Η υπόθεση του 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση είναι συχνό θέμα στο δημόσιο διάλογο εδώ και μήνες. Παρόλο που είναι γνωστό το νόμιμο, το εφικτό εφαρμόζεται• όμως από τον Ιούλιο ως σήμερα ο καθοριστικός παράγοντας για την όποια λήψη αποφάσεων είναι μάλλον το τυχαίο. Και σήμερα η επίλυση του θέματος  ανάγεται στην Τύχη περισσότερο  από ποτέ.

Το ιστορικό του θέματος 

Η εκπαίδευση δεν επιβαρύνεται με ΦΠΑ 

Ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α/07.11.2000, άρθρο 22, παρ. 1, περίπτωση ιβ : απαλλάσσεται από τον  ΦΠΑ η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης από ιδιωτικούς φορείς και οργανισμούς. 
Οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 28ης Νοεμβρίου 2006 σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, σύμφωνα με την οποία (Κεφάλαιο 2, Άρθρο 132) οι δραστηριότητες εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και κατάρτισης παιδιών & νέων από αναγνωρισμένους για το σκοπό αυτό οργανισμούς, απαλλάσσονται του ΦΠΑ.

2015, η ελληνική κυβέρνηση αναιρεί το προηγούμενο καθεστώς

Ν. 4334, ΦΕΚ 80/Α/16.07.2015) και «Συνταξιοδοτικές διατάξεις – Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης» (Ν. 4336, ΦΕΚ 94/Α/14.08.2015), η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επέβαλε αρχικά ΦΠΑ 23% στα φροντιστήρια όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και τα κέντρα εκμάθησης ξένων γλωσσών και ηλεκτρονικών υπολογιστών και στη συνέχεια σε όλο το φάσμα των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.

Εν μέσω προεκλογικής περιόδου το θέμα γίνεται αντικείμενο του προεκλογικού διαλόγου και κομματικής εκμετάλλευσης. Στις 20.8.2015 η ευρωβουλευτής της ΝΔ και του ΕΛΚ Μαρία Σπυράκη και ο τομεάρχης Παιδείας της ΝΔ καθηγητής Θεόδωρος Φορτσάκης στέλνουν κοινή επιστολή στον Πιερ Μοσκοβισί σχετικά με το θέμα του ΦΠΑ στην ελληνική ιδιωτική εκπαίδευση. Στην υπόθεση παρεμβαίνουν τόσο βουλευτές όσο και αρχηγοί άλλων πολιτικών κομμάτων ( ο Σταύρος Θεοδωράκης , ο Δημήτρης Κουτσούμπας και άλλοι).

«Η Κομισιόν δεν ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να αλλάξουν τη νομοθεσία για τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση», δήλωσε  η Ανίκα Μπράιτχαρτ, εκπρόσωπος του επιτρόπου, Πιερ Μοσκοβισί. Επισημαίνουν επίσης ότι αυτό δεν προβλεπόταν στο Μνημόνιο διαψεύδοντας το  ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είχε εκδώσει ανακοίνωση με τη οποία τόνιζε ότι η αύξηση του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση προέκυψε μετά από επίμονο αίτημα των θεσμών. 

Ο ίδιος ο Μοσκοβισί απαντά: «Η απόφαση για επιβολή 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση ή η εξεύρεση ισοδύναμων δημοσιονομικών μέτρων είναι αποκλειστική ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης. Πριν από τις εθνικές εκλογές, η ελληνική υπηρεσιακή κυβέρνηση αποφάσισε να αναβάλει την εφαρμογή του μέτρου για τον Φ.Π.Α. για τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα για τις 16 Οκτωβρίου. Η νέα κυβέρνηση, κατά συνέπεια, θα μπορεί να λάβει μία απόφαση για το αν προτίθεται να εφαρμόσει την αρχική πρωτοβουλία ή αν θα βρει εναλλακτικά δημοσιονομικά ισοδύναμα μέτρα, προκειμένου να ανατρέψει την απόφαση»

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση προχωρεί σε λήψη μέτρων προσωρινής  αναστολής. Έτσι, η  ΓΓΔΕ δίνει παράταση έως τις 8 Σεπτεμβρίου στα εκπαιδευτήρια, προκειμένου να μεταβούν στην εφορία και να ενταχθούν στο καθεστώς ΦΠΑ. Στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι η έκδοση της ΠΝΠ είναι τυπική υπόθεση, όπως ενημερώθηκαν από το ΥΠΟΙΚ, και πως αποτελεί ειλημμένη απόφαση το «πάγωμα» εφαρμογής της διάταξης για διάστημα δύο μηνών. Σε περίπτωση πάντως που δοθεί δίμηνη παράταση, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τους δανειστές ισοδύναμα περίπου 350 εκατ. ευρώ. Αλλιώς ενδέχεται να θεωρηθεί από τους δανειστές μονομερής ενέργεια.

