Συνέντευξη στο Flashnews.gr του Αντιπεριφερειάρχη Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και εν νέου υποψήφιου περιφερειακού συμβούλου, με τον Σταύρο Αρναουτάκη και τον συνδυασμό “Κρήτη η Ζωή μας”, Κυριάκου Κώτσογλου
Για πολλούς, άνθρωπος ανήσυχος, αεικίνητος με ακούραστη σκέψη. Ο Κυριάκος Κώτσογλου, δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι γνωστός όλα αυτά τα χρόνια από την ενασχόλησή του με τα κοινά και την αυτοδιοίκηση των Χανίων ενεργά και όχι ως παρατηρητής, έστω κι αν ο ίδιος επιλέγει να εργάζεται σιωπηρά.
Ο Αντιπεριφερειάρχης Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Περιφέρειας Κρήτης και εκ νέου υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον συνδυασμό “Κρήτη η Ζωή μας”, μας μιλά για τις αλλαγές που επέφερε στην εξυπηρέτηση του πολίτη ο ψηφιακός μετασχηματισμός της περιφέρειας αλλά και για τη δυνατότητα του πολίτη στο μέλλον να ολοκληρώνει διαδικτυακά μεγάλο αριθμό διοικητικών πράξεων χωρίς να χάνεται σε δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Αναφέρεται στις πληγές της δημόσιας διοίκησης, την έλλειψη διαλειτουργικότητας και πελατοκεντρικότητας ή όπως ο ίδιος λέει «της “λύσσας” του να εξυπηρετήσω τον πολίτη μου εγώ, εδώ, τώρα…» και τονίζει χαρακτηριστικά ότι “τίποτα δεν είναι εύκολο στη Διοίκηση τη Αλλαγής, τίποτα δεν είναι τολμηρό, υπέρ του πολίτη…”
Κάνει λόγο για πολύ θετικά αποτελέσματα στον τομέα του τουρισμού στην Κρήτη υποστηρίζοντας ότι η τελευταία δεκαετία είναι “όλη Κρήτη”. Δεν κρύβεται πίσω από το δάχτυλο όταν καλείται να μιλήσει για τις υποδομές στο νησί και συγκεκριμένα για την κατάσταση του οδικού δικτύου, ενώ σχολιάζει ευθέως την κίνηση του κ. Αρναουτάκη να συμπράξει με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ενδεχόμενο ο επικεφαλής του συνδυασμού του να μοιράσει θέσεις βάσει τακτικισμού, παραπέμποντας στην αγαπημένη του φράση… «Οι άνθρωποι κάνουν σημαντικές τις υπογραφές και όχι οι υπογραφές σημαντικούς τους ανθρώπους»…
Κύριε Κώτσογλου, είστε ένας άνθρωπος με μακρά πορεία και πολυσχιδή δράση στα αυτοδιοικητικά πράγματα των Χανίων. Τα τελευταία ωστόσο χρόνια της θητείας σας στην Περιφέρεια Κρήτης, ως θεματικός αντιπεριφερειάρχης, συνδέσατε το έργο σας πρωτίστως με τη διοίκηση και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στη δημόσια διοίκηση. Αν και ο όρος της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, στην πράξη αποτελεί μονόδρομο στη μετάβασή μας σε μια αμιγώς ψηφιακή εποχή, όταν συνοδεύεται από τη λέξη δημόσιο, φαντάζει ακόμα ως οξύμωρο σχήμα. Σε επίπεδο Κρήτης έχουμε ξεφύγει από το εμβρυακό στάδιο; Έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά αυτά τα χρόνια στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης; Αν ναι, τι άλλαξε; Και επειδή οι πολίτες έχουν μάθει να μεταφράζουν το όποιο έργο γίνεται ή δεν γίνεται μέσα από το πρίσμα της δικής τους καθημερινότητας, πώς βιώνουν πρακτικά οι πολίτες των Χανίων το έργο του ψηφιακού μετασχηματισμού;
Κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω θερμά, είναι πολύ σημαντικό να ακούει κάποιος ότι έχει πολυσχιδή δράση. Η αλήθεια είναι ότι με τη Διοίκηση και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, συνέδεσα το έργο μου από την Νομαρχία Χανίων, την περίοδο 2006-2010, με Νομάρχη τον Γρηγόρη Αρχοντάκη.
Τότε η εφαρμογή δεν ήταν καθολική και δεν υπήρχε συνολικός Στρατηγικός Σχεδιασμός, εντούτοις, η υλοποίησή της στην Διεύθυνση Πολεοδομίας ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τη Δημόσια Διοίκηση και τα αποτελέσματα της χαιρετίζονται, από υπαλλήλους, πολίτες και Μηχανικούς ακόμα και σήμερα 10 χρόνια μετά, αφού οι Πολεοδομίες αποτελούν ένα από τους βασικούς «θύλακες» διαφθοράς, μαζί με τις Μεταφορές, την Υγεία και την Οικονομία.
Στην Περιφέρεια Κρήτης πλέον, στα έτη 2014-2019, καταρτίσθηκε Στρατηγικός Σχεδιασμός, συνολικά και θεσπίστηκε αντίστοιχη θεματική Αντιπεριφέρεια Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, πράγμα που αποδεικνύει ότι όχι μόνο δεν αποτελεί οξύμωρο σχήμα, αλλά πολιτική βούληση, τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας όσο και Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Πέραν των παραπάνω στοιχείων που δείχνουν τι έχει αλλάξει πλέον, σε Κεντρικό και Περιφερειακό Επίπεδο, ο Πολίτης στην καθημερινότητά του, όσον αφορά στην Περιφέρεια Κρήτης, μπορεί:
- Να βρει κάθε αίτηση – διοικητικής πράξης στην Δικτυακή Πύλη μας, από το σπίτι του, χωρίς να μετακινείται σε καμία υπηρεσία, να Εξυπηρετηθεί
- Να βλέπει διαγωνισμούς και προκηρύξεις της Περιφέρειας Κρήτης που τον απασχολούν, πάλι από το Portal μας, απολαμβάνοντας Διαφάνεια,
- Να δει την κατανομή των πόρων, Έσοδα και Έξοδα, για το 2017 – και κάθε επόμενη χρονιά – ανά Περιφερειακή Ενότητα, ελέγχοντας τον Συν-Κρητισμό και την Αποτελεσματικότητά μας,
Αυτά τα τρία παραπάνω στοιχεία, δείχνουν και τις (3) αξίες μας, Εξυπηρέτηση, Διαφάνεια και Αποτελεσματικότητα, όμως η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση δεν σταματάει εκεί. Ο Πολίτης μπορεί να βλέπει τις αποφάσεις των οργάνων της Περιφέρειας, μένοντας ακόμα πιο «μακριά» από την ανάγκη της φυσικής του παρουσίας στο χώρο των υπηρεσιών, ενώ στο μέλλον ενδεχομένως, αν υπάρξει πολιτική βούληση, θα μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις η διοικητικές πράξεις στο του, ηλεκτρονικά υπογεγραμμένες, εφόσον επιθυμεί. Μπορεί να κλείνει ηλεκτρονικά ραντεβού με υπηρεσίες όπως η Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών της Π.Ε. Ηρακλείου και ελπίζω σύντομα και στις άλλες Π.Ε., να παίρνει ό,τι πληροφορία θέλει από το να βλέπει τα Δημόσια Έργα που εκτελούνται στην Κρήτη, τις Πολιτιστικές και Κοινωνικές δράσεις που υλοποιούνται σε συνεργασία ή συνδιοργάνωση από την Περιφέρεια, να ρωτήσει και να πάρει απαντήσεις Ψηφιακά, ακόμα και να συμμετέχει σε μια δημόσια διαβούλευση ή μια ενέργεια . Και όλα αυτά, χωρίς να αναφερθώ στα έμμεσα κέρδη που έχει ο Πολίτης τηςΚρήτης, κινδυνεύω να κουράσω τον αναγνώστη σας από την πρώτη ερώτηση, που θα ρωτήσει «Πώς και Πού γίνονται αυτά;» χωρίς να έχει δει το portal μας.
Ο εκμηδενισμός και η συλλήβδην απαξίωση, η «τσουβαλοποίηση» αν θέλετε είναι ίδιον είτε κακοπροαίρετης σκέψης είτε άγνοιας. Δεν υπάρχει καλό και κακό δημόσιο, υπάρχουν καλοί και κακοί εργαζόμενοι σε όλους τους τομείς δημόσιο και ιδιωτικό. Δυστυχώς, όμως ο τρόπος λειτουργίας του δημοσίου από συστάσεως, έχει επιτρέψει σε αρκετές περιπτώσεις οι αναποτελεσματικοί να υπερκαλύπτουν αριθμητικά τους ικανούς και να επισκιάζουν το έργο που αυτοί παράγουν. Η γενικότερη εντύπωση που εκφράζεται για το δημόσιο (θα επαναλάβω , όχι σε όλες τις περιπτώσεις) είναι αυτή της απροθυμίας που επιδεικνύει απέναντι στην έννοια της αλλαγής και της αναθεώρησης ή της μετεξέλιξης του modus operandi. Σε αυτό το περιβάλλον, ενός τομέα που θεωρείται δυσκίνητος, πόσο τολμηρό είναι το εγχείρημα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης όταν προσκρούει σε βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες δυστοκίας και «ταβάνια»;
Στο ερώτημα σας, βάζετε έναν από τους πιο μεγάλους προβληματισμούς, γενικότερα για την Δημόσια Διοίκηση, την Διαφθορά και την Γραφειοκρατία, που τόσο δηλώνουμε αντίθετοι, που κοστίζει πάρα πολύ στο ΑΕΠ μας, αλλά που τελικά, την προστατεύουμε, τη θέλουμε και εν τέλει την υιοθετούμε, ως ένα σύστημα που συντηρούμε και η ίδια συντηρεί. Είναι πάντως με διεθνείς μελέτες αποδεδειγμένο, ότι η Διοίκηση της Αλλαγής, αυτό που λέμε , αποτυγχάνει σε ποσοστό πάνω από 70% ειδικά όταν μιλάμε για σημαντικές αλλαγές και όταν αποτύχει, επιστρέφουμε στο παλαιό σύστημα, το οποίο έχει ενδυναμωθεί θεσμικά πια. Πόση διαφορά έχει η Διαφθορά με τον χρηματισμό και το ίδιο όφελος, από την μη νομικά και ποινικά κατακριτέα κακοδιαχείριση; Αυτό, αποτελεί μάστιγα για το Ελληνικό Δημόσιο που φέρνει ακόμα και τον Γενικό Γραμματέα κατά της Διαφθοράς, σε αμηχανία. Υπάρχει κακό Δημόσιο, εκείνο που με σκληρές γραφειοκρατικές διαδικασίες προσπαθεί, κραδαίνοντας το Νόμο, να απομακρύνει τοΔημόσιο από την αυτονόητη λογική ότι φτιάχθηκε για να εξυπηρετεί τον Έλληνα Πολίτη. Μέσα από αυτό στην Ελληνική Δημόσια Διοίκηση υπάρχουν υπάλληλοι στελέχη με κύρος και αξιοπιστία, κολοσσοί Πελατοκεντρικότητας αλλά και υπάλληλοι που ταλαιπωρούν τον Πολίτη. Σε μια Έρευνα Ικανοποίησης που είχε την τόλμη να πραγματοποιήσει τότε η Πολεοδομία της Νομαρχίας, πάνω από 80% των ερωτηθέντων είχε απαντήσει ότι η εφαρμογή των Αρχών της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης εξασφαλίζει Διαφάνεια και πάνω από 90% ότι βοηθάει στην βελτίωση της Εξυπηρέτησης. Το παραπάνω αποτέλεσε και τη Διδακτορική μου διατριβή, το 2013, στο Πολυτεχνείο Κρήτης, όπου αποδείχθηκε ερευνητικά πλέον ότι, «Η εφαρμογή των παγκόσμια αναγνωρισμένων αρχών της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, βοηθάει παράλληλα και με αποτελεσματικότητα, τόσο στη μάχη κατά της Διαφθοράς, όσο και την βελτίωση των υπηρεσιών προς τον Πολίτη». Αρκεί, να υπάρχει πολιτική βούληση για να στηρίξει την Διοίκηση της Αλλαγής,την Απλούστευση των Διαδικασιών και την πάταξη της Γραφειοκρατίαςστην πράξη. Τίποτα δεν είναι εύκολο στη Διοίκηση τη Αλλαγής, τίποτα δεν είναι τολμηρό, υπέρ του Πολίτη… Πληρώσαμε τη Γραφειοκρατία εντόκως, συνεχίζουμε, μεγάλο τμήμα των μνημονίων, της ανήκει.
