Πέρασαν 45 χρόνια από την εκπόνηση της μελέτης για την παλιά πόλη και πλέον και οι δύο μελετητές έφυγαν από την ζωή χωρίς να δουν το έργο τους να υλοποιείται.
Το έτος 1975 εκπονείται η μελέτη “Προστασίας και Ανάδειξης της Μεσαιωνικής πόλης Χανίων”, γνωστής ως μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά απο δύο καταξιωμένους αρχιτέκτονες πολεοδόμους, τους Αριστείδη Ρωμανό και Αλέξανδρο Καλλιγά.
Η μελέτη εγκρίνεται δύο χρόνια μετά, αλλά δεν εφαρμόζεται καθώς σκοντάφτει σε μικρά η μεγάλα συμφέροντα και σε απροθυμία κάποιων να συγκρουστούν με τα συμφέροντα αυτά η απλά στην αδιαφορία.
Το 1990 η μελέτη βγαίνει από το συρτάρι με σκοπό να εφαρμοστεί. Όμως χρειαζόταν επικαιροποιηση όπως και έγινε, πριν…… ξαναμπεί σε ένα συρτάρι.
Το 2006 ο εξαίρετος αρχιτέκτονας πολεοδόμος Αλέξανδρος Καλλιγάς φεύγει από την ζωή χωρίς να δει την δουλειά του να γίνεται πράξη στην παλιά πόλη των Χανίων.
Και δυστυχώς την Κυριακή 15 Ιουλίου 2020, “έφυγε” απο την ζωή και ο επίσης εξαίρετος αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Αριστείδης Ρωμανός με το έργο του για τα Χανιά να εξακολουθεί να βρίσκεται σε ένα συρτάρι.
Χαρακτηριστικό είναι το κείμενο για τον Αριστείδη Ρωμανό, του αρχαιολόγου πρώην προϊσταμενου της εφορίας Βυζαντινών αρχαιοτήτων Χανίων Μιχάλη Ανδριανάκη ο οποίος είχε συνεργαστεί με τους μελετητές.
“Τον θυμάμαι από το 1977, τότε που αυτός καταξιωμένος επιστήμονας και εγώ στα πρώτα μου βήματα στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, βρεθήκαμε στις διαδικασίες για την έγκριση της “Μελέτης Προστασίας και Ανάδειξης της Μεσαιωνικής πόλης Χανίων”, ή όπως τη γνωρίζουμε καλύτερα “Μελέτη Ρωμανού-Καλλιγά”.
Ήταν μια εξαιρετικά προοδευτική κίνηση του Δήμου Χανίων σε μια εποχή, που είχαν ξεκινήσει ανάλογες προσπάθειες για την προστασία διατηρητέων οικισμών, όπως τα Χανιά και το Ρέθυμνο (εκεί η διαδικασία ολοκληρώθηκε), ώστε να μπει μια τάξη σε αυτό που φαινόταν πως θα συμβεί κάποια στιγμή, καθώς προχωρούσε η μονόπλευρη “ανάπτυξη” της χώρας. Έγινε μια εξαιρετική ανάλυση των στοιχείων (δρόμο-δρόμο και σπίτι-σπίτι) με βάση την Ιστορία, την Αρχιτεκτονική, τα Κοινωνικά και άλλα δεδομένα.
Πάνω σε αυτά στηρίχθηκαν οι προτάσεις τους σε επίπεδο προστασίας και ανάδειξης του μνημείου, επίλυσης του οξύτατου προβλήματος του “Νέου Ρυμοτομικού Σχεδίου” και των εξαρτώμενων από αυτό συνεπειών (ακόμη δεν έχουν καταλάβει κάποιοι το πρόβλημα), σε επίπεδο χωροταξίας και καθορισμού ζωνών χρήσης, ενώ ετοιμάστηκε το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Η Μελέτη εγκρίθηκε “μετά πολλών επαίνων” ως υποδειγματική και άρχισε ο Μαραθώνιος των επόμενων ενεργειών, που θα έβαζαν το όλο θέμα “σε τάξη”.
Έγιναν κάποιες προσπάθειες στα χρόνια που ακολούθησαν, αλλά σε μάλλον χαλαρούς ρυθμούς, λες και η απαράδεκτη αυτή κατάσταση που διαιωνίζεται, βόλευε κάποιους. Έτσι φτάσαμε στην ανάγκη επικαιροποίησης στη δεκαετία του 1990, που σχεδόν ολοκληρώθηκε, αλλά και πάλι έμεινε στη μέση και χρειάζεται για μια ακόμη φορά ΑΜΕΣΗ επανάληψή της.
Έτσι η παλιά πόλη συνεχίζει το δρόμο της σαν “καράβι στον άνεμο”, που δεν εξαρτάται από κάποιους ειδικούς κανόνες, όπως θα έπρεπε, αλλά μένει στις γνώσεις (ή την απουσία τους) και την πολιτική βούληση (ή απουσία της) των ανά τετραετία εναλασσόμενων δημοτικών και άλλων εξαρτώμενων από αυτές αρχών. Και αν πει κανείς κάτι για τη σοβαρή αυτή υπόθεση, θεωρείται γραφικός ή αντιπολιτευόμενος.
Ο Αριστείδης Ρωμανός “έφυγε” χωρίς να δει το σημαντικό αυτό έργο του να παίρνει σάρκα και οστά, όπως είδε την ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, αν και πάντα ενδιαφερόταν ξεχωριστά γι’ αυτό και είχε προσφερθεί να βοηθήσει από τη θέση του. Δεν θα μπορούσα να μην θυμηθώ κάποια πράγματα διαβάζοντας με ειλικρινή θλίψη για το θάνατό του. Το κενό που αφήνει είναι πολύ μεγάλο και η μνήμη του θα είναι αιώνια για όσα έκανε (αλλά και όσα δεν μπόρεσε να κάνει για λόγους ανεξάρτητους από τη βούλησή του).”