Μετά τις εκλογές (20 Σεπτεμβρίου) ο Αρ. Μπαλτάς, νέος υπουργός πολιτισμού, από το βήμα της Βουλής και στη διάρκεια της ανάγνωσης των προγραμματικών δηλώσεων της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι η λύση, για να βγει από το κάδρο το μέτρο που πλήττει κατάφωρα τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών, βρίσκεται… στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους. Δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα αυξήσει τα εισιτήρια για την είσοδο στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όχι μόνο επειδή το σημερινό αντίτιμο είναι χαμηλό αλλά και ως ισοδύναμο για το 23% ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Ωστόσο μία απλή ανάγνωση των οικονομικών δεδομένων θα έπειθε ακόμη και τον κ. Μπαλτά για το σαθρό του ισοδυνάμου, το οποίο πρότεινε. Με το 23% του ΦΠΑ το Μέγαρο Μαξίμου στοχεύει σε έσοδα σχεδόν 400 εκατομμυρίων ευρώ για τη διετία 2015-2016. Αντιθέτως οι εισπράξεις για τους αρχαιολογικούς χώρους δεν ξεπερνούν τα 60 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. 

Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή απλά αρκέστηκε να αναγγείλει μια  ολιγοήμερη παράταση για το εκκρεμές ζήτημα του Φ.Π.Α.. Αντίστοιχες τοποθετήσεις έκανε και νωρίτερα και μετέπειτα διαβεβαιώνοντας  ότι λύσεις θα βρεθούν και αναζητώνται. Αυτές αναζητώνται, όμως,  έως και σήμερα. 

Στις 26.10.2015 ο νέος υπουργός παιδείας Νίκος Φίλης διατείνεται ότι το ζήτημα έκλεισε με τον πιο δίκαιο τρόπο: «Στο 13% τα ιδιωτικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια – Στο 6%  φροντιστήρια ξένων γλωσσών, σχολές χορού και ΙΕΚ-  Μηδενικός ΦΠΑ για νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς». Στην κοινή συνεδρίαση του κυβερνητικού συμβουλίου οικονομικής πολιτικής και του κυβερνητικού συμβουλίου κοινωνικής πολιτικής επί της ουσίας, ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας διατηρήθηκε στην εκπαίδευση,  αλλά επιβαλλόταν κλιμακωτά και ξεκινούσε  από 0% για τα παιδιά που πηγαίνουν σε νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς, ενώ κατέληγε σε 13% για τα ιδιωτικά δημοτικά, τα γυμνάσια και τα λύκεια.
Σχεδόν προφητικά σε σχετικές δημοσιογραφικές ερωτήσεις επισήμανα ότι η έγκριση του «Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου» των ημερών μας δεν έχει αποφανθεί και προώρως πανηγύριζαν κάποιοι  για την ευρεθείσα «λύση». Πράγματι λίγες ημέρες μετά οι ξένοι δανειστές υποδεικνύουν στην ελληνική κυβέρνηση ότι δεν μπορεί να επιβάλει διαφορετικό Φ.Π.Α. σε ίδιο είδος δραστηριοτήτων, όπως είναι αυτές της ιδιωτικής εκπαίδευσης. 

Εν αναμονή της διαδικασίας ευρέσεως των νέων ισοδυνάμων, δημοσιοποιήθηκε  αυτές τις ημέρες τροπολογία, με την οποία παρατείνεται έως τις 16 Νοεμβρίου η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων από τις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης στο καθεστώς του ΦΠΑ. 
Σήμερα ο τζόγος  διερευνάται αν μπορεί να δώσει την οριστική λύση. Η επιβολή φόρου στο ΚΙΝΟ του ΟΠΑΠ ίσως λυτρώσει την ιδιωτική εκπαίδευση από τον ΦΠΑ, χωρίς όμως τίποτε να είναι οριστικό. 

Τι ισχύει στο μεταξύ; 

Νομικά οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες υπάγονται στο Φ.Π.Α. Συγκεκριμένα, με την πρόσφατη τροπολογία ορίζεται ότι «η δήλωση μεταβολών για τη μετάταξη στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. υποβάλλεται έως και τις 16 Νοεμβρίου 2015», και διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση κατά την οποία  έχουν εκδοθεί φορολογικά στοιχεία χωρίς Φ.Π.Α. για πράξεις οι οποίες πραγματοποιούνται από 20 Ιουλίου 2015 έως και 16 Νοεμβρίου 2015, παρέχεται η δυνατότητα στους υποκείμενους στον φόρο να εκδίδουν έως και 23 Νοεμβρίου συμπληρωματικά στοιχεία για την επιβολή Φ.Π.Α. στις πράξεις αυτές. Προφανώς το νόμιμο απέχει από το εφικτό. 

Για λόγους αντικειμενικού επαγγελματικού ανταγωνισμού και επίμονα ζητούμενης  διευκόλυνσης των οικογενειών προσφύγαμε σε λύσεις προσωρινές και πρόχειρες, επισφαλείς για τις εκπαιδευτικές μονάδες σε περιπτώσεις ελέγχων. Όμως αναζητούμε να διευκολυνθούν οι οικογένειες, που αντιμετωπίζουν αυτό τον καιρό τη νέα λαίλαπα των φορολογικών υποχρεώσεων και επιμένουμε να ελπίζουμε ότι θα δοθεί λύση ικανοποιητική για τη βιωσιμότητα των μικρών εκπαιδευτικών επιχειρήσεων. Η αναδρομική ισχύς του  Φ.Π.Α. για ό τι εισπράξαμε από την 20ή Ιουλίου τι πιθανότητες έχει άραγε να πληρωθεί σήμερα συσσωρευτικά από τους γονείς, σε περίπτωση που η τύχη δεν μας ευνοήσει; Ποια θα είναι τα όρια της υλοποίησης του νόμου; Αν αυτά δεν πληρωθούν από τις οικογένειες ποιες μπορούν να είναι οι αντιδράσεις των ιδιοκτητών; Ζητείται το νόμιμο ή το εφικτό; Ευελπιστούμε ότι δεν θα χρειαστεί η κυβέρνηση να επιμετρήσει τις αναμενόμενες απώλειες . 

Σήμερα τις ελπίδες της και τις δικές μας τις έχει αναθέσει στα … τυχερά παιχνίδια, αν και έχουν παρουσιαστεί από διαφορετικούς πολιτικούς φορείς και όχι μόνο ποικίλα προτεινόμενα «ισοδύναμα». Ωστόσο εμείς δεν παύουμε να διακηρύσσουμε ότι ο Φ.Π.Α.  δεν πρέπει να επιβληθεί στην εκπαίδευση.  

Γιατί υποστηρίζουμε ότι πρέπει να ακυρωθεί η επιβολή Φ.Π.Α. στην εκπαίδευση; 

1.    Κοινωνικά άδικο: το μέτρο πλήττει τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και τις μικρές επιχειρήσεις. Οι πλουσιότεροι μαθητές δεν κάνουν φροντιστήρια ομαδικά. Προσφεύγουν σε ακριβά ιδιαίτερα μαθήματα, τα οποία δεν φορολογούνται, δεν ελέγχονται  ούτε με εκπαιδευτικά ούτε με οικονομικά κριτήρια. Άρα οι οικονομικά ασθενέστεροι θα πληρώσουν. Και όσοι από αυτούς πληρώνουν και ιδιωτικά σχολεία θα έχουν ένα υψηλότερο λογαριασμό, για την «εμμονή» τους να επιζητούν εκπαιδευτικά και μορφωτικά αγαθά, πράγμα που στην Ελλάδα επιδέχεται αυστηρή τιμωρία.
2.    Ηθικά άδικο : οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες αντιμετωπίζονται επιλεκτικά από την ελληνική πολιτεία και αναιρείται κάθε έννοια υγιούς ανταγωνισμού: α) ανάμεσα στα ιδιωτικά σχολεία, (τα ισχυρότερα, τα συνδεδεμένα με τις ξένες πρεσβείες δεν υπάγονται στον Φ.Π.Α.). β) Ανάμεσα στις φροντιστηριακές υποστηρικτικές υπηρεσίες οι νόμιμες επιχειρήσεις που προσφέρουν θέσεις εργασίας σε άνεργους πτυχιούχους, φόρους και ασφαλιστικές εισφορές στο κράτος και στα ασφαλιστικά ταμεία πλήττονται άλλη μία φορά. Αντιθέτως τα ατομικά μαθήματα, «η παραπαιδεία της τραπεζαρίας, του σαλονιού, της κουζίνας» παραμένει στο απυρόβλητο να διακινεί μαύρο χρήμα. Οι νόμιμες δραστηριότητες στοχοποιούνται , οι παράνομες παίρνουν άλλη μια φορά το  «συγχωροχάρτι» της ανοχής παρά την παθολογία που υποκρύπτουν. Έχουν την ευκαιρία μάλιστα να πολλαπλασιαστούν και να διευρυνθούν από όσους δεν θα αντέξουν τις κυβερνητικές υποχρεώσεις. Το μάθημα «ηθικής» στους μαθητές μας είναι εύληπτο και βιωματικό.
3.    Οικονομικά μη αποδοτικό: μόλις πριν λίγες ημέρες ομολόγησαν οι εμπνευστές του συστήματος ότι τα αναμενόμενα έσοδα ήταν λιγότερα από όσα υπολόγιζαν. Δεν έχει καν ληφθεί υπόψη όμως ότι το μέτρο – σε συνδυασμό με τις δυσχερείς συνθήκες λειτουργίας των επιχειρήσεων εντός κρίσεως-  θα εξωθήσει πολλές μικρές επιχειρήσεις σε λουκέτα, πολλούς εργαζόμενους στην παραοικονομία των ιδιαίτερων και πολλούς γονείς στην επαιτεία της «φοροαπαλλαγής» με τη συνέργεια και τη συνενοχή των μικρών φροντιστών. 
4.    Για τα περισσότερα παιδιά εγκληματικό: η δραστική μείωση των προσφερόμενων φροντιστηριακών επιλογών, γιατί ας μη γελιόμαστε πολλά φροντιστήρια θα κλείσουν προς όφελος των μεγάλων και ισχυρών επιχειρήσεων, η απώλεια των υποτροφιών και  διευκολύνσεων πληρωμών για τα δίδακτρα μαθητών  των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων, η αδυναμία πληρωμής προσωπικών μαθημάτων θα στερήσει την εκπαιδευτική υποστήριξη στους οικονομικά και κοινωνικά αδύναμους μαθητές. Θα μειώσει το επίπεδο της παιδείας και των επιδιωκόμενων σπουδαστικών στόχων, ενώ η ανισότητα των ευκαιριών για τους φτωχότερους θα μεγεθύνεται και θα αναπαράγεται.  

Η αναγκαιότητα του φροντιστηρίου διατυπώθηκε ανέλπιστα αυτές τις ημέρες από τους ίδιους τους προϊσταμένους του Υπουργείου, από πολλούς πολιτικούς και μάλιστα τους άλλοτε πολέμιους της φροντιστηριακής παιδείας. Η συσπείρωση των ιδιωτικών εκπαιδευτικών διαφορετικών αλλά συγγενών υπηρεσιών, αν και δεν έγινε στον καλύτερο βαθμό με ευθύνη των ηγεσιών των σχετικών φορέων,  ήταν χρήσιμη και σχετικά αποτελεσματική, Επισημαίνουμε πάντως ότι και οι Φροντιστές δεν χρησιμοποίησαν όλα τα «χαρτιά», τα οποία διαθέτουν, επιλέγοντας την πολιτική της καλόπιστης διάθεσης προς την κυβέρνηση. Έτσι η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία, που προσέφερε τις υπηρεσίες της στις περιπτώσεις που η  Τουρκική πολιτική ηγεσία απειλούσε την εκεί  Φροντιστηριακή Εκπαίδευση, δεν συγκλήθηκε, δεν ενεργοποιήθηκε από τα αρμόδια όργανα με την ευθύνη των Ελλήνων εκπροσώπων. Θα δικαιωθεί άραγε η επιλογή πολιτικής τακτικής ή το έχουμε αφήσει και εμείς στην τύχη;

Ωστόσο το θέμα ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη. Καλώς ή κακώς οι κυβερνώντες δεν φαίνεται να έχουν βρει την οριστική λύση. Τα ποικίλα πολιτικά κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου σε κάθε περίπτωση προσπαθούν να επωφεληθούν και οι παραπληρωματικές υπηρεσίες τους , που ήδη αξιοποιήθηκαν μπορούν και στη συνέχεια να χρησιμεύσουν. 

Προς το παρόν πάντως το οικογενειακό εισόδημα και η επιβίωση των φροντιστηριακών μονάδων μάλλον φαίνεται να είναι ζήτημα τύχης σήμερα περισσότερο από ποτέ… Ας αναμένουμε τη θεά Τύχη, ακόμη και όσοι δεν παίζουμε τυχερά παιχνίδια! 

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook