Μπορεί ολόκληρος ο κόσμος αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα να γιορτάζει στις 14 Φεβρουαρίου τον Άγιο Βαλεντίνο, ωστόσο η Κρήτη έχει τον δικό της “Άγιο της Αγάπης”, τον Άγιο Υάκινθο.
Ο Άγιος Υάκινθος γιορτάζει στις 3 Ιουλίου, την ημερομηνία δηλαδή που μαρτύρησε για την αγάπη του Χριστού επί αυτοκράτορα Τραϊανού (το 98 μ.Χ.).
Ο Άγιος Υάκινθος υπήρξε, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, θαλαμηπόλος του αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος του ζήτησε να απαρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος αρνήθηκε και φυλακίστηκε 12 χιλιόμετρα νότια από τα Ανώγεια της Κρήτης, στην ορεινή περιοχή Φούρνοι, όπου του έδιναν φαγητά ποτισμένα με το αίμα ζώων που είχαν θυσιαστεί σε είδωλα.
Ο Άγιος αρνήθηκε το φαγητό επί σαράντα ημέρες και τελικά πέθανε από ασιτία το 98 μ.Χ., σε ηλικία 20 ετών. Οι φρουροί βρήκαν στο κελί του αγγέλους που κρατούσαν λαμπάδες να τον στεφανώνουν. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός, κατά την ελληνορθόδοξη παράδοση, έδωσε εντολή να πετάξουν το λείψανό του στα θηρία, αλλά το φύλασσαν άγγελοι και τα θηρία δεν το πείραξαν. Τελικά, το λείψανο ετάφη στην πατρίδα του, την Καισάρεια, από έναν συγκλητικό που του ξαναέδωσε το φως του.
Παράλληλα, το όνομα Υάκινθος είναι συνυφασμένο και με τα πανάρχαια ήθη. Προς τιμήν του γίνονταν κάθε χρόνο γιορτές στην Τύλισσο, στη Μεσσηνία και τη Σπάρτη. Γιόρταζαν το θάνατο και την ανάστασή του, καθώς θεωρούνταν ένας προελληνικός θεός της βλάστησης και της γονιμότητας.
Η σύγχρονη λατρεία του Αγίου ξεκινά από τα Ανώγεια της Κρήτης, με τα Υακίνθεια, που πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι στα Ανώγεια και αποτελούν σημείο αναφοράς εντός και εντός συνόρων της Κρήτης, προσελκύοντας επισκέπτες από κάθε γωνιά του κόσμου.
Τα Υακίνθεια είναι ένας συγκερασμός αρχαιοελληνικής και χριστιανικής γιορτής, σύμφωνα με την τοπική παράδοση. Ο Υάκινθος θεωρείται ο Άγιος του έρωτα, των αγνών αισθημάτων, της δημιουργίας και της έμπνευσης. Ειδικότερα, όσοι προτιμούν να γιορτάζουν τον, κατά την κρητική παράδοση, Έλληνα Άγιο της αγάπης επισκέπτονται το ναό του Αγίου Υακίνθου, ένα λιτό, κυκλικό, πέτρινο κρητικό ναό που είναι κτισμένος σε υψόμετρο 1.200, στον Ψηλορείτη.
Ο ναός έγινε το 1998 μετά από πρόταση του Λουδοβίκου των Ανωγείων την οποία αποδέχτηκε ο μητροπολίτης Ρεθύμνου Άνθιμος. Το σχεδιασμό και την επίβλεψη είχε ο αρχιτέκτονας Σταύρος Βιδάλης.