Η αρχιτεκτονική είναι κομμάτι του πολιτισμού, της παράδοσης και της ιστορίας ενός τόπου.
Η αρχιτεκτονική αντιπροσωπεύει μια χώρα και το πολιτιστικό της επίπεδο.
Όταν επισκέπτεσαι τη Ρώμη ή το Παρίσι δεν θαυμάζεις μονάχα τη φυσική τους ομορφιά αλλά κυρίως την αρχιτεκτονική και την ιστορία τους
Η σύνδεση της αρχιτεκτονικής με τον τουρισμό αποτελεί ένα σημαντικό θέμα που δεν εξαντλείται σε λίγες μόνο γραμμές.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανά τον κόσμο όπου η αρχιτεκτονική ενός τόπου αποτελεί πόλο έλξης τουριστών. Πολλές περιοχές διακρίνονται και ταυτίζονται για την αρχιτεκτονική του τοπίου τους.
Για παράδειγμα, η Βαρκελώνη είναι γνωστή για την αρχιτεκτονική του τοπίου της, για τα διάσημα κτίρια του Γκαουντί, τα οποία συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον πλήθος επισκεπτών.
Ποιός άραγε θα επισκεφθεί την πόλη και δεν θα «ρίξει» έστω μία ματιά στη Σαγράδα Φαμίλια, στη Λα Πεδρέρα, κ.ά.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, αποτελεί μία πτυχή που δεν την έχουμε λάβει ιδιαίτερα υπόψη, παρά το γεγονός ότι, όπως αναφέρουν ειδικοί του χώρου, θα μπορούσε να ανατρέψει ακόμη και την αρνητική εικόνα που έχει δημιουργηθεί για την Ελλάδα το τελευταίο διάστημα.
H στερεότυπη εικόνα του τουρισμού, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί, δεν υποστηρίζει την ουσιαστική αλληλεπίδραση μεταξύ τουριστών και ντόπιων ή τουριστών και του ίδιου του τόπου.
Υπάρχει μια κατάσταση η οποία διαμορφώνεται στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, μια κατάσταση παροχής υπηρεσιών και λήψης αυτών των υπηρεσιών από τους τουρίστες, στην οποία το κοινό έδαφος δεν είναι ουσιαστικά ενεργοποιημένο.
Ο τουρισμός είναι ένας κυρίαρχος παράγοντας της Ελληνικής οικονομίας, στον οποίο έχει δοθεί μεγάλη έμφαση τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα.
Οφείλομε οι αρχιτέκτονες να δούμε τι έχουμε παραγάγει σε σχέση με αυτό το θέμα και πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις τουριστικές υποδομές που έχουν δημιουργηθεί τόσο προς όφελος του τουρισμού (ο οποίος επηρεάζεται άμεσα από την παγκόσμια οικονομική κρίση, οπότε οφείλουμε να τον εκσυγχρονίσουμε) όσο και για να βελτιώσουμε τις ίδιες τις πόλεις προς όφελος των μόνιμων κατοίκων του τόπου .Σε αυτή την πρόταση επανεξέτασης του τουρισμού, οι αρχιτέκτονες οφείλουν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Διότι είναι ένα θέμα το οποίο έχει διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό το δομημένο περιβάλλον της χώρας μας κι εμείς ως αρχιτέκτονες πρέπει να πάρουμε θέση ούτως ώστε να δούμε πώς μπορούμε να το βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο και να το κάνουμε να λειτουργεί και ως προς τον τουρισμό και ως προς τη χώρα.
Η αρχιτεκτονική, δρα σε πολλά επίπεδα. Έχει ρόλο κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, αισθητικό και μια σειρά από άλλους παράγοντες. Το θέμα στο οποίο εστιάζουμε είναι να δούμε με ποιο τρόπο μπορεί η αρχιτεκτονική να βοηθήσει σε όλα αυτά τα επίπεδα.
Με αφετηρία την ανάγκη εκσυγχρονισμού του τουρισμού – κάτι πολύ σημαντικό για την επιβίωσή μας σήμερα – να θέσουμε και τον θεμέλιο λίθο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του τόπου μας.
Μας ενδιαφέρει να διατηρηθεί η παραδοσιακή σχέση του ντόπιου με τον ξένο, η ιδέα της φιλοξενίας και να ξεφύγουμε επιτέλους από τη σχέση πάρε-δώσε μόνο σε οικονομικό επίπεδο. Να μην νιώθει ο ντόπιος ότι κάνει αβαρία.
Ένα από τα θέματα που έχουν προκύψει σήμερα είναι η αισθητική του παγκοσμιοποιημένου τουρισμού. Όλες οι τουριστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Ο χαρακτήρας του σύγχρονου τουρισμού όπως έχει καταλήξει σήμερα, όπου ο τουρίστας μπαίνει σε ένα τουριστικό συγκρότημα, μη έχοντας τη διάθεση ή την πρόθεση να βγει εκτός προς άλλες περιοχές, έχει γίνει μονοδιάστατος.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ιδέα του να πάω σε έναν ξένο τόπο για να τον γνωρίσω χάνει την ουσία του, και αντικαθίσταται από το ταξίδι για την απομονωμένη χωρικά απόλαυση ανέσεων και καιρικών συνθηκών. Στην Κρήτη , και ως τόπο και ως πολιτισμό, έχουμε πολύ περισσότερα να δώσουμε πέρα από την παραλία και τον ήλιο.
Άννα Xαριτάκη του Δημητρίου
Αρχιτέκτων μηχανικός