Η Κρήτη κυριαρχεί στο χώρο ανάμεσα στην κεντρική και στην ανατολική Μεσόγειο
Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τις ΑΟΖ και τις διάφορες προκλητικές δηλώσεις του Ερντογάν και των συνεργατών του, δηλώσεις που φτάνουν μέχρι την αμφισβήτηση της Ελληνικής ΑΟΖ που προκύπτει από την ύπαρξη της Κρήτης, καλό είναι να αναφερθούμε στις γεωστρατηγικές δυνατότητες που έχει η μεγαλόνησος και να δούμε τη μεγάλη εικόνα που διαμορφώνεται.
Η Κρήτη κυριαρχεί στο χώρο ανάμεσα στην κεντρική και στην ανατολική Μεσόγειο. Είναι γέφυρα τριών ηπείρων και αποτελεί μια σημαντικότατη πλατφόρμα στρατιωτικών, οικονομικών και πολιτισμικών δυνατοτήτων.
Από στρατιωτικής πλευράς, αποτελεί την κύρια βάση του ΝΑΤΟ από την οποία μπορούν να ενεργηθούν σημαντικές επιχειρήσεις σε όλο τον άξονα της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Στο πλαίσιο αυτό φυσικά κυριαρχεί και η Αμερικανική ευκολία στη Σούδα, ο ναύσταθμος αλλά και τα πέντε αεροδρόμια (ένα πολιτικό, δύο μεικτά και δύο στρατιωτικά) τα οποία μπορούν να αποτελέσουν επιχειρησιακές βασεις. Συμπληρωματικά μπορούμε να υπολογίσουμε και το αεροδρόμιο της Καρπάθου.
Η ορεινότητα του νησιού και η γεωγραφική του κατατομή, το καθιστούν επίσης κατάλληλο πεδίο ανάπτυξης αμυντικών όπλων κυρίως αντιαεροπορικών, ενώ η παρουσία μονάδων ειδικών δυνάμεων συμβάλλουν καθοριστικά στη στρατιωτική ισχύ του νησιού, το οποίο στην κυριολεξία αποτελεί τη μεγάλη στρατιωτική βάση της Ελλάδας για την ανατολική Μεσόγειο.
Από οικονομικής άποψης, κατοχυρώνεται η Ελληνική ΑΟΖ που εκτείνεται νοτίως της Κρήτης από το διεθνές δίκαιο βασισμένη στην διεθνώς επικρατούσα άποψη ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Η Κρήτη ανάλογα με την εξέλιξη των αποθεμάτων υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου και ανάλογα με το κόστος εξόρυξης, μπορεί να αποτελέσει περιοχή ιδιαίτερου οικονομικού ενδιαφέροντος από εταιρείες -κολλοσούς, οι οποίες αυτονόητα θα συμβάλλουν και στην διπλωματική προστασία της και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας γενικότερα. Στο πλαίσιο αυτό ίσως πρέπει να επαναξεταστεί η πρόταση για εμπορικό λιμάνι στο νότο του νησιού, ως μια ακόμη επιπλέον παράμετρος οικονομικής και εξ αντικειμένου γεωστρατηγικής κατοχύρωσης.
Το άλλο μεγάλο γεωστρατηγικό πλεονέκτημα της Κρήτης είναι η θέση της στον τουριστικό χάρτη και γενικότερα στο χάρτη ενδιαφέροντος για διαμονή, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και η αγορά και χρήση ιδιόκτητων οικιών, πολιτών από διάφορες ευρωπαικές χώρες. Η διαμορφωμένη οικειότητα εκατομμυρίων ευρωπαίων με την Κρήτη ως προορισμό, δημιουργεί ένα σημαντικό ρεύμα φιλελληνισμού με αιχμή την Κρήτη, ο οποίος προφανώς και επηρεάζει θετικά τα στρατηγικά μας συμφέροντα.
Από την άλλη πλευρά, ως μειονεκτήματα της γεωστρατηγικής σπουδαιότητας μπορούμε να χαρακτηρίσουμε αστόχαστες συχνά αντιδράσεις μέρους της Κρητικής κοινωνίας, απέναντι σε σημαντικές διεθνείς επενδύσεις ή απέναντι σε διεθνείς αποφάσεις οι οποίες δημιουργούν δεδομένα θετικά αποδεκτά από την ευρωπαϊκή οικογένεια. (π.χ. η περίπτωση της καταστροφής των χημικών της Συρίας), ενώ συχνά η ανάπτυξη χωρίς λόγο φοβικών συνδρόμων και η αστόχαστη ιδεοληπτική αντιμετώπιση των πραγμάτων επίσης δεν βοηθούν.
Η Κρήτη είναι θωρακισμένη λοιπόν αρκετά, έχει σπουδαία γεωστρατηγική σημασία για το δυτικό κόσμο και η έγνοια μας πρέπει να είναι πως αυτή τη σπουδαιότητα θα την τονίσουμε ακόμη περισσότερο, με τις συμμαχίες και τις Κυβερνητικές αποφάσεις στρατηγικού σχεδιασμού.
Γιώργος Παπακωνσταντής*
*Ο Γιώργος Παπακωνσταντής είναι διδάκτορας Παντείου Πανεπιστημίου σε θέματα οργάνωσης Ασφάλειας και αντεγκληματικής πολιτικής, πρώην ανώτατος αξιωματικός αστυνομίας και Εμπειρογνώμονας για τις συμφωνίες Schengen στη Μονιμη Ελληνική Ατιπροσωπεία στην Ε.Ε.