Είναι εξαιρετικά δύσκολο, για όποιον δεν έχει βιώσει τις συνθήκες, που επέβαλαν την ιστορική απάντηση του ΟΧΙ το 1940, να κατανοήσει τη θέση ενός δικτάτορα που πρέπει να απαντήσει σε ένα ιταμό Ιταλικό τελεσίγραφο που απαιτεί εδαφικές παραχωρήσεις και τον ψυχισμό ενός λαού που καλείται να επωμιστεί τις συνέπειες της απάντησης και να ανταποκριθεί σε μια πρόσκληση θυσίας, με χαρακτήρα δραματικό, γιατί η θυσία αφορούσε την ίδια την ύπαρξη του Έθνους μας. 

Στα απομνημονεύματα του ο επιδώσας το τελεσίγραφο, Ιταλός πρεσβευτής Grazzi, μας μιλάει, για  ένα λαό που αρνήθηκε να αρνηθεί τον εαυτό του, την τιμή και το ένδοξο παρελθόν του και ένα πρεσβύτη που διάλεξε για την πατρίδα του, το δρόμο της θυσίας και όχι της ατίμωσης, που τον έκαναν να αηδιάσει για το επάγγελμα του και να χαρακτηρίσει την επίδοση του τελεσιγράφου «θλιβερό καθήκον».        

Αν γυρίσουμε τη μηχανή του χρόνου77 χρόνια πίσω στο φθινόπωρο του1940, θα δούμε την επικρατούσα τότε πολιτικο-στρατιωτική κατάσταση όπου: 

Η Ευρώπη έχει καταληφθεί στο μεγαλύτερο μέρος της από τις δυνάμεις του  άξονα,  οι ηγέτες του οποίου συναγωνίζονται σε επίδειξη θράσους και  ισχύος. 

Η Ρωσία έχει υπογράψει μυστικό σύμφωνο «Μη επίθεσης» με τη Γερμανία και  για την ώρα παρακολουθεί τις εξελίξεις καραδοκούσα για τα συμφέροντα της.

Η Αμερική παραμένει πιστή στο Δόγμα Μονρόε  της πολιτικής απομόνωσης και δεν επεμβαίνει στις υποθέσεις των άλλων Ηπείρων.

Η Κίνα ζει στην ιδιόρρυθμη απομόνωση της και ενδιαφέρεται για την εφαρμογή του κινεζικού κομμουνιστικού μοντέλου στην αχανή επικράτεια της.

Η Ιαπωνία αποτελεί το τρίτο μέλος του άξονα και οραματίζεται την επικράτηση και κυριαρχία της στο χώρο της Άπω Ανατολής

Το Λονδίνο δέχεται από τις αρχές Ιουλίου τους ανηλεείς  βομβαρδισμούς της γερμανικής αεροπορίας.  

Η Ισπανία του Φράνκο αντιστέκεται στις έντονες πιέσεις της Γερμανίας για προσχώρηση της στον άξονα.

Η Τουρκία αρκείτε στο ρόλο του επιτήδειου ουδέτερου με βλέψεις τα Ελληνικά νησιά του Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα που κατέχονται από τους Ιταλούς

Η Βουλγαρία και η Ρουμανία έχουν υποκύψει στις θελήσεις της Γερμανίας και η Αλβανία έχει γίνει προτεκτοράτο της Ιταλίας.

Η Φασιστική Ρώμη με την κήρυξη του πολέμου εναντίον της Αγγλίας και της Γαλλίας το Μάιο δεν τηρεί πλέον τα προσχήματα απέναντι στην Ελλάδα και επιδίδεται συστηματικά στην αναζήτηση  αιτίας και αφορμής για τη σχεδιαζόμενη επίθεση εναντίον της χώρας μας.

Την 3η πρωινή ώρα της 28ης Οκτωβρίου 1940, μετά το τέλος δεξίωσης στην Ιταλική πρεσβεία, ο Ιταλός πρεσβευτής ζητεί για το νέο αυτοκράτορα της Ρώμης Μουσολίνι, «γη και ύδωρ» με ένα θρασύτατο τελεσίγραφο. Η απάντηση στο ιταμό τελεσίγραφο ήταν η ίδια με την υπερήφανη απάντηση «Τεθνάναι καλώς μάλλον, ή ζην αισχρώς», που πήραν οι πρέσβεις του Δαρείου 2500 χρόνια πριν, αλλά σε πιο σύντομη, πιο λιτή, πιο κατανοητή νεοελληνική γλώσσα  ΟΧΙ.   

