη που περιλαμβάνονται στην αίτηση.
Η προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη κατά την ανωτέρω παράγραφο χορηγείται για διάστημα δεκαοκτώ μηνών.
Από της εκδόσεως της δικαστικής αποφάσεως της παραγράφου 1 και για όσο χρόνο διαρκεί η προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη αναστέλλονται τα πάσης φύσεως ατομικά καταδιωκτικά μέτρα εναντίον του.
Εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος της προσωρινής απαλλαγής δεν μεταβληθούν οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, αφού παρέλθει διάστημα δεκαοκτώ μηνών, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του, σύμφωνα με το άρθρο 11, παράγραφος 1 του ν. 3869/2010.
