Η συζήτηση που σχεδόν μονοπωλεί εδώ και αρκετές εβδομάδες το ενδιαφέρον στην πόλη μας είναι σίγουρα η τύχη των ιστορικών κτιρίων στον λόφο του Καστελλίου στην Παλιά Πόλη. Η συζήτηση αυτή έχει συμπαρασύρει, όμως, και άλλα σημαντικά θέματα της πόλης, όπως αυτό της νέας δημοτικής βιβλιοθήκης μετά την πρόταση που έκανε ο Δήμαρχος για στέγασή της στα κτίρια του Πολυτεχνείου.
Εξ αρχής τοποθετήθηκα αρνητικά απέναντι σε αυτή την προοπτική για μια σειρά από λόγους. Κατά πρώτον διότι θεωρώ ότι οποιαδήποτε λύση προτείνουμε ως πόλη για εναλλακτική στο σχέδιο της ξενοδοχοποίησης, θα πρέπει να έχει στο επίκεντρό της τη λειτουργία και την εκπαιδευτική αποστολή του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Κατά δεύτερον και ακόμη σημαντικότερο, η πρόταση αυτή ουσιαστικά ματαιώνει αναίτια και επιζήμια μια δρομολογημένη επένδυση που έχει ήδη κάνει ο Δήμος Χανίων. Την αγορά το 2015 του νεοκλασικού κτιρίου επί της Τζανακάκη για τη μεταφορά εκεί της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Πρόκειται για μια σοβαρά μελετημένη κίνηση την οποία κάναμε με πολλαπλά οφέλη για την πόλη και ελάχιστο κόστος για τους δημότες. Στερείται δε λογικής το «επιχείρημα» ότι θα μετατρέψουν την Τζανακάκη σε παιδική βιβλιοθήκη. Υπενθυμίζω στον κ. δήμαρχο ότι η δημοτική μας αρχή παρέδωσε το 2018 πλήρως ανακαινισμένη την παιδική βιβλιοθήκη στον κήπο.
Ξεκινάω με το γεγονός ότι από τα 910.000 ευρώ του τιμήματος αγοράς τα 500.000 ευρώ τα λάβαμε ως Δήμος από το Πράσινο Ταμείο. Με την αγορά αυτή σώσαμε ένα κτίριο της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης μας, σε ένα εμβληματικό σημείο του κέντρου των Χανίων με εύκολη πρόσβαση, σε αντίθεση με την δυσκολία πρόσβασης στην παλιά πόλη.
Ακόμη περισσότερο, σχεδιάζοντας τη στέγαση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης εκεί, μεταφέραμε το κέντρο του πολιτιστικού βάρους της πόλης στο τρίγωνο μεταξύ Ιταλικών Στρατώνων, Πνευματικού Κέντρου και Δημοτικού Κήπου, ζωντανεύοντας ένα από τα ωραιότερα σημεία της πόλης. Το είχαμε μάλιστα συνδυάσει με την προοπτική ενοποίησης των Πάρκων και τη διεκδίκηση των Ιταλικών Στρατώνων ως νέου Δημαρχείου της πόλης.
Επιπλέον, η μελέτη που σχεδιάσαμε αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης, με ψηφιακές υπηρεσίες και όχι στη απλή μεταφορά βιβλιοστασίων και ραφιών σε ένα άλλο χώρο. Είχαμε κατά νου μια βιβλιοθήκη του 21ου αιώνα, με ειδικό εκθεσιακό χώρο για το αρχείο του Ε. Βενιζέλου, ακόμη και με τη λειτουργία καφέ και πωλητηρίου για τη χρηματοδότησή της και όλα αυτά θα συμπληρώνει ο όμορφος εξωτερικός χώρος του νεοκλασικού.
Για όλα αυτά έχουν ήδη δαπανηθεί χρήματα των δημοτών και εισρέουν στον δήμο 2,5 εκ. από Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ενώ η ολοκλήρωσή τους δεν επιβαρύνει καθόλου τον δήμο. Από την άλλη, η προτεινόμενη στέγαση της δημοτικής βιβλιοθήκης στο λόφο Καστέλι γίνεται εύκολα κατανοητό ότι είναι πολλαπλά επιζήμια. Για την ανακατασκευή των επιφάνειας 3.000 τ.μ. κτιρίων εκεί, απαιτούνται 4 έως 5 φορές περισσότερα χρήματα από όσα για την ολοκλήρωση του κτιρίου στη Τζανακάκη των 800. τ.μ. Την ίδια στιγμή ο δήμος θα πρέπει να καταβάλλει ετήσιο ενοίκιο για την στέγασή του εκεί της τάξεως των 350.000 ευρώ εάν πρέπει να αντισταθμίσει τις απώλειες του Πολυτεχνείου.
Μια επένδυση τόσων εκατομμυρίων κατατάσσει την επένδυση στην κατηγορία των «φαραωνικών», κάτι το οποίο δεν διέφυγε και της προσοχής του Αντιπεριφερειάρχη στην πρόσφατη εκδήλωση, ο οποίος σημείωσε ότι και για τη Βικελαία βιβλιοθήκη στο Ηράκλειο είχαν γίνει μεγαλεπήβολα σχέδια τα οποία όμως δεν απέδωσαν.
Σχέδιο, λοιπόν, για νέα δημοτική βιβλιοθήκη στην πόλη μας υπάρχει, χρηματοδοτημένο και δρομολογημένο. Δεν υπάρχει λόγος να ανατραπεί. Οι σύγχρονες βιβλιοθήκες του 21ου αιώνα δεν έχουν ανάγκη μνημειακών εγκαταστάσεων, χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και τα επιτεύγματά τους. Με ψηφιακά μέσα και με την αξιοποίηση ηλεκτρονικών συνδρομών στις μεγάλες διεθνείς βιβλιοθήκες ανοίγουν ευσύνοπτα και εύχρηστα παράθυρα στη γνώση, αντικαθιστώντας το ογκώδη και σκονισμένα βιβλιοστάσια. Οι βιβλιοθήκες – μνημεία των χιλιάδων τετραγωνικών ανήκουν στο χθες και πλέον τις επισκεπτόμαστε κυρίως ως λάτρεις του παρελθόντος και όχι ως χρήστες τους. Κοιτώντας προς τον 21ο αιώνα που ήδη διανύουμε αυτό γίνεται εύκολα κατανοητό.
Τάσος Βάμβουκας
πρώην Δήμαρχος Χανίων, επικεφαλής δημοτικής παράταξης “Δήμος Ενεργών Πολιτών”