Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως είναι η σύγχρονη πραγματικότητα. Μια εταιρεία, με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, επαναφέρει ψηφιακά ανθρώπους που πέθαναν. Αποθηκεύοντας τις αναμνήσεις τους, όσο είναι εν ζωή, δημιουργεί ένα «άβαταρ», ένα chatbot, με το οποίο μπορούν να επικοινωνούν οι συγγενείς και οι φίλοι των εκλιπόντων.
Όλα ξεκίνησαν το 2016. Ο Τζέιμς Βλάχος ενημερώθηκε πως ο πατέρας του θα πέθαινε σε σύντομο χρονικό διάστημα από καρκίνο του πνεύμονα σε τελικό στάδιο. Αποφάσισε λοιπόν να συγκεντρώσει τις αναμνήσεις του, καταγράφοντας τη ζωή του. Συγκέντρωσε τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα, όσα μπορούσε να διηγηθεί ο πατέρας του. Εξάλλου – σε μεγάλο βαθμό – είμαστε οι εμπειρίες που θυμόμαστε να διηγηθούμε. Έτσι αποθήκευσε αναμνήσεις της ζωής του, ατάκες που χρησιμοποιούσε, αγαπημένα τραγούδια, ακόμη και αστεία του.
«Ήταν μια εξαιρετική αλλά αδρανής πηγή. Λαχταρούσα κάτι πιο διαδραστικό. Έτσι πέρασα ένα χρόνο προγραμματίζοντας ένα chatbot του πατέρα μου: το Dadbot», δήλωσε ο Τζέιμς Βλάχος.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του euronews.next, αυτό το «dadbot» μπορούσε να αναβιώσει τις ιστορίες του πατέρα του μέσω μηνυμάτων κειμένων, ήχου, εικόνων, αλλά και βίντεο, δημιουργώντας έτσι μια διαδραστική εμπειρία που κατά το δυνατό μιμείται τις μοναδικές πτυχές ενός ατόμου. Στην προκειμένη περίπτωση του πατέρα του. Αν και Τζέιμς Βλάχος γνώριζε πως το συγκεκριμένο bot δεν θα μπορούσε πραγματικά να αντικαταστήσει τον πατέρα του, το εξέλαβε ως μια παρηγοριά, έναν τρόπο να τον θυμάται πιο έντονα με μια μορφή μεταθανάτιας ζωής, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.
Ψηφιακή Αθανασία
Η προσωπική του ιστορία τον ενέπνευσε να ιδρύσει την HereAfter AI, μια εταιρεία με έδρα τις ΗΠΑ, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να αποθηκεύουν τις αναμνήσεις τους, ώστε στη συνέχεια – αν φύγουν από τη ζωή – να μετατραπούν σε «άβαταρ».
Σε αντίθεση με ένα σκονισμένο άλμπουμ ή ