Καταπέλτης είναι το πόρισμα του «Συνηγόρου του Πολίτη» για τις παραλείψεις και τα λάθη στο θέμα της περιβαλλοντικής διαχείρισης της Χρυσής.
Το χρονικό των πρωτοβουλιών που έχουν ληφθεί, αλλά και των αστοχιών, των παραλείψεων και των λαθών αναλύεται σε 44 σελίδες.
Όπως δημοσιεύει η “Ανατολή” στο πόρισμά του ο Συνήγορος του Πολίτη» κάνει λόγο για όλες τις ενέργειες που έγιναν από το 2012 που διαχειρίζεται το φάκελο, την Ειδική Διαχειριστική Μελέτη και κάνει την θλιβερή διαπίστωση πως μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί λύση, με την κατάσταση να επιδεινώνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια, αποδίδοντας ευθύνες στο Δήμο Ιεράπετρας, αλλά και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και στις κρατικές υπηρεσίες.
Ανεξέλεγκτη κατάσταση
Είναι πραγματικά εντυπωσιακές οι περιγραφές της Αρχής – οι οποίες στοιχειοθετούνται με βάση έγγραφα και επίσημα στοιχεία – για τις ολιγωρίες και τις καθυστερήσεις που σημειώνονται απ’ όλες τις Υπηρεσίες. Ουσιαστικά, από αυτά που επισημαίνει στο πόρισμα, προκύπτει πως κρατικές Υπηρεσίες, είτε δεν κάνουν τίποτα, αγνοώντας ακόμα και τα αιτήματα του «Συνηγόρου του Πολίτη», είτε προβαίνουν σ’ ενέργειες για «το θεαθήναι» προκειμένου να αποφύγουν τις ευθύνες, χωρίς όμως να δίνουν λύσεις και αφήνοντας το Νησί, να υποβαθμίζεται συνεχώς περιβαλλοντικά.
«Η κατάσταση στη Νήσο Χρυσή παραμένει ανεξέλεγκτη», γράφει συμπερασματικά το πόρισμα που εκδόθηκε τον Ιούλιο, παραλήφθηκε ήδη απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και Υπηρεσίες, αλλά δεν έχει ανακοινωθεί δημόσια.
Το πόρισμα επισημαίνει πως οι ενέργειες που έχουν γίνει δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα για τον έλεγχο του μεγάλου αριθμού των επισκεπτών, των αυθαιρέτων εργασιών, των δραστηριοτήτων και της παραμονής κατασκηνωτών για μεγάλο χρονικό διάστημα το καλοκαίρι.
Συμφέροντα και πλήθος Υπηρεσιών
Το πόρισμα επισημαίνει εξαρχής πως «η υπόθεση εκκρεμεί στο Συνήγορο του Πολίτη από το 2012, ενώ τα ζητήματα της συνεχιζόμενης σοβαρής περιβαλλοντικής υποβάθμισης στη Νήσο Χρυσή διογκώνονται την τελευταία πενταετία. Η πολλαπλή νομοθετική προστασία της νήσου δεν φαίνεται να έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα καθώς η καθυστέρηση των διοικητικών διαδικασιών, η εμπλοκή πλήθους υπηρεσιών αλλά και τα οικονομικά συμφέροντα δυσχεραίνουν την ευελιξία των διαδικασιών και την εξεύρεση κοινά αποδεκτής και υλοποιήσιμης λύσης. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα της Νήσου Χρυσής συνάγεται ότι επί του παρόντος δεν επιλύεται», συμπεραίνει.
Ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι παρά τις αποσπασματικές ενέργειες συναρμόδιων Υπηρεσιών για την διαχείριση της Νήσου, διαπιστώνεται παράλειψη οφειλομένων ενεργειών τους. Κυρίως, «υπήρξε υπέρμετρη καθυστέρηση εκ μέρους του Δήμου Ιεράπετρας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, οι όποιοι όφειλαν, όπως και οι λοιπές συναρμόδιες υπηρεσίες, να προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους για την πρότυπη επισκεψιμότητα της Νήσου και τις δράσεις αναψυχής, καθώς και τη διαμονή σε αυτήν, τη χρήση παράνομων κατασκευών, τη χρήση επικίνδυνων κατασκευών, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και εν γένει την άσκηση οποιασδήποτε δραστηριότητας, οι οποίες δεν συνάδουν με την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στα σχετικά έγγραφα των Υπηρεσιών και του Συνηγόρου του Πολίτη», αναφέρει.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, αναμένει ενέργειες εκ μέρους όλων των Υπηρεσιών για την απεμπλοκή της Νήσου Χρυσής «με σθεναρή και εντατική επίβλεψη, έλεγχο και επιβολή κυρώσεων κατά τους θερινούς μήνες, στο πλαίσιο της πρόληψης και της εκ των προτέρων αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων».
Κρίσιμα ζητήματα
Τα κρίσιμα ζητήματα που αναδεικνύει το πόρισμα εστιάζονται πρωτίστως στην επικαιροποιημένη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για την περιοχή Νatura. Για την οποία διαπιστώνει πως ο Δήμος Ιεράπετρας καθυστερεί να την στείλει εγκαίρως στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, το Υπουργείο καθυστερεί να την εγκρίνει, αλλά και το Εμπορικής Ναυτιλίας δεν προχωρεί σε έγκρισή της και το νησί υποβαθμίζεται περιβαλλοντικά, από την αδιαφορία και τις καθυστερήσεις.
Ο Συνήγορος εξηγεί πως η συγκεκριμένη μελέτη (Ε.Π.Μ.) προβλέπει την οριοθέτηση και τον καθορισμό χρήσεως γης και δραστηριοτήτων, τη δημιουργία Φορέα Διαχείρισης, με συμμετοχή κι άλλων εκτός του Δήμου Ιεράπετρας Υπηρεσιών, Συλλόγων, ΜΚΟ κλπ. και με αριθμό εκπροσώπων προερχόμενων από τους φορείς της Ιεράπετρας, με αποτέλεσμα να εξηγεί πως δεν θα έχει αριθμητική πλειοψηφία στο προβλεπόμενο Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα ο Δήμος, όπως αφήνει να εννοηθεί το πόρισμα. Παράλληλα, σημειώνει πως έχει δώσει οδηγίες το ΥΠΕΝ να εφαρμοστούν οι προτάσεις της μελέτης των Πανεπιστημιακών και άλλων επιστημονικών φορέων μέχρι την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, αλλά θεωρεί ότι η διαδικασία της έκδοσης του Π.Δ. πρέπει να επισπευστεί από το ΥΠΕΝ.
Μάλιστα, εξειδικεύει περαιτέρω για το τι πρέπει να γίνει και σημειώνει πως «ο Δήμος Ιεράπετρας και οι συναρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να φροντίσουν για την εφαρμογή των προβλεπόμενων στην υπό έγκριση ΕΠΜ και την παρακολούθησή τους από συγκεκριμένο ελεγκτικό σώμα, με παράλληλη ενημέρωση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξικού Σχεδιασμού στην συνέχεια για την εφαρμογή του Π.Δ. του 2009 και τις διατάξεις του επικείμενου Π.Δ. για τη Νήσο Χρυσή».
Τα σκουπίδια
Σε σχέση με την μη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας κάνει λόγο για «παράλειψη του δήμου Ιεράπετρας για ορισμό και διευθέτηση του χώρου συγκέντρωσης των απορριμμάτων καθώς και της καθημερινής αποκομιδής τους από τη Νήσο Χρυσή». Αναφέρει ότι υπάρχει «ελλιπής έλεγχος των σχετικών δραστηριοτήτων των ιδιοκτητών των παράνομα εγκατεστημένων ΚΥΕ στο νησί, των εμπόρων και των παράνομα διανυκτερευόντων τουριστών, με αποτέλεσμα την καύση των σκουπιδιών στο νησί και την περιβαλλοντική επιβάρυνσή του», αφού δεν εφαρμόζεται η αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει” ενώ επισημαίνει πως υπάρχει και παράλειψη επιβολής προστίμων για την περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Για τα απορρίμματα, σημειώνει ακόμα πως «αναμένεται από το Δήμο Ιεράπετρας η διασφάλιση των απαραίτητων καυσίμων για τις διαδρομές της λάντζας, η απομάκρυνση των απορριμμάτων και δομικών υλικών του 2015 και 2016 και η εξασφάλιση των διαδρομών της για την άμεση απομάκρυνση των απορριμμάτων από την εμπορική και τουριστική ή άλλη εκμετάλλευση του Νησιού».
Η ολιγωρία των Υπηρεσιών
Αλλά και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, δεν έχει λάβει μέτρα για την προστασία του ευρύτερου δασικού χώρου. Επίσης, «θα πρέπει να προχωρήσει στη λήψη μέτρων ενάντια σε παραβατικές συμπεριφορές και πράξεις ενάντια στη διατάραξη της οικολογικής και βιολογικής ισορροπίας του νησιού όπως ζήτησε η Διεύθυνση Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος».
Και οι δυο παραπάνω φορείς (Δήμος και Αποκεντρωμένη) δεν έχουν κάνει αυτοψία για τα άλλα αυθαίρετα από το 2015, μετά την κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων του Δήμου, προκειμένου να κάνουν μετά άλλες ενέργειες απομάκρυνσης των εναπομεινάντων υλικών, με τη λάντζα απορριμμάτων. Σημειώνει δε πως τα υλικά, «είτε επαναχρησιμοποιήθηκαν σε νέες αυθαίρετες κατασκευές, είτε βρίσκονται σωρευμένα σε σωρούς σε διάφορα σημεία του νησιού». Τονίζει δε πως περιμένει «άμεσες ενέργειες και πως πρέπει τα υλικά αυτά να τα διαχειριστούν σύμφωνα με τη νομοθεσία περί αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων».
Επίσης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση δεν κατεδάφισε τον προβλήτα, καταλογίζοντας τα έξοδα στον Δήμο Ιεράπετρας, ενώ καταγγέλλει ευθέως πως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση που αποτελεί την Περιφερειακή κρατική Υπηρεσία που είναι αρμόδια να ελέγχει τις αποφάσεις των Υπηρεσιών κράτους και Αυτοδιοίκησης στο νησί, λειτούργησε με απόλυτη αυθαιρεσία απέναντι σε μια Ανεξάρτητη Αρχή, αφού δεν ενημέρωσε τον Συνήγορο του Πολίτη για το αν υλοποίησε την απόφαση του Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Κρήτης για την κατεδάφιση των αυθαιρέτων κατασκευών στη Χρυσή.
Επίσης, το πόρισμα σημειώνει πως ο Δήμος κατεδάφισε μερικώς το βοηθητικό χώρο στο πυροφυλάκιο, αλλά άφησε τα μπάζα εκεί, ενώ παραμένουν και οι παράνομες κατασκευές στην περιοχή της Αλυκής που αλλοιώνουν το τοπίο.
Κάνει δε λόγο για αναποτελεσματικό έλεγχο κατά τα προηγούμενα χρόνια από το Δήμο Ιεράπετρας και το Αυτοτελές Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας Λασιθίου της λειτουργίας και των παράνομων υπαίθριων ΚΥΕ, υπαίθριων εμπορικών δραστηριοτήτων και των καντινών που αναφέρονται στο πρακτικό αυτοψίας της Αποκεντρωμένης του 2014 και στην αυτοψία της Δημοτικής και Ελληνικής Αστυνομίας τον Ιούλιο του 2016.
Συμπερασματικά σημειώνει πως «δεν έχει διασφαλιστεί μέχρι σήμερα η προστασία της δημόσιας περιουσίας, η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και καταστρατηγούνται οι ειδικές διατάξεις προστασίας της Νήσου Χρυσής».
Επιπρόσθετα, κάνει λόγο για ελλιπή έλεγχο Αστυνομίας και Δήμου για την παράνομη διάνοιξη και την παρουσία μηχανών στο νησί (γουρούνες) και την αύξηση του αριθμού τους με ολέθριες συνέπειες για την πανίδα και το έδαφος στο νησί, αλλά και για το θέμα της παράνομης υδροδότησης που ανακάλυψε η Δημοτική Αστυνομία, αλλά δεν έχει δοθεί λύση.
