Μετά τις ανακοινώσεις που έγιναν σε συνέδριο στο Ρέθυμνο, κάποιοι έκαναν λόγο – σε τίτλους – για έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.
Ο αρχαιολόγος και πρώην προϊστάμενος της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης, που μίλησε στο συνέδριο για την εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας και Αγίας Αικατερίνης από την εκκλησία της Παναγίας στο χωριό Τσιβαράς Αποκορώνου με παρέμβασή του βάζει τα πράγματα στην σωστή τους διάσταση.
Όπως αναγράφει ο κ.Ανδριανάκης «στην πρόσφατη “Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο Κρήτης”, που οργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, παρουσιάσαμε-μεταξύ πολλών σημαντικών ανακοινώσεων για αρχαιολογικές έρευνες στην Κρήτη-σε τρεις ανακοινώσεις (Μ.Ανδριανάκης, Ν.Μίνως-Γ.Σιγανάκης-Γ.Μακράκης, Γ.Μανιάτης) τις πρώτες παρατηρήσεις μας για την εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας και Αγίας Αικατερίνης από την εκκλησία της Παναγίας στο χωριό Τσιβαράς Αποκορώνου.
Η εικόνα είναι ανυπόγραφη (μάλλον έχει αποκοπεί το τμήμα που πιθανώς έφερε την υπογραφή) και ως εκ τούτου η απόδοση σε συγκεκριμένο ζωγράφο, αρκετά περίπλοκη. Τόσο τα τεχνοτροπικά, όσο και τα τεχνικά δεδομένα, που προκύπτουν από την αρχαιολογική, όσο και την εργαστηριακή έρευνα, κάνουν αρκετά ισχυρή την πιθανότητα να θεωρηθεί ως ένα έργο από την πρώιμη περίοδο του μεγάλου ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, πριν φύγει από την Κρήτη. Και αυτό είπαμε στις ανακοινώσεις μας και τίποτε περισσότερο.
Επειδή η πρώιμη περίοδος δραστηριότητας του ζωγράφου στην Κρήτη-με τη ραγδαία εξέλιξή του-είναι ελάχιστα γνωστή, αντίθετα με τις επόμενες στην Ιταλία και την Ισπανία, το θέμα είναι αρκετά σύνθετο και υπάρχει ακόμη αρκετή δουλειά σε επίπεδο έρευνας. Η συζήτηση θα αρχίσει ουσιαστικά με την έκδοση των Πρακτικών της Συνάντησης.
Οι περιλήψεις των ανακοινώσεων, που δημοσιεύτηκαν, καθώς και η περιορισμένη δημοσιοποίηση του θέματος “μεταξύ μας”, προκάλεσε μια μεγάλη δημοσιότητα στα ΜΜΕ και πολλοί μας αναζήτησαν για παραπέρα στοιχεία. Δεν αρνηθήκαμε και κάποιες προφορικές διευκρινίσεις. Είναι φυσικό (κοντά στα σωστά που γράφτηκαν) σε αυτές τις περιπτώσεις όμως να υπάρχουν και αρκετές παρανοήσεις και υπερβολές, για τις οποίες όλοι που πήραμε μέρος στην έρευνα, δεν είμαστε υπεύθυνοι. Αυτά που είπαμε είναι δημοσιευμένα σε περίληψη και αυτά ισχύουν.
Για να συνοψίσω επισημαίνω αυτό που είπα: “Στοιχεία που να αποκλείουν την απόδοση δεν υπάρχουν, ενώ υπάρχουν πολλά που την ενισχύουν” και εκεί μένω. Η συνέχιση της έρευνας και ο γόνιμος επιστημονικός διάλογος, που άρχισε στη Συνάντηση και θα συνεχιστεί, θα λύσουν το θέμα οριστικά.
Παραθέτω το τμήμα της εικόνας με την Αγία Αικατερίνη (και το χέρι του Χριστού και της Παναγίας), που δημοσιοποιήθηκε (η επιγραφή και το χρυσό “φόντο” είναι μάλλον μεταγενέστερα).»
