Αν και η σύγχρονη εποχή μας προσφέρει ανέσεις που οι γονείς μας δεν μπορούσαν ούτε να ονειρευτούν, συχνά – πυκνά πιάνουμε τον εαυτό μας να νοσταλγεί το παρελθόν. Αυτό οφείλεται στην εξιδανίκευση του παρελθόντος, στην ανθρώπινη συνήθεια να ξεχνάμε τα άσχημα και να μας μένουν στη μνήμη τα όμορφα, οφείλεται όμως και σε έναν ρεαλιστικό παράγοντα: στη δυσκολία ή και στον φόβο να αποδεχτούμε πως δεχόμενοι τα σύγχρονα «δώρα» κάπου χάνουμε την ανθρωπιά μας. Η πανανθρώπινη αυτή τάση καταγράφεται από την Παγκόσμια Έρευνα Αξιών (World Values Survey) μια έρευνα που διεξάγεται από το 1981 σε δεκάδες χώρες του κόσμου.
Στο εκπαιδευτήριο μας (και συγνώμη για την προσωπική αναφορά, δεν το κάνω για διαφήμιση αλλά γιατί το πιστεύω), εδώ και αρκετά χρόνια εφαρμόζουμε μία παραλλαγή της, στο τμήμα που αφορά τις αξίες που τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να αποκτούν από την οικογένεια τους. Βλέπετε τα όσα εδώ και δεκαετίες θεωρούσαμε δεδομένα (την αυστηρή μα τίμια συμπεριφορά του πατέρα και την επίσης αυστηρή μα συνάμα τρυφερή της μάνας), πλέον δεν υφίστανται. Με συνηθέστερη απάντηση στην ερώτηση «τι κάνεις», το «τρέχω», σα να δείχνουμε πως η εποχή μας έχει βάλει σε μια σβούρα ο ίλιγγος της οποίας μας δυσκολεύει να διαπιστώσουμε, να σκεφτούμε και να δράσουμε με διαύγεια σε όσα μας συμβαίνουν. Κάνουμε λοιπόν κάθε χρόνο στο εκπαιδευτήριο μια παραλλαγή την οποία ονομάσαμε Έρευνα Χαμένων Αξιών (Lost Values Survey) με στόχο να βάλουμε τα παιδιά να στεφτούν, να γράψουν και να μιλήσουν για τις ανθρώπινες αξίες που θεωρούν ότι θα κάνουν τον κόσμο μας καλύτερο και τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους. Να τα βάλουμε στη διαδικασία να σκεφτούν για τα διάφορα προβλήματα, από τα σκουπίδια μέχρι την ανακύκλωση και από την οδική συμπεριφορά έως τη συμπεριφορά μας στους άλλους. Τα παιδιά, αφού φέρνουν στην τάξη τις λέξεις – έννοιες που έχουν για αυτά το μεγαλύτερο ηθικό και συναισθηματικό βάρος, στη συνέχεια καθοδηγούνται να συζητήσουν και να επιλέξουν τις σημαντικότερες. Διαμορφώνεται με τον τρόπο αυτό ο ετήσιος αξιακός δεκάλογος με την αιτιολόγηση του, αφού τα παιδιά έχουν μιλήσει και ανταλλάξει απόψεις για αξίες όπως Σεβασμός, Υπομονή, Ευγένεια, Ισότητα, Ειλικρίνεια, Ανοχή, Υπευθυνότητα, Αλληλεγγύη.
Τώρα, για να γίνει οτιδήποτε πρέπει να υπάρχει το ανάλογο κίνητρο, που στην περίπτωση μας είναι να μαθαίνουμε Ξένες Γλώσσες βιωματικά, χωρίς να φαίνεται ότι κάνουμε μάθημα. Στην πορεία όμως διαπιστώσαμε ότι όσοι έμπαιναν στον κόπο να ασχοληθούν (και ενθαρρύνονταν να το κάνουν όλοι), επηρεάζονταν τόσο από την προσπάθεια που κατέβαλαν, όσο και από την αλληλεπίδραση με την προσπάθεια που κατέβαλαν οι άλλοι. Η δράση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε, σε οποιοδήποτε project, μια καλή αρχή είναι να οργανώσουμε κάτι με την οικογένεια μας, έτσι, σα να παίζουμε επιτραπέζιο παιχνίδι. Δοκιμάστε το και θα με θυμηθείτε.
Κώστας Ν. Πολυχρονάκης
Director of Operations