Λόγω του αντικειμένου ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνεχώς θα βρίσκει νέα πεδία εφαρμογής και μετεξέλιξης. Ωστόσο αν μπορούσαμε να μιλήσουμε μόνο για τα αμέσως επόμενα μεγάλα εγχειρήματα στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, πάντα σε επίπεδο Κρήτης, ποια θα ήταν αυτά; Ποιοι είναι εκείνοι οι στόχοι που δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα και θα τους θέτατε ως προτεραιότητα από εδώ και στο εξής;
Όπως ανάφερα και παραπάνω, η συγκεκριμένη Στρατηγική δεν ήρθε απλά μέσω μερικών «ψηφιακών ενεργειών». Ήρθε μέσω ενός ολιστικού Στρατηγικού Σχεδιασμού, που ψηφίστηκε ομόφωνα από το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης το 2015 και περιλαμβάνει, Όραμα, Αξίες, Στρατηγικούς Στόχους, αλλά βασικά, (25) Επιχειρησιακούς Στόχους, συγκεκριμένους, μετρήσιμούς, επιτεύξιμους, χρονικά προσδιορισμένους και καταγεγραμμένους. Οι Στόχοι αυτοί, δίνουν στον Στρατηγικό μας σχεδιασμό την ιδιότητα να γίνεται κάθε χρόνο απολογισμός. Μπορείτε να τον δείτε, στην Δικτυακή μας Πύλη, στο Κεντρικό Μενού, «Περιφέρεια», Στρατηγικός Σχεδιασμός για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Τον έχουμε τοποθετήσει εκεί, για να μπορεί κάθε πολίτης να τον δει και να τον «κατεβάσει», να τον δει κάθε Δήμος ή Περιφέρεια και να τον βελτιώσει, να τον ενσωματώσει στις Πολιτικές της. Επίσης, στην ετήσια αναφορά μας, κάθε χρόνο, αναφερόμαστε στις επόμενες μας επιτυχίες, πάλι στοχεύοντας μέσω του παραπάνω Επιχειρησιακού Σχεδίου. Ας πούμε, ότι μερικές, επόμενες κινήσεις μας, που όπως ανάφερα παρουσιάζονται και στο σχέδιό μας, είναι:
- Η παντελής εξαφάνιση του χαρτιού και όλων των παρελκόμενων από την Περιφέρεια Κρήτης,
- Η ολοκλήρωση των ψηφιακών υπογραφών, στο σύνολο των στελεχών της σε όλες της τις Π.Ε.,
- Η δυνατότητα στον Πολίτη να ολοκληρώνει διαδικτυακά μεγάλο αριθμό διοικητικών πράξεων,
- Η βελτίωση κι επέκταση του GIS Crete, η συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης & τους Δήμους,
- Η πλήρης διασύνδεση των λογισμικών, η διαλειτουργικότητα, η «καρδιά» του e-Government,
- Η πλήρης αναβάθμιση του υλικού της Περιφέρειας Κρήτης και η Χρήση Ανοικτού Λογισμικού,
- Η Διοίκηση μέσω Στοχοθεσίας, η Απλούστευση των διαδικασιών, η πάταξη της Γραφειοκρατίας
Ως θεματικός Αντιπεριφερειάρχης είχατε στην αρμοδιότητά σας επίσης τον τομέα της διοίκησης. Είναι γνωστό ότι είστε ένας άνθρωπος με μακρά εμπειρία στον χώρο της διοίκησης και του μάνατζμεντ σε πολύ μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το προφίλ σας είναι κυρίως αυτό του πραγματιστή. Μπορεί κάποιος να είναι τεχνοκράτης στη διαχείριση της δημόσιας διοίκησης και με ποιο τρόπο; Εσείς το πετύχατε; Ήρθατε σε ρήξη προκειμένου να διοικήσετε με τον κατά τη δική σας αντίληψη ορθό τρόπο; Τι χρειάζεται ακόμα να γίνει;
Σας ευχαριστώ και πάλι για τα καλά σας λόγια. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, είναι αλήθεια, ότι πρέπει να «χτυπήσει» στην καρδιά της Διοίκησης. Στην πραγματικότητα, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση είναι μια μορφή Διοίκησης, με άμεσο αποτέλεσμα, στηριγμένη στις Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών, που είναι το «όχημα» και όχι ο αυτοσκοπός. Οι ΤΠΕ δεν μπορούν από μόνες τους να κάνουν κάτι, θέλουν μια Διοίκηση απαλλαγμένη από «Γραφειοκρατικές Μουτζούρες». Γι αυτό και ο πρώτος άξονας του σχεδιασμού μας είναι ο «Εκσυγχρονισμός της Διοίκησης», πριν την «Επανασύσταση με τον Πολίτη» και πριν τις «Αναγνωρισμένες Παγκόσμια Πρακτικές». Βλέποντας στην προηγούμενη ερώτηση την τελευταία επιδίωξή μας, στην Διοίκηση μέσω Στόχων και την Απλούστευση των