Αναφερθήκαμε ακροθιγώς στη χθεσινή στήλη για τη σημασία της λεγόμενης Έκθεσης Πισσαρίδη, ενός πονήματος που ανατέθηκε σε παγκοσμίως γνωστούς Έλληνες οικονομολόγους, μπας και επιτέλους καταλάβουμε πως τα παράπονα και οι γκρίνιες πρόοδος δεν λογίζονται.
Σημαντικό κομμάτι της έκθεσης καταλαμβάνουν οι απαιτούμενες αλλαγές στον χώρο της παιδείας, προφανώς γιατί αυτές θα θέσουν τις βάσεις άρσης της μιζέριας και πέρασμα της Ελλάδας σε μια νέα εποχή, στην είσοδο της χώρας στον ενάρετο κύκλο. Η σημερινή στήλη θα ασχοληθεί με τις αλλαγές σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και η αυριανή στην Τριτοβάθμια. Παρεμπιπτόντως, αλλά διαφωτιστικό είναι να αναφέρουμε πως το σύνολο σχεδόν των μελών της επιτροπής είναι απόφοιτοι του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ η μακρά παραμονή τους στο εξωτερικό τους έχει φέρει σε επαφή με όλες τις βαθμίδες των εκπαιδευτικών συστημάτων σε Ευρώπη και Αμερική.
Στις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης πέφτει το μεγαλύτερο βάρος των μεταρρυθμίσεων, αφού εκεί είναι φανερό πως τα πράγματα δεν πάνε καλά. Η έκθεση τονίζει τις διεθνείς μελέτες που δείχνουν ότι κατάλληλα σχεδιασμένες πολιτικές προσχολικής αγωγής έχουν εξαιρετικά υψηλές οικονομικές αποδόσεις στο μέλλον και χαρακτηρίζει κεφαλαιώδους σημασίας τις επενδύσεις στον τομέα αυτόν. Καυτηριάζει το ασφυκτικό πλαίσιο που επιβάλει το Υπουργείο και προτείνει την παροχή μερικής αυτονομίας σε διευθυντές και εκπαιδευτικό προσωπικό, με κατάλληλη ευελιξία και παιδαγωγικές αρμοδιότητες, ώστε να μπορούν να διαμορφώσουν τη λειτουργία της κάθε μονάδας ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες και ευκαιρίες. Ζητά επίσης μεταφορά των επικουρικών αρμοδιοτήτων σε δήμους ή περιφέρειες.
Αξιολόγηση, η συχνότερα ίσως επαναλαμβανόμενη λέξη στην έκθεση. Αξιολόγηση στα πάντα, στις δομές, στα προγράμματα σπουδών, στα βιβλία, στις διαδικασίες και φυσικά στους εκπαιδευτικούς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, «είναι κρίσιμο να δοθεί έμφαση στην ποιότητα των εκπαιδευτικών – αυτή, σύμφωνα με έγκυρες μελέτες, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης». Τονίζει την ανάγκη παροχής κινήτρων, θετικών και αρνητικών, καθώς και τη σύνδεση των χρηματοδοτήσεων των σχολικών μονάδων με την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων. Στο ίδιο πλαίσιο, θεωρείται καθοριστικής σημασίας η πλήρης αποκομματικοποίηση και η αξιοκρατική ανάδειξη των στελεχών της διοίκησης της εκπαίδευσης.
Στροφή ζητείται στη σύγχρονη επαγγελματική εκπαίδευση όπου η προσπάθεια για την αναβάθμιση και βελτίωση της ελκυστικότητας της λυκειακής (ΕΠΑΛ) αλλά και της μεταλυκειακής (ΙΕΚ) επαγγελματικής εκπαίδευσης πρέπει να είναι όχι μόνο συντονισμένη και διαρκής. Όπως τονίζεται, στον τομέα αυτό, είναι αναγκαία η στενή συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας με τους κοινωνικούς εταίρους και τις τοπικές κοινωνίες.
Για την καλύτερη κατανομή και εκμετάλλευση των διαθέσιμων πόρων και λόγο της προβλεπόμενης μεγάλης μείωσης του μαθητικού πληθυσμού λόγο της υπογεννητικότητας, θεωρείται απαραίτητη η προώθηση συγχωνεύσεων σχολειών και η δημιουργία μεγαλύτερων εκπαιδευτικών μονάδων. Τέλος, με στόχο την Άμβλυνση των Εκπαιδευτικών Ανισοτήτων προτείνεται δημιουργία Παρατηρητήριου Εκπαιδευτικών Ανισοτήτων με χρήση Τράπεζας Θεμάτων όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «παντού».