30 Μαρτίου, 2022 | 08:08

Ο κ. Yossi Amrani μιλά για την επαναπροσέγγιση Ισραήλ – Τουρκίας και τον βαθμό που αυτή επηρεάζει τις σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ – Κάνει λόγο για το ενεργειακό, την προοπτική του EastMed αλλά και τη βιωσιμότητα της πρότασης που επανήλθε στο προσκήνιο για κατασκευή τουρκικού αγωγού που θα μεταφέρει ισραηλινό φυσικό αέριο – Εξηγεί τους λόγους που η Κρήτη προσελκύει το ενδιαφέρον Ισραηλινών επενδυτών

Δε θα θυσιάσουμε την καλή σχέση με την Ελλάδα για να βελτιώσουμε τη σχέση μας με οποιαδήποτε άλλη χώρα αναφέρει ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Yossi Amrani σε συνέντευξή του στο Flashnews.gr, στα Χανιά. Ο Ισραηλινός πρέσβης δήλωσε ότι υπάρχει σαφής πρόθεση από την Τουρκία και το Ισραήλ να αναθερμάνουν τις σχέσεις τους ωστόσο ξεκαθάρισε ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει εις βάρος της στενής σχέσης και συνεργασίας του Ισραήλ με την Ελλάδα.

Ο κ. Amrani αναφέρθηκε στο ενεργειακό ζήτημα που αυτή την περίοδο βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων και δεν απέφυγε να υποστηρίξει τόσο για το έργο του EastMed όσο και για την επαναφορά στο προσκήνιο παλαιότερης πρότασης κατασκευής αγωγού που θα μεταφέρει ισραηλινό αέριο μέσω Τουρκίας, ότι πρόκειται για ιδέες και προτάσεις αρκετά θεωρητικές. Για τον μεν Eastmed ξεκαθάρισε ότι οι εταιρείες που επενδύουν σε αγωγούς είναι αυτές που θα αποφασίσουν για τη βιωσιμότητά του ή όχι, ενώ για την πρόταση του τουρκικού αγωγού τόνισε ότι το Ισραήλ δεν έχει πάρει καμία απόφαση και συμπλήρωσε ότι θα υπήρχε δυσκολία υλοποίησης ενός τέτοιου σχεδίου καθώς πρέπει να ξεπεραστούν περιφερειακά πολιτικά ζητήματα.

Τέλος ο Ισραηλινός πρέσβης έκανε λόγο για το αυξημένο ενδιαφέρον των ισραηλινών να επενδύσουν στην Κρήτη, τόσο στον χώρο του real estate, όσο και σε αυτόν του τουρισμού, της τεχνολογίας και του πρωτογενούς τομέα.

Κύριε Πρέσβη, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια εμβάθυνση στις σχέσεις Ελλάδας Ισραήλ σε πλήθος τομέων, όπως αυτόν της ανάπτυξης, της οικονομίας, της δημιουργίας μιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας και συνεργασίας στην περιοχή, ενδεικτικά αναφέρω το σχήμα 3+1. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια μακροπρόθεσμη,στρατηγικής σημασίας, συνεργασία;

Πιστεύω ότι χτίζουμε μακροπρόθεσμες σχέσεις που εκτείνονται πέρα από μια συγκεκριμένη ατζέντα. Διορθώνουμε μια ιστορική ανωμαλία των τελευταίων 20 ετών. Δεν υπήρχε λόγος οι σχέσεις των δύο χωρών να μην είναι τόσο καλές όσο είναι τώρα. Τον προηγούμενο μήνα επισκέφθηκε την Ελλάδα ο Ισραηλινός πρόεδρος στην πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην περιοχή, την επόμενη εβδομάδα θα συναντηθούν στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ με τον Έλληνα ομόλογό του στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου. Αυτή την εβδομάδα, ο Έλληνας υπουργός Τουρισμού επισκέπτεται το Ισραήλ με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού. Υπάρχει επομένως ένα ευρύ πεδίο συνεργασίας μεταξύ των δυο χωρών. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το μέλλον αλλά δεν πιστεύω ότι είναι αρκετή μόνο η αισιοδοξία. Πρέπει να επενδύσουμε και στις δυο πλευρές ώστε να σταθεροποιήσουμε και ενδυναμώσουμε για το μέλλον αυτά που έχουμε πετύχει.

Ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Yossi Amrani

Περίπου στα τέλη Ιανουαρίου είχε βγει στη δημοσιότητα ένα non paper του State Department που έκανε λόγο για μη στήριξη του αγωγού EastMed καθώς θεωρείται ένα έργο οικονομικά μη βιώσιμο. Τώρα που το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας και επάρκειας βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επιθυμία της Ευρώπης να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία, διαφαίνεται μια αλλαγή. Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα, ο βοηθός γραμματέαγια διεθνείς υποθέσεις του αμερικανικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δρ.Άντριου Λάιτ, μετά από ερώτηση σχετικά με τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στον Eastmed, είχε απαντήσει πρόσφατα ότι Μετά τις τελευταίες εξελίξεις θα τα δούμε όλα με φρέσκια ματιά. Πιστεύετε ότι αυτή η συγκυρία μπορεί να αλλάξει τις δυσοίωνες εκτιμήσεις για τη βιωσιμότητα του έργου; Είναι αυτή, η κατάλληλη στιγμή για να προωθηθεί περαιτέρω αυτό το έργο;

Η ενέργεια είναι από τους πιο σημαντικούς κινητήριους μοχλούς της συνεργασίας μεταξύ των δυο χωρών καθώς και της περιφερειακής συνεργασίας. Έχοντας αυτό ως δεδομένο, ο EastMed δεν είναι το μοναδικό έργο και το μοναδικό project συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση επρόκειτο για ένα non paper και μάλιστα αμερικανικό non paper. Δε δεσμεύει τα ίδια τα μέρη και σε κάθε περίπτωση είναι μια οικονομική απόφαση των εταιρειών που θα εμπλακούν. Σε αυτό το πνεύμα κινήθηκε η στάση και της ισραηλινής και από όσο γνωρίζω και της ελληνικής κυβέρνησης. Ο ιδιωτικός τομέας, οι εταιρείες που αναλαμβάνουν να κατασκευάζουν αγωγούς και να επενδύουν σε αυτούς είναι αυτές που θα πάρουν την απόφαση.

Έχουμε μπροστά μας μια πραγματικότητα. Η Ευρώπη εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο και τώρα δεσμεύεται να στραφεί αλλού για τους ενεργειακούς της πόρους. Έχω ακούσει αυτές τις δηλώσεις και στο παρελθόν. Θα περιμένω πρώτα για να δω αυτές τις δηλώσεις να μετατρέπονται σε πράξεις και πολιτικές. Το ισραηλινό πετρέλαιο είναι εκεί. Το φυσικό αέριο της περιοχής είναι εκεί και περιμένει τις αγορές και τους τρόπους με τους οποίους θα μεταφερθεί στην αγορά. Υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές, όπως αυτή των ενεργειακών πάρκων ή του LNG. Όλες οι προτάσεις πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν με το ένα βλέμμα στραμμένο στην αγορά και το άλλο στο στρατηγικό σκέλος των αποφάσεων που θα ληφθούν.

Ο ιδιωτικός τομέας, οι εταιρείες που αναλαμβάνουν να κατασκευάζουν αγωγούς και να επενδύουν σε αυτούς είναι αυτές που θα πάρουν την απόφαση για τη βιωσιμότητα τουEastMed

Οι διεθνείς σχέσεις καθορίζονται σε ένα βαθμό και επηρεάζονται από τους κανόνες του εμπορίου και τους ενεργειακούς πόρους. Αυτοί είναι σημαντικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των χωρών. Πιστεύω και δεν είμαι ο μόνος, ότι η δημιουργία υποδομών είναι ένα από τα πιο σημαντικά πεδία συνεργασίας σε αυτή την περιοχή. Και αν πραγματικά επιθυμούμε να οικοδομήσουμε σχέσεις μακροπρόθεσμες, πρέπει να συνδέσουμε τις υποδομές μας σαν ένα είδος γέφυρας. Η Μέση Ανατολή δε βρίσκεται μακριά από την Ευρώπη. Αν αναπτύξουμε πιο στενή συνεργασία και σχέσεις αλληλεξάρτησης, θα είναι σημαντικό και για τη δική μας περιοχή και για την Ευρώπη. Ποια χώρα βρίσκεται στο μέσο; Η Ελλάδα. Είναι επομένως μεγάλο προνόμιο για την Ελλάδα να γίνει το σημείο σύνδεσης μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.

Σε αυτό το πλαίσιο που περιγράψατε εντάσσεται και η προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ισραήλ – Τουρκίας μετά από πολλά χρόνια ψυχρών διπλωματικών σχέσεων; Πρόσφατα ο Πρόεδρος του Ισραήλ συναντήθηκε στην Τουρκία με τον Τούρκο ομόλογό του. Μετά το πέρας της συνάντησης ο κ. Ερντογάν δήλωσε την πρόθεσή του να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της συνεργασίας των δυο χωρών σε επίπεδο ενεργειακής ασφάλειας, φέρνοντας στο προσκήνιο μια παλαιότερη ιδέα μεταφοράς ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.

Το Ισραήλ ενδιαφέρεται να αναπτύξει καλές σχέσεις μακροπρόθεσμα με όλες τις χώρες της περιοχής. Έχει επίσης, ένα πολύ ξεκάθαρο ενδιαφέρον να αναπτύξει στενές σχέσεις με τις μουσουλμανικές χώρες και η Τουρκία είναι πολύ σημαντική μουσουλμανική χώρα. Θυμίζω ότι στο παρελθόν είχαμε πολύ βαθιά και στενή συνεργασία με την Τουρκία. Τα τελευταία 10-12 χρόνια για πολιτικούς λόγους, θα τολμήσω να πω για πολιτικούς λόγους από την πλευρά της Τουρκίας, οι σχέσεις δεν βρίσκονταν στο καλύτερο σημείο. Ακόμα όμως και στη δύσκολη αυτή περίοδο πολιτικών σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, ο βαθμός της εμπορικής τους συνεργασίας ενδυναμωνόταν κάθε χρόνο. Είναι ξεκάθαρη η πρόθεση της Τουρκίας να βελτιώσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Στη συνάντηση των δυο προέδρων των κρατών που έγινε πρόσφατα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συζητήσουν τις διαφορές τους και να ξεπεράσουν εμπόδια. Υπάρχει ξεκάθαρη πρόθεση και από τις δυο χώρες για συνεργασία. Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε σε δημόσια τοποθέτησή του, τη σημασία συνεργασίας των δυο κρατών στον τομέα του φυσικού αερίου και το ενδιαφέρον της Τουρκίας να μεταφέρει ισραηλινό αέριο με δικό της αγωγό. Δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση από το Ισραήλ σε αυτό το θέμα.

Όμως είναι ανοιχτή πλέον στο τραπέζι η παλιά αυτή ιδέα μεταφοράς αερίου από το Ισραήλ μέσω Τουρκίας

Τα πάντα είναι ανοιχτά από τη στιγμή που θα ξεπεράσεις πολιτικά εμπόδια και τεχνικά εμπόδια και από τη στιγμή που θα βρεις οικονομικούς πόρους για να κατασκευάσεις έναν αγωγό. Ένας αγωγός από τις ισραηλινές δεξαμενές καυσίμων προς την Τουρκία, θα κόστιζε περίπου το 1/5 του κόστους του Eastmed, όμως δεν είναι εύκολος γιατί ό,τι και αν συμφωνηθεί με την Τουρκία πρέπει πρώτα να ξεπεραστούν περιφερειακά πολιτικά ζητήματα που προκύπτουν λόγω των ΑΟΖ άλλων κρατών. Ακόμα και αν υπήρχε συμφωνία τώρα, δεν μπορώ να πω ότι θα γινόταν γρήγορα γιατί πρέπει να υπερκεράσειςτο θέμα με τη Συρία καθώς και το κυπριακό ζήτημα. Οπότε δεν είμαι σίγουρος για τη βιωσιμότητά του. Ωστόσο τα πάντα πρέπει πρώτα να μελετώνται και να εξετάζονται και μετά να αποφασίζονται και να συμφωνούνται.

Δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση από το Ισραήλ για τη μεταφορά ισραηλινού αερίου με τουρκικό αγωγό. Δεν είναι εύκολο, πρέπει πρώτα να ξεπεραστούν περιφερειακά πολιτικά ζητήματα

Όλες αυτές οι συζητήσεις λοιπόν είναι θεωρητικές. Θα τολμήσω να πω ότι και ο EastMed ήταν μια πολύ καλή ιδέα, πραγματικά καλή, αλλά ταυτόχρονα ήταν πολύ θεωρητική. Τώρα υπάρχει ανάγκη και υπάρχει και αγορά. Μόλις βρεις τους πόρους να κατασκευάσεις έναν αγωγό τότε θα πρέπει να ξεπεράσεις τα τεχνικά και πολιτικά ζητήματα ώστε να υλοποιήσεις το έργο. Ελπίζω ότι δε θα χάσουμε πάλι άλλη μια δεκαετία μόνοστις συζητήσεις, γιατί αυτό κάναμε την τελευταία δεκαετία.

Στο μεταξύ είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπάρχει ένας αγωγός μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, ένας ακόμα κατασκευάζεται και ένας ακόμα συζητείται. Αυτό δίνει μια επιπλέον εναλλακτική μεταφοράς του αερίου από το Ισραήλ στην Αίγυπτο και από εκεί στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Όλα εξετάζονται και καμία απόφαση δεν έχει ληφθεί.

Όλες αυτές οι συζητήσεις είναι θεωρητικές. Θα τολμήσω να πω ότι και ο EastMed ήταν μια πολύ καλή ιδέα, πραγματικά καλή, αλλά ταυτόχρονα ήταν πολύ θεωρητική

Αυτή η ισραηλινο-τουρκική επαναπροσέγγιση επηρεάζει τις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις;

Δεν νομίζω. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τον σημαντικό ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή., όπως πρέπει να αναγνωρίσουμε τον σημαντικό ρόλο της Τουρκίας και πέρα από αυτή την περιοχή σε επίπεδο διεθνών σχέσεων. Αυτό δεν αποβαίνει σε βάρος της πολύ στενής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας. Δε θα θυσιάσουμε ό,τι πετύχαμε τα τελευταία 20χρόνια για οποιοδήποτε λόγο.

Δε θα θυσιάσουμε την καλή σχέση με την Ελλάδα για να βελτιώσουμε τη σχέση μας με οποιαδήποτε άλλη χώρα

Οι σχέσεις Ισραήλ – Ελλάδας στέκονται από μόνες τους, έχουν τη δική τους αξία σε κουλτούρα, ιστορία, αρχές και σε κοινά συμφέροντα τα οποία μοιραζόμαστε. Είμαστε μικρές χώρες και η συνεργασία μεταξύ μας εδράζεται στη σταθερότητα, την ευημερία και την ειρήνη στην περιοχή. Δε θα θυσιάσουμε την καλή σχέση με την Ελλάδα για να βελτιώσουμε τη σχέση μας με οποιαδήποτε άλλη χώρα. Είναι ξεχωριστά ζητήματα.

Θα ήθελα να παραμείνουμε στο ενεργειακό και να σας ρωτήσω σε τι φάση βρίσκεται το μεγάλο έργο ενεργειακής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector.

Οι ρυθμιστικές αρχές στο Ισραήλ μελετούν τα στοιχεία που έχει παρουσιάσει ο φορέας του έργου. Υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν και να αποφασιστούν, τόσο τεχνικά όσο και οικονομικά. Η Ε.Ε. αποφάσισε να χρηματοδοτήσει τη διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου. Υπάρχει ένα ακόμα ζήτημα αυτό της χρηματοδότησης της διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου – Ισραήλ, που ανέρχεται περίπου στο 1 δισ. ευρώ. Οπότε πρέπει να βρεθούν οι πόροι και να ξεπεραστούν τα τεχνικά θέματα. Βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία. Τον Μάρτιο του 2021 είχε υπογραφεί το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) μεταξύ των τριών χωρών που εξέφραζαν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην υλοποίηση του έργου. Βρισκόμαστε σε φάση που εξετάζονται οι διάφορες παράμετροι. Η Κύπρος μας έχει δώσει τα τεχνικά στοιχεία τα οποία μελετώνται τις τελευταίες εβδομάδες.

Η Κρήτη φαίνεται να αποτελεί ένα ελκυστικό επενδυτικό πεδίο για ισραηλινά funds και να συγκαταλέγεται μεταξύ των νησιών στα οποία θα αυξηθούν οι ισραηλινές επενδύσεις στον χώρο του real estate τα επόμενα χρόνια. Πού έγκειται το ενδιαφέρον των Ισραηλινών στο νησί;

Η Κρήτη δε βρίσκεται μακριά από το Ισραήλ. Η πτήση μεταξύ των δυο χωρών είναι σύντομη. Δεν έχει μεγάλη διαφορά στο κλίμα και στα τοπία. Η Κρήτη έχει μεγάλες δυνατότητες και προοπτικές στον τομέα του τουρισμού, της ποιότητας ζωής και των επενδύσεων. Οπότε τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο Ισραηλινοί δείχνουν ενδιαφέρον για τον τομέα του real estate και του τουρισμού. Παράλληλα υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον στον χώρο της τεχνολογίας και του πρωτογενούς τομέα. Για ποιο λόγο; Γιατί είναι κοντά και νοιώθουν σαν στο σπίτι τους. Μόλις επισκεφθείς την Κρήτη και γνωρίσεις του Κρητικούς φαίνεται φυσικό επακόλουθο να νιώσεις εδώ σαν στο σπίτι σου. Γιατί μας κάνετε να το αισθανόμαστε αυτό. Είστε φιλόξενοι, ζεστοί, είστε φιλικοί. Τι άλλο μπορεί να ζητήσει κανείς όταν πάει διακοπές και αναζητά ηρεμία και ποιότητα ζωής. Η Κρήτη είναι η καλύτερη στο να τα παρέχει αυτά.

Μόλις επισκεφθείς την Κρήτη και γνωρίσεις του Κρητικούς φαίνεται φυσικό επακόλουθο να νιώσεις εδώ σαν στο σπίτι σου. Γιατί μας κάνετε να το αισθανόμαστε αυτό.

(από αριστερά) Ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Yossi Amrania και ο Γενικός Διευθυντής του Flashnews.gr, Γιάννης Ξυγκάκης

Θα ήθελα να κλείσουμε αυτή τη συνέντευξη με την εισβολή στην Ουκρανία και να μου πείτε ποια είναι η θέση του Ισραήλ απέναντι στην πόλεμο που γίνεται στην Ουκρανία;

Θα θέλαμε να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Έχουμε επικρίνει την εισβολή, έχουμε στηρίξει και ψηφίσει το ψήφισμα της Γ.Σ. του ΟΗΕ, ζητώντας τον τερματισμό του πολέμου. Το Ισραήλ προσπαθεί να μην επεμβαίνει πολύ και παράλληλα προσπαθεί να διαμεσολαβήσει. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο, Β. Πούτιν ενώ έχει επικοινωνία και με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Β. Ζελένσκι. Προσπαθούμε όσο καλύτερα γίνεται να είμαστε ειλικρινείς και εποικοδομητικοί διαμεσολαβητές. Η καρδιά μας βρίσκεται στον ουκρανικό λαό που υποφέρει. Εξάλλου, τα θύματα αυτού του πολέμου είναι οι κάτοικοι της Ουκρανίας που γίνονται πρόσφυγες, αφήνουν τα σπίτια και τη ζωή τους, αναζητώντας καταφύγιο. Αυτές είναι σκηνές που όχι μόνο η Ευρώπη αλλά όλες οι χώρες όλου του κόσμου, δεν θα έπρεπε να δέχονται και να ανέχονται τον 21ο αιώνα. Επομένως η πολιτική μας αλλά και τα συναισθήματά μας είναι στον ουκρανικό λαό.

*Φωτογραφίες: Μπάμπης Γαλανάκης

*Ευχαριστούμε θερμά το Porto Veneziano Hotel και τον ιδιοκτήτη, Γιάννη Πλατσιδάκη για την φιλοξενία.