Διαδικασιών, μπορείτε να καταλάβετε ότι δυστυχώς, η απόδοση μας στο πεδίο αυτό ήταν μάλλον φτωχή. Δεν είναι εύκολο αυτό όταν υπάρχει ένα μεγάλο, ετερόκλιτο και αλληλοσυμπληρούμενο πλέγμα παρεμβάσεων. Περιφερειάρχης, Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης, Θεματικός Αντιπεριφερειάρχης Διοίκησης και υπηρεσιακά, Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας, Διευθύνσεις Διοικητικού και Οικονομικού, Διευθυντές, Τμηματάρχες και ανάμεσα στο Αιρετό και Υπηρεσιακό επίπεδο, ο Εκτελεστικός Γραμματέας. Πόσο εύκολο είναι να αποκρυπτογραφήσεις, ποιος κάνει Διοίκηση από τους παραπάνω και πόσο εύκολο είναι να «βγάλεις» άμεσα πολιτικές και να κάνεις τομές; Εδώ, η λογική του Γενικού Γραμματέα, ήταν και είναι μια πιο αποτελεσματική λογική, αλλά πόσο πιθανό είναι να συμφωνήσουν όλοι οι παραπάνω, αιρετοί και υπηρεσιακοί σε αυτό; Πόσο βοήθησε και πόσο βοηθάει ο Καλλικράτης και τώρα ο Κλεισθένης με την υπερσυγκέντρωσή τους; Όχι, δεν υπήρξαν σημαντικά βήματα σε αυτό, δεν έγιναν τομές προς το καλύτερο, οι στόχοι παραμένουν όμως. Αλήθεια, πιστεύετε ότι στον κόμβο των Μεγάλων Χωραφιών, το πρόβλημα καθυστέρησης είναι κονδυλίων ή μελετών;Είναι απλά πρόβλημα αναποτελεσματικής διοίκησης.
Θα μείνω λίγο ακόμα στον τομέα της διοίκησης. Θα σας μεταφέρω ένα παράπονο που έχω ακούσει αρκετές φορές τόσο από ανθρώπους με επιτελικό ρόλο όσο ακόμα και από εργαζομένους στην περιφέρεια αλλά και στον δήμο. Υποστηρίζουν ότι υπάρχει το εξής μεγάλο πρόβλημα, δεν επικοινωνούν οι υπηρεσίες μεταξύ τους. Κάθε μια λειτουργεί σχεδόν αυτόνομα, χωρίς να υπάρχει ουσιαστική συνέργεια και σύνδεση. Κάθε προσπάθεια να επικοινωνήσουν οι υπηρεσίες μεταξύ τους καταλήγει να είναι μια δαιδαλώδης διαδικασία, με αμφίβολο αποτέλεσμα. Αυτό φυσικά το εισπράττει στο τέλος ο πολίτης. Ποια είναι η δική σας θέση;
Έχετε απόλυτο δίκιο… Και μπορούμε να μείνουμε ώρες και να συζητάμε αυτό το θέμα, που ίσως κουράζει, αλλά «πονάει» την Δημόσια Διοίκηση και κατ’ επέκταση τον Πολίτη. Αν δείτε στο Στρατηγικό μας Σχεδιασμό, είναι ο Στόχος (1), στον εκσυγχρονισμό της Διοίκησης. Κοινή Αντιμετώπιση Υποθέσεων, κοινή αντιμετώπιση προβλημάτων, κοινά έντυπα, κοινή λογική. Συν-Κρητισμός και αποδοτικότητα, μαζί. Έχουν γίνει βήματα, αλλά αργά, αρκετά αργά. Χωρίς να θέλω να γίνω κουραστικός, η διαλειτουργικότητα είναι η καρδιά μιας αποτελεσματικής και αποδοτικής Δημόσιας Διοίκησης. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα τελευταία 1-2 χρόνια, πραγματευόμαστε την πολιτική «Once, Only”, που Ελληνιστί σημαίνει «Μία, Άπαξ» και φανερώνει την ανάγκη και θέληση ταυτόχρονα, μια εγγραφή, μια ενέργεια, μια πολιτική να γίνεται μια φορά και να ενημερώνει όλες τις υπηρεσίες και τις βάσεις δεδομένων. Δεν θα επέλθει κοινός τρόπος «δια μαγείας» απαιτείται κοινή στόχευση, διαλειτουργικότητα και κυρίως Πελατοκεντρικότητα, η «λύσσα» του να εξυπηρετήσω τον Πολίτη μου εγώ, εδώ, τώρα… Ξέρετε πόσα χρόνια υπάρξει στο Ελληνικό Δημόσιο η «Αυτεπάγγελτη Αναζήτηση Εγγράφων» προς χάρη του Πολίτη; Αν εξαιρέσει κανείς τα ΚΕΠ, έχετε δει αλλού να γίνεται κάτι τέτοιο; Να ψάχνει ο υπάλληλος διοικητικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί από τη Διοίκηση, για τον Πολίτη – Πελάτη που πελάζει για βοήθεια; Νομίζω ότι τα ΚΕΠ είναι μια τέτοια προσπάθεια, μένει να ολοκληρωθεί ως προς την κουλτούρα για όλη την Δημόσια Διοίκηση. Δεν θα μπορέσουν να αντέξουν όλο το βάρος, ήδη προσεγγίζουν τις 300 διαδικασίες και με ελάχιστη διαλειτουργικότητα. Ως τότε… Είμαι απαισιόδοξος με την Διοίκηση που θα παραδώσουμε, αν δεν αλλάξουμε κουλτούρα, να γίνουμε Πελατοκεντρικοί, διαφανείς και αποτελεσματικοί την ίδια στιγμή.
Να περάσουμε στον τομέα του τουρισμού, με τον οποίο ασχολείστε τόσο στην Περιφέρεια όσο και στην επαγγελματική σας ζωή ως Γενικός Διευθυντής μεγάλου ομίλου τουριστικών επιχειρήσεων. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια προσπάθεια εναλλακτικής προβολής του νησιού. Τα διαφημιστικά σποτ που δημιουργούνται είναι ομολογουμένως καλύτερης και πιο σύγχρονης αισθητικής και ξεφεύγουν από το τετριμμένο «ήλιος και θάλασσα» προβάλλοντας διαφορετικές εμπειρίες τις οποίες μπορεί να αναζητήσει και να βιώσει ο επισκέπτης στην Κρήτη. Την ίδια ώρα συμμετέχουμε και σε διεθνείς εκθέσεις. Το αποτέλεσμα ωστόσο δεν είναι το αναμενόμενο. Ειδικά τα προηγούμενα χρόνια η Κρήτη φάνηκε αδύναμη να καρπωθεί της κρίσης που υπέστησαν ανταγωνιστικοί γειτονικοί τουριστικοί προορισμοί. Μήπως η συμμετοχή σε εκθέσεις και τα σποτ προβολής του νησιού είναι τελικά περισσότερο για δική μας εσωτερική κατανάλωση; Μήπως είναι πιο συμβατικοί και «παθητικοί» τρόποι προσέλκυσης ενώ χρειάζονται πιο δραστικές κινήσεις και συνεργασίες με τις αγορές; Ή μήπως φταίει το γεγονός ότι διαφημίζουμε κάτι εναλλακτικό αλλά αυτό που στο τέλος «πουλάμε» στον επισκέπτη εξακολουθεί να είναι μόνο ο «ήλιος και η θάλασσα» γιατί δεν υπάρχουν επιχειρηματίες να κάνουν το άλμα και να προσφέρουν το διαφορετικό, ακολουθώντας την πεπατημένη;
Κάθε ερώτησή σας, είναι ένα κεφάλαιο βιβλίου… Περνώντας στον Τουρισμό, ακουμπάτε ευαίσθητη «χορδή» της χώρας, της Κρήτης και εμένα προσωπικά. Ασχολούμαι με τον Τουρισμό, εκεί ακουμπάει η επαγγελματική μου ιδιότητα πλέον, αλλά στην Περιφέρεια επικουρικά, μια και ο Εντεταλμένος Σύμβουλος είναι ο κ. Μιχάλης Βαμιεδάκης, επίσης επιχειρηματίας Τουρισμού. Εδώ, πριν ξεκινήσω να απαντώ στα υποερωτήματα θα πρέπει να παραθέσω μια σειρά δεδομένα ξεκινώντας από τα Χανιά και θα το κάνω, με την Ετήσια Έρευνα που κάνουμε κάθεχρόνο, ως Περιφέρεια Κρήτης, με την Ένωση Ξενοδόχων, το ΕΒΕΧ, το Οικονομικό Επιμελητήριο το Πολυτεχνείο και το ΜΑΙΧ. Από το 1998 και τους 362.000 επισκέπτες πήγαμε στους 593.000 το 2010, στο επίκεντρο της κρίσης, ενώ φτάσαμε, οκτώ χρόνια μετά, το 2018, στο 1.165.000 επισκέπτες στο Αεροδρόμιο των Χανίων, καταγράφοντας μια αύξηση 6,4% σε σχέση με το 2017, 96% σε σχέση με το 2010 (8 έτη ανόδου) και 222% σε σχέση με το 1998. Ανάλογα ήταν και τα αποτελέσματα στην υπόλοιπη Κρήτη, τις ΠΕ και συνολικά.
Θεωρείτε ακόμα, ότι η Κρήτη δεν είχε καλά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια; Θα μπορούσε να υπάρξει μια τέτοια θεώρηση, αν σκεφτούμε ότι η Μαγιόρκα π.χ. υποδέχεται 13.000.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, αλλά και πάλι θα έπρεπε να το δούμε σε επίπεδο διανυκτερεύσεων, πακέτων, διασποράς και κερδοφορίας. Σε κάθε περίπτωση, εγώ δέχομαι ότι υπάρχουν περιθώρια, πολύ σημαντικά, αλλά η τελευταία δεκαετία είναι «όλη Κρήτη», που μας κατατάσσει στην 10άδα των πιο διάσημων προορισμών – – στον κόσμο, μοναδικό νησί, μαζί με το Μπαλί. Θα ήμουν πολύ πιο σκεπτικός, για την φετινή και τις επόμενες χρονιές, τους λόγους που μου προξενούν αυτή την ανησυχία, τις αιτίες και την αφορμή, αλλά όχι για τα προηγούμενα έτη. Τέλος, υπάρχει και κάτι επιπλέον, συνολικά η Ελλάδα είχε αύξηση 13% στις αφίξεις πέρυσι, σε αντίθεση με την Κρήτη που είχε 6,5% (6,4% Χανιά, 6,6% Ηράκλειο). Αυτό θα έπρεπε να μας απασχολήσει, δεν θα έπρεπε;
Συμμετέχουμε όντως, σε Τουριστικές Εκθέσεις, όπου και εδώ υπάρχουν δύο οπτικές, δυο προσεγγίσεις. Η θετική είναι ότι το Τουριστικό μας πρόγραμμα έχει μεγάλο εύρος, έχουμε παρουσία σε πολύ μεγάλο αριθμό εκθέσεων, ανά τον κόσμο, δαπανούμε πολύ μεγαλύτερα κονδύλια γι αυτό, από τις άλλες Περιφέρειες, ο ΕΟΤ μας θεωρεί την ατμομηχανή του Ελληνικού Τουρισμού. Φανταστείτε, όσο κι αν φανεί αλαζονικό, σε εκθέσεις που παρουσιάζουμε Κρήτη αλλά και άλλες – μαγικά όμορφες – περιοχές της Ελλάδας, το κοινό αποχωρεί μετά την Κρήτη μαζί με κάποιους από τους . Παρόλα αυτά, οι εκθέσεις πρέπει να συνοδεύονται από συναντήσεις των εκπροσώπων της Περιφέρειας Κρήτης με Τουριστικούς Πράκτορες, με επιχειρηματίες Τουρισμού και με απλό κόσμο, αλλά να έχουν μια αειφορία, με συνέχεια, να δίνουν προστιθέμενη αξία στον προορισμό. Αυτό θα έπρεπε να γίνει λίγο πιο διάφανο και λίγο πιο ξεκάθαρο από ένα απλό Δελτίο Τύπου που απλώς «ευλογεί τα γένια μας». Να δίνει μετρήσιμα στοιχεία, να φανερώνει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της όποιας αγοράς και στο τέλος, να δείχνει, αν πρέπει να ξαναπάμε ή όχι στην όποια έκθεση. Όμως, η παρουσία μας εκεί, θα πρέπει να συνοδεύεται με όρους δουλειάς και όχι όρους τουριστικής επίσκεψης. Αιρετοί και Υπηρεσιακοί πρέπει να συνεργάζονται με σκοπό να αναδεικνύουν τον προορισμό, να δικτυώνονται στην τουριστική βιομηχανία, να κλείνουν δουλειές, να παρουσιάζουν την καλύτερη ιστοσελίδα σε περιφερειακό επίπεδο, www.incrediblecrete.gr, να δείχνουν την παρουσία μας. Δεν απέχουμε πολύ, δεν γίνονται όμως και έτσι τα πράγματα και επίσης. Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μόνιμα απενεργοποιημένη την γείτονα χώρα και την Βόρεια Αφρική, όμως, δεν θέλετε να δείτε τα περίπτερα της Τουρκίας στις αντίστοιχες εκθέσεις, πιστέψτε με. Η ιστοσελίδα και τα σποτ μας είναι υπέροχα, όμως με το νέο πρόγραμμα τουριστικής προβολής, που θα προσεγγίσει τα 4.000.000 € θα μπουν σε μια νέα φάση, ακόμα πιο ελκυστική.
Όσον αφορά το Μοντέλο της Κρήτης κι εδώ τα πράγματα είναι απλά όσο και σύνθετα. Με πάνω από 1.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής και πάνω από 600 παραλίες, φαντάζεστε ότι η Κρήτη μπορεί να ξεφύγει εύκολα από το μοντέλο «Ήλιος και Θάλασσα»; Τόσο εύκολα όσο μπορεί η Ρώμη να ξεφύγει από το Κολοσσαίο, το Λονδίνο από το και το Παρίσι από το Λούβρο. Απλά, πρέπει να βρούμε τρόπο να συνοδευτεί και από άλλα, θεματικά είδη τουρισμού και εδώ είναι η δυσκολία. Λέω συχνά στις παρουσιάσεις μας, στις εκθέσεις, ότι η Κρήτη δεν είναι ένα απλό Νησί, είναι μια Τουριστική Ήπειρος, όπου χιονισμένα βουνά, φαράγγια, αμπέλια, πορτοκαλεώνες και ελαιώνες, βρίσκονται μισή ώρα απόσταση από χρυσές παραλίες. Το πιστεύω, το ξέρετε εξάλλου, έτσι είναι. Έχουμε μια απίστευτη παραλιακή γραμμή, ένα απίστευτο κλίμα, 320 μέρες ηλιοφάνειας, αλλά η πραγματική μας αξία είναι η κουλτούρα μας, ο πολιτισμός και κυρίως, η ενδοχώρα μας. Το χειρότερο είναι, ότι εκείνος που θα βιώσει μόνο το μοντέλο «Ήλιος και Θάλασσα» σε ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων, κλεισμένος μέσα σε όρια, «απολαμβάνοντας» ένα αγορασμένο πακέτο «”, δεν έχει βιώσει τουριστική εμπειρία Κρήτης. Αυτό σημαίνει, ότι την επόμενη χρονιά, μπορεί κάλλιστα να επιλέξει Τουρκία, Κύπρο, Βόρεια Αφρική, Σικελία, Μαυροβούνιο ή Κροατία και να μην καταλάβει διόλου τη διαφορά. Αυτό, κάνει τον τουρισμό και τα νούμερα της Κρήτης αμφισβητήσιμα. Αν όμως ο επισκέπτης, συνοδεύσει τη διαμονή του με ταξιδιωτική εμπειρία Κρήτης, τότε δεν ξεχνάει την Κρήτη, ποτέ!! Και έχουμε αμέτρητα έθιμα, τοπία, συνήθειες να του την παρέχουμε, αλλά πάνω από όλα, πραγματική φιλοξενία. Πιστεύω ότι αυτό είναι το πρώτο πλεονέκτημά μας που δεν πρέπει να χάσουμε αλλά και δεν αμφισβητείται. Μαζί με την απίστευτη ομορφιά, την ιστορία και την κουλτούρα, είναι οι τρεις βασικοί μας πυλώνες και πιστέψτε με δεν υπάρχουν το ίδιο αλλού. Εδώ είναι η πρόκληση: Τα μεγάλα ξενοδοχεία, αποτελούν «κράχτη» διαφημίζονται και προσελκύουν, αλλά δεν προσφέρουν κατ’ ανάγκη ταξιδιωτική εμπειρία. Τα μικρά ξενοδοχεία, το αντίθετο. Πρέπει, με τη βοήθεια της Πολιτείας, να δοθούν κίνητρα, αναλογικά, ώστε και οι δύο μορφές τουρισμού να αναπτυχθούν με αειφορία. Οι μεγάλες μονάδες να παρέχουν οικονομίες κλίμακας, υποδομές και ανέσεις, να υπηρετούν το μοντέλο «Ήλιος και Θάλασσα» αλλά και να στρέφουν τα προγράμματά τους προς την ενδοχώρα και την ταξιδιωτική εμπειρία και από την άλλη οι μικρότερες μονάδες, στραμμένες με μοναδικό τρόπο προς την ταξιδιωτική εμπειρία να δίνουν ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο, ποιοτικό, μη μαζικό, μοναδικό, σε αντίθεση με τις πρώτες. Οι περιπατητικές διαδρομές που παρουσιάζουμε τώρα σε όλη την Κρήτης, είναι μια μορφής διέξοδος γι αυτό. Θα ήμουν αρκετά αυστηρός, συμφωνώντας μαζί σας, στο τι γίνεται συνολικά. Απέχουμε από αυτό το μοντέλο αειφορίας, όχι μόνο λόγω επιχειρηματικής αδυναμίας, αλλά και θεσμικού προσανατολισμού. Έχουμε τόσες δυνατότητες να λειτουργήσουμε στο μέτρο, πρέπει να βρούμε τον τρόπο…
Αν θέλουμε τουρισμό χρειάζονται και υποδομές. Και εκεί πάσχουμε πολύ; Και κυρίως εκεί που «πονάμε» είναι στο οδικό δίκτυο. Έγιναν παρεμβάσεις στους κάθετους άξονες του νομού Χανίων και αυτό είναι θετικό. Όμως βασικό δίκτυο το οποίο δεν σηκώνει μόνο το τουριστικό φορτίο, αλλά αποτελεί και κεντρικό δίκτυο μετακίνησης ανθρώπων όλο τον χρόνο, βρίσκεται σε απαράδεκτη κατάσταση. Ενδεικτικά αναφέρω τους δρόμους που συνδέουν το λιμάνι της Σούδας με τα Χανιά, το αεροδρόμιο με τα Χανιά καθώς και πάρα πολλά σημεία του βόρειου παραλιακού μετώπου δηλαδή της παλαιάς εθνικής οδού Χανίων – Κισάμου. Οι υποδομές και εν προκειμένω το κακό οδικό δίκτυο δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά σας, ωστόσο αφορά το περιφερειακό συνδυασμό με τον οποίο συμπορεύεστε στις εκλογές και βρισκόταν στο τιμόνι της περιφέρειας όλα αυτά τα χρόνια. Εσάς, σας ικανοποιεί αυτή η κατάσταση;
Αν πρέπει να απαντήσω με μια λέξη θα έλεγα αδιαφιλονίκητα «Όχι». Δεν με ικανοποιεί καθόλου, μετά δε και τα έντομα καιρικά φαινόμενα, ο Νομός ζει μια τραγικότητα. Οι διασυνδέσεις του ΒΟΑΚ με το Αεροδρόμιο και το Λιμάνι, είναι διαφορετικό «κεφάλαιο» από τις παρεμβάσεις του παραλιακού μετώπου και την παλαιά Ε.Ο. Για το πρώτο, ο ΒΟΑΚ και η χάραξή του, είναι η λύση. Σε αυτό το σημείο, περιμένουμε το Υπουργείο και τις αρμόδιες υπηρεσίες. Ελπίζουμε η κατασκευή του ΒΟΑΚ να δώσει ένα νέο τόνο ανάπτυξης στις υποδομές και το νησί μας, ελπίζουμε η νέα χάραξη να είναι η αποδοτικότερη δυνατή, ελπίζουμε να συνδεθούν πλέον Λιμάνι και Αεροδρόμια και να μην πρέπει να χάνονται οι επισκέπτες στα στενά της διαδρομής, αλλά κυρίως, ελπίζουμε να σταματήσουμε να θρηνούμε νέο κόσμο. Ελπίζουμε, εξάλλου, θεωρώ ότι κανείς δεν το έχει «παλέψει» περισσότερο από το Περιφερειάρχη… Για το παραλιακό μέτωπο, την παλαιά Ε.Ο., το επαρχιακό δίκτυο, θα συμφωνήσω μαζί σας. Ακόμα και αν έχουν γίνει παρεμβάσεις στους κάθετους άξονες, η κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική. Χρειάζεται συνολικός σχεδιασμός, χρειάζονται συνολικά σχέδια αποκατάστασης αλλά κυρίως, χρειάζεται αποκέντρωση αρμοδιοτήτων. Δεν σας κάνει εντύπωση γιατί η Γέφυρα του Πλατανιά, καθαρά έργο της Περιφέρειας, έχει παραδοθεί σε χρήση, ενώ ο κόμβος των Μεγάλων Χωραφιών, αρμοδιότητα του υπουργείου καθυστερεί. Διαχρονικά, η ανάπτυξη προήλθε από την αποκέντρωση και μόνο.
Θα ήθελα να ολοκληρώσουμε τη συζήτησή μας και με το πολιτικό κομμάτι. Δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω για κάτι που συζητείται έντονα από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της συμπόρευσης στις εκλογές του συνδυασμού του κ. Αρναουτάκη με τη «Ριζοσπαστική Συνεργασία Κρήτης» η οποία στηρίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από αρκετές διαρροές έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι αυτή η απόφαση σύμπραξης του κ. Αρναουτάκη δεν ήχησε καλά στα αυτιά πολλών στελεχών του στα Χανιά, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργήσει τριγμούς στο εσωτερικό. Έχετε αντιληφθεί τέτοιο κλίμα στους κόλπους του συνδυασμού; Εσείς πώς κρίνετε την απόφαση αυτή;
Εύκολη ερώτηση, για μένα, μια και θα επαναλάβω, τη θέση την οποία διατύπωσα παρουσία όλης της ομάδας: «Σε μια τέτοια απόφαση, παρατίθενται οι απόψεις του Επικεφαλής και οι Προσωπικές απόψεις. Αυτές, μπορεί να είναι ίδιες ή και διαφορετικές. Εγώ, θα συμφωνήσω με την άποψη του Επικεφαλής. Παρόλα αυτά και η προσωπική μου άποψη, δεν είναι αντίθετη. Δεν έχω ιδεολογικές «αποστάσεις» από την συνεργασία αυτή, αλλά και αν δημιουργήσει μια καλύτερη επιχειρησιακά ομάδα για την Π.Ε. Χανίων και την Κρήτη, με βρίσκει σύμφωνο και τη χαιρετίζω». Τόσο η απόφαση σύμπραξης δεν ήχησε καλά στα αυτιά πολλών στελεχών, όπως και η δική μου τοποθέτηση. Η ιστορία γράφεται και από τους συνεπείς και από τους ασυνεπείς. Τώρα, το κλίμα είναι συν-αγωνιστικό, οι στοχεύσεις κοινές, το θυμικό χάνει από τη λογική, πάμε για μια νέα τετραετία.
Θα σας μεταφέρω αυτό που ακούγεται στα πολιτικά «πηγαδάκια» και υποθέτω ότι θα το έχετε ακούσει και εσείς ως ένας άνθρωπος που έχει επαφή με τα πράγματα. Με τη γνωστοποίηση του ψηφοδελτίου του κ. Αρναουτάκη, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για επιλογές τακτικισμού με στόχο να προσελκύσουν τις δεξαμενές ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια να αποκαταστήσουν και τις σχέσεις με τους ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ οι οποίες φαίνεται να είχαν διαρραγεί μετά την σύμπλευση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτές οι συνεργασίες, λένε ότι θα μεταφραστούν σε αντίστοιχο μοίρασμα αρμοδιοτήτων μετά τις εκλογές, αφήνοντας ίσως εκτός «στρατιώτες» του συνδυασμού. Ποια είναι η δική σας θέση;
Αλήθεια είναι όλα τα παραπάνω, θα ήταν εθελοτυφλισμός να μην το δούμε και να το παραδεχθούμε. Θα σας παραπέμψω στην άποψη του Επικεφαλής και την επιταγή της ομάδας να την ακολουθεί. Αναφορικά όμως, με το μοίρασμα των αρμοδιοτήτων, θα είμαι κάθετος. Διαφωνώ πλήρως με το λογική ποσόστωσης, μοιράσματος κ.λπ. Είμαι θιασώτης μιας λογικής που λέει απλά πράγματα. Ποιες είναι στρατηγικές μου στοχεύσεις πάνω σε καίρια θέματα της Κρήτης; Αυτές που έχω εκφράσει στον προγραμματικό μου λόγο! Τοποθετώ λοιπόν, από τους εκλεγμένους, τον καταλληλότερο σε κάθε θέση, ανεξάρτητα από κάθε άλλη σκέψη. Ας είναι όλοι από το Ηράκλειο, ας είναι όλοι από το Ρέθυμνο, ας είναι όλοι άνδρες, ας είναι όλες γυναίκες. Κάθε άλλη διαδρομή θα με βρει προσωπικά αντίθετο. Αν εκλεγούμε, θα δώσουμε ένα όρκο, που θα αφορά την προσφορά μας στο λαό της Κρήτης. Αν δεν γίνει η κατανομή με κριτήρια «ποιος κάνει για τι», δεν έχουμε λόγο να είμαστε παρόντες σε ένα τέτοιο σχεδιασμό και την ανάλογη υλοποίηση. Και οι «στρατιώτες» έχουν ένα συγκεκριμένο, σημαντικό αλλά συγκεκριμένο ρόλο στο στράτευμα. Από κει και πέρα, υπάρχουν αξιωματικοί, ανώτεροι και ανώτατοι και Στρατηγοί. Το στρατιωτικό αφού το αναφέρετε, είναι ένα παράδειγμα διαχρονικά, ιστορικά επιτυχημένο. Ξέρετε, μια αγαπημένη του ρήση είναι ότι «Οι άνθρωποι κάνουν σημαντικές τις υπογραφές και όχι οι υπογραφές σημαντικούς τους ανθρώπους».