Το λόγο στη συνέχεια έχει η ιστορία που θα καταγράψει γεγονότα που θα προκαλέσουν τη λογική των φρονίμων, θα αναδείξουν ηρωισμούς και αυτοθυσίες, ανεξήγητες ακατανόητες και ασύλληπτες για άλλους λαούς και θα στείλουν στη φοβισμένη ανθρωπότητα και στην αποσβολωμένη Ευρώπη ένα μήνυμα θάρρους και ελπίδας αλλά και μια ανάσα ζωής, σε μια στιγμή που όλα τά’ σκιαζε η  φοβέρα..  

Σήμερα 77 χρόνια μετά, μπορούμε  να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα του ιστορικού ΟΧΙ, αξιολογώντας τις συνέπειες του και ξεπερνώντας το ψευδοδίλλημα, αν το είπε ο Μεταξάς ή ο Ελληνικός λαός, που θέτουν μικρόψυχοι, που αδυνατούν να αντιληφθούν το μεγαλείο και την κρισιμότητα των ήμερων εκείνων. Το ιστορικό ΟΧΙ, όποιος και αν το είπε, πραγματοποιήθηκε από ολόκληρο το Έθνος και ήταν ίσως η πρώτη φορά που τα λόγια του δικτάτορα «Alors c’est la guerre.» (Λοιπόν έχουμε πόλεμο), ερχόταν σε πλήρη αρ¬μονία με την  θέληση του σκληρότατα δοκιμα¬ζόμενου από τη δικτατορία Ελληνικού λαού.  

Είναι σε όλους γνωστό ότι στη στρατηγική και στην πολιτική, οι συσχετισμοί ισχύος είναι εκείνοι, που επιτρέπουν σε ένα λαό τις επιλογές που πρέπει ή δεν πρέπει να κάνει. Το διακύβευμα για όσους αψηφούν τους συσχετισμούς είναι η υποτέλεια στην καλύτερη και ο αφανισμός στην χειρότερη των περιπτώσεων. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που οι χοϊκοί αυτοί κανόνες ανατρέπονται και η λογική της ισχύος και των συσχετισμών, αποδεικνύεται λανθασμένη και αναποτελεσματική. Τρανό παράδειγμα η επιλογή του ΟΧΙ. 

Αλήθεια…!! Πόσο λογική ήταν η επιλογή του ΟΧΙ το 1940;

Με τη λογική των συσχετισμών ισχύος και την τότε επικρατούσα πολιτικο- στρατιωτική κατάσταση, η επιλογή ΟΧΙ   δεν είναι καθόλου λογική, απεναντίας απόλυτα παράλογη. Αν υπήρχαν τότε επαγγελματίες αναλυτές και τεχνοκράτες διαχείρισης κρίσεων, θα εισηγούνταν χωρίς δυσκολία την αποδοχή του αιτήματος και θα πίεζαν η χώρα να διαπραγματευθεί ακόμα και με παραχωρήσεις, να βγει με το μέρος των τότε νικητών του άξονα. Τη θέση τους υποστήριζε απόλυτα η λογική των συσχετισμών ισχύος και η επικρατούσα κατάσταση. Δεν υπήρχαν όμως αναλυτές και διαχειριστές κρίσεων και έτσι η χώρα δεν πήγε με τους νικητές της στιγμής αλλά με τους τελικούς νικητές βγαίνοντας κερδισμένη από τον Πόλεμο. 

Η επιλογή του ΟΧΙ δεν ήταν λοιπόν αποτέλεσμα των υπολογισμών ισχύος. Oύτε βέβαια της διορατικότητας του δικτάτορα, που λόγοι ιστορικής αλήθειας επιβάλουν την αναγνώριση της σωτήριας, όπως αποδείχτηκε, πεποίθησης του, ότι μόνο με τη σύμπραξη της Βρετανίας (ως θαλασσοκράτειρας) μπορούσε να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα και η ανεξαρτησία της χώρας μας, παρά το γεγονός ότι καμία επίσημη εγγύηση δεν είχε δοθεί από τους Βρετανούς που αλληθώριζαν προς την Τουρκία μετά της οποίας είχαν υπογράψει σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας το1939.

Όπως εύστοχα υποστηρίζει ο κ. Χρύσανθος Λαζαρίδης  « …Η επιλογή του ΟΧΙ ήταν αποτέλεσμα λογικής που εξουσιάζει το συναίσθημα και όχι συναισθήματος που θολώσει τη λογική. Λογική που ορίζει τη δομή της ορθής σκέψης και όχι λογική των ηλεκτρικών υπολογιστών που καθορίζει τον τρόπο λειτουργίας των ηλεκτρονικών τους κυκλωμάτων. Γιατί λογική έχουν και οι ηλεκτρικοί υπολογιστές. με την έννοια του λογισμικού. 

Μπορούν αν προγραμματιστούν σωστά να μεγιστοποιούν το όφελος και να προσδιορίζουν το μικρότερο κακό με βάση τα δεδομένα που τους δίδονται για επεξεργασία. Δεν έχουν όμως τη συναισθηματική νοημοσύνη ούτε το λογισμικό για να μπορούν να μπουν σε μια μήτρα υπολογιστικής βελτιστοποίησης, οι φόβοι και οι ελπίδες, τα όνειρα και οι προσδοκίες, οι αξίες και η αισθητική, τα ελαττώματα και οι αρετές, που έχουμε οι άνθρωποι. Αυτός είναι και ο λόγος που ηγεσίες και άνθρωποι σε κρίσιμες στιγμές θα αποφασίζουν με το συναίσθημα που θα ελέγχει η λογική αλλά χωρίς να το υποτάσσει …».

Η λογική των συλλογικών συναισθηματικών αντιδράσεων, στις δύσκολες ώρες, του πρωινού της 28ης Οκτωβρίου, για να μη κυριαρχήσει ο φόβος, αλλά ιδέες, αρχές και αξίες, που αιώνες διασώζει, ο Ελληνικός λαός, είναι που οδήγησε το δικτατορικό καθεστώς στην φαινομενικά παράλογη επιλογή του ΟΧΙ.  Είναι αυτή η λογική που ξύπνησε στους μαχητές του 40 τις προγονικές φωνές και ξανάφερε στο νου τους την πανάρχαια υποθήκη που προτρέπει να μην αποφεύγουν πολεμικούς κινδύνους όσοι πιστεύουν ότι η ευτυχία στηρίζεται στην ελευθερία και η ελευθερία στην ανδρεία.

Το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου επικράτησε το ελεγχόμενο από τη λογική συναίσθημα του λαού μας, που ενεργοποίησε τα προτάγματα* της ελευθερίας. Στα προτάγματα αυτά και τη λογική τους βρίσκεται το βαθύτερο νόημα του ΟΧΙ το1940.  

— Είναι η λογική που ένας λαός διαλέγει την ελευθερία του και την πραγματώνει με όποιο κόστος. 
— Είναι η λογική που ο άνθρωπος αναμετράται με τον εαυτό του και τον ξεπερνά, ή με τη μοίρα του και την υποτάσσει στη θέλησή του 
— Είναι η λογική που το Ελληνικό Έθνος αρνήθηκε να αρνηθεί τον εαυτό του, την τιμή του και το ένδοξο παρελθόν του, που με αγώνες δημιούργησε

Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο λαός μας έκανε το αναπάντεχο άλμα ανάμεσα στις συμβατότητες της καθημερινότητάς του και τις παρακαταθήκες της ιστορίας του και χωρίς να γίνεται παράλογος, άλλαξε κώδικα λογικής, χωρίς να  γίνεται παρανοϊκός, άλλαξε κανόνες συμπεριφοράς.  Άκουσε τα ιδεολογικά του προτάγματα και με την επιλογή του άφησε κατάπληκτη μια φοβισμένη ανθρωπότητα.

Μανώλης Κομπολάκη, Υπτγος ε.α.

                                                                  

 

 

* Ιδεολογικά Προτάγματα: Η λογική των συλλογικών συναισθηματικών αντιδράσεων μιας κοινωνίας σε δύσκολες στιγμές για να μη κυριαρχήσει ο φόβος, το μίσος και η παράνοια, αλλά αρχές και αξίες, που διασώζουν την κοινωνία και την ανθρωπιά της.

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook