Παλιότερα, προτού δημιουργηθεί και στην Ελλάδα ολοκληρωμένο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων, εκτός από τις βασικές oδικές αρτηρίες που διέσχιζαν τη χώρα, η μετακίνηση και η επικοινωνία γινόταν, κυρίως, μέσα από μονοπάτια, τα οποία οι γεροντότεροι κάτοικοι των ορεινών χωριών τα αναφέρουν ακόμα ως «δημοσιά»
Παρόλο που κάποια από τα παλιά μονοπάτια και τα πετρόκτιστα καλντερίμια, αληθινά έργα τέχνης, έχουν μετατραπεί σε ασφαλτοστρωμένους δρόμους, τα περισσότερα από αυτά ξεγλιστρούν ανάμεσα στους δρόμους και συνεχίζουν να υπάρχουν και να διατρέχουν βουνά, λόγγους και χαράδρες.
Έτσι, τα τελευταία χρόνια, με χρηματοδοτήσεις και από ποικίλους φορείς (δήμους, ορειβατικούς συλλόγους, ιδιώτες, κ.ά.), συντηρήθηκαν, αναβίωσαν και σηματοδοτήθηκαν μεγάλα τμήματά τους σε όλη την Ελλάδα, δημιουργώντας ένα ευρύ δίκτυο συνολικού μήκους περίπου 3.500 χλμ.
Στο μεγαλύτερο τμήμα τους αποτελούν επεκτάσεις των Ευρωπαϊκών Μονοπατιών Μεγάλων Διαδρομών, Ε4, Ε6 και κατηγορίας Ο (3.000 χλμ.), ενώ, εκτός από αυτά, έχουν διαμορφωθεί ακόμα 500 χλμ. μικρότερων μονοπατιών, που παρουσιάζουν εφάμιλλο ενδιαφέρον.
ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ Ε4
Ξεκινά από τα Πυρηναία Όρη και φθάνει στην Ελλάδα μέσω της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το ελληνικό τμήμα του E4, διασχίζει τη βόρεια και κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, καταλήγει στο Γύθειο και συνεχίζεται στην Κρήτη.
Προσφέρει, έτσι, τη δυνατότητα στον πεζοπόρο ή τον ορειβάτη να γνωρίσει όλη την ποικιλία του ελληνικού τοπίου και τον πλούτο της ελληνικής φύσης. Το μεγαλύτερο υψόμετρο της συνολικής διαδρομής είναι η κορυφή του Ολύμπου Σκολιό (2.911 μ.).
Ιδανική περίοδος για πεζοπορία στο μονοπάτι Ε4 είναι από 15 Μαΐου έως αρχές Οκτωβρίου, επειδή μερικά χωριά κατά τη διαδρομή είναι ακατοίκητα το χειμώνα, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η δυνατότητα διανυκτέρευσης. Συχνά, οι νέες διανοίξεις δασικών δρόμων μπορούν να προκαλέσουν σύγχυση στον πεζοπόρο – περιηγητή.
Το κλίμα είναι μεσογειακό και παρουσιάζει μεγάλη ξηρασία το καλοκαίρι και σημαντική διαφορά θερμοκρασίας την ημέρα από τη νύκτα. Η περίοδος που μπορεί να συναντήσει κανείς χιόνια κατά μήκος της διαδρομής είναι από το Νοέμβριο έως τον Ιούνιο.
Η διαδρομή στο νότιο τμήμα του μονοπατιού (Πελοπόννησος και Κρήτη) είναι αρκετά ευκολότερη από το βόρειο τμήμα του και μπορεί να περπατηθεί όλες τις εποχές του χρόνου, επειδή το κλίμα εκεί είναι ηπιότερο.