Δεν κάνει ελέγχους το ΚΕΠΠΕ
Εξίσου δραματικά είναι τα όσα περιγράφει για την αρμόδια Υπηρεσία που πρέπει να κάνει ελέγχους για την ποιότητα του Περιβάλλοντος η οποία όχι μόνο δεν έκανε τα προβλεπόμενα, αλλά απαξίωσε να ενημερώσει και την Ανεξάρτητη Αρχή. Μιλά, λοιπόν, για παράλειψη από το Κλιμάκιο Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος Λασιθίου (ΚΕΠΠΕ) να προβεί σε ενέργειες, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων και ειδικότερα με την εφαρμογή της διαδικασίας ειδικής οικολογικής αξιολόγησης για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων στις περιοχές του Δικτύου Natura, αλλά και για μη ενημέρωση του Συνηγόρου του Πολίτη. Για το λόγο αυτό και αναμένει άμεσες ενέργειες εκ μέρους του ΚΕΠΠΕ.
Επίσης, είναι αξιοσημείωτο αυτό που αναφέρει, ότι αναμένεται αυτοψία από το Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος του ΣΕΠΔΕΜ κι ότι αυτή δεν έγινε ούτε το 2015, ούτε το 2016.
Αλλά και από το ΥΠΕΝ περιμένει στοιχεία για την οικολογική κατάσταση του νησιού καθώς κι από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες για τα εισβάλλοντα ξενικά είδη στο νησί.
Προτάσεις
Σε ότι αφορά τις προτάσεις, εστιάζει στην εφαρμογή της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης αλλά και στην ένταση των ελέγχων για την επισκεψιμότητα, η οποία «πρέπει να περιορίζεται στις ώρες της ημέρας και να υπάρχει πλήρης αποχώρηση των επισκεπτών από τη Νήσο τις βραδινές ώρες».
Σημειώνει επίσης πως «η ζώνη αιγιαλού και παραλίας αποτελεί κοινό αγαθό για όλους και είναι προστατευτέα από την ισχύουσα νομοθεσία. Η οριογραμμή του αιγιαλού και της παραλίας δεν θα πρέπει να μετακινηθεί για την παραχώρηση χρήσεων, την εξυπηρέτηση τουριστικών δραστηριοτήτων και την δημιουργία εγκαταστάσεων που δεν είναι αναγκαίες σύμφωνα με τις μελέτες των ειδικών και δεν αφορούν την προστασία της δημόσιας περιουσίας και του κοινωνικού οφέλους».
Επιπλέον, ζητά την πλήρη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε ότι αφορά την εκτέλεση έργων πάνω στο νησί και σημειώνει πως τα φαινόμενα ρύπανσης δεν αντιμετωπίζονται ούτε με τις προτάσεις της Διεύθυνσης Δασών και ενεργοποίηση όλων των διατάξεων για τις περιοχές Natura και θεωρεί ακόμα πως πρέπει να υπάρξουν αυξημένοι έλεγχοι και τονίζει πως πρέπει να υπάρξει έλεγχος της επισκεψιμότητας τα επόμενα έτη για να ανακάμψει το φυσικό περιβάλλον.
Το κυρίαρχο, ωστόσο, είναι η δημιουργία του Φορέα Διαχείρισης και του σχεδίου που θα εφαρμοστεί, προκειμένου το Νησί που αποτελεί περιβαλλοντικό «κόσμημα» στην Ευρώπη να μην χάσει την αξία αυτή και τα προγράμματα δράσης να οδηγήσουν στην ομαλή μετάβαση σε ήπιες εναλλακτικές μορφές τουρισμού, συμβατές με το μοναδικό προστατευόμενο περιβάλλον και με οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας του Δήμου Ιεράπετρας, επισημαίνει στην κατακλείδα το πόρισμα.
Εφημερίδα Ανατολή
