Σε αυτό ιδρύθηκε ο πρώτος αγροτικός συνεταιρισμός στον κόσμο – Δείτε τις φωτογραφίες
Στους πρόποδες του όρους Όσσα (ή Κίσσαβος όπως είναι επίσης γνωστή), στη δεξιά πλευρά των Τεμπών, ο επισκέπτης της περιοχής ανακαλύπτει μια έκπληξη. Έναν παραδοσιακό οικισμό χτισμένο μέσα στην καταπράσινη φύση της περιοχής.
Ο λόγος για το χωριό Αμπελάκια, σε «εποπτική» θέση μακριά από τα αστικά κέντρα της Θεσσαλίας, σε απόσταση μόλις πέντε χιλιομέτρων από τα Ιερά Στενά των Τεμπών. Το χωριό οφείλει την ονομασία του στα μικρά αμπέλια της περιοχής -οι κάτοικοί του μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα ασχολούνταν κυρίως με την αμπελουργία- ωστόσο, το γεγονός ότι η φήμη του ξεπέρασε τα ελληνικά σίγουρα οφείλεται σε ένα άλλο στοιχείο.
Αυτό που κάνει ξεχωριστά τα Αμπελάκια, λοιπόν, είναι το γεγονός ότι εδώ επί Τουρκοκρατίας, και πιο συγκεκριμένα το 1778, ιδρύθηκε και λειτούργησε με επιτυχία ο πρώτος αγροτικός συνεταιρισμός στον κόσμο. Η φήμη του χωριού ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και έφτασε σε όλη την Ευρώπη, σημειώνοντας μεγάλη εμπορική δραστηριότητα κατά τον 18ο αιώνα, λόγω των χρωματιστών νημάτων από βαμβάκι που παρήγαγε και κυρίως των ερυθροβαμμένων από την επεξεργασία του φυτού ριζάρι.
Σήμερα η εικόνα του χωριού μοιάζει να έχει παγώσει στο χρόνο, με υπέροχα αρχοντικά και καλοδιατηρημένα κτίρια, με την χαρακτηριστική τοπική αρχιτεκτονική, να αποτελούν απτές αποδείξεις των ένδοξων στιγμών που βίωσε κάποτε το χωριό. Η ιδιαίτερη μαγεία διάχυτη σε όλα τα γραφικά σοκάκια του οικισμού γοητεύουν τον επισκέπτη, που θαυμάζει τις υπέροχες εικόνες που αντικρίζουν τα μάτια του.
Στα πιο σημαντικά αξιοθέατα το φρουριακού τύπου τριώροφο αρχοντικό του Γεωργίου Μαύρου (ή Σβαρτς), που χρονολογείται από το 1787 και ξεχωρίζει για τις πολύχρωμες τοιχογραφίες, τα ξυλόγλυπτα ταβάνια και το πορσελάνινο τζάκι.
Μια στάση στο Ελληνομουσείον- Μανιάρειος Σχολή, το σχολείο που ιδρύθηκε στο χωριό το 1749, όπου δίδαξαν οι Άνθιμος Γαζής, Ευγένιος Βούλγαρης, Νεόφυτος Δούκας και άλλοι διάσημοι Έλληνες δάσκαλοι, ανάμεσα στα όσα πρέπει να δείτε στο χωριό.
Άξιο θαυμασμού, επίσης, και το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Αμπελακίων που φιλοξενείται στο αρχοντικό Μολά, με τον επισκέπτη του χωριού να παρατηρεί την αναπαράσταση του τρόπου ζωής των κατοίκων του χωριού σε παλαιότερες εποχές.
Για να απολαύσετε απεριόριστη θέα προς την κοιλάδα των Τεμπών και το Κάστρο της Ωριάς κατευθυνθείτε στον Προφήτη Ηλία, λίγο έξω από το χωριό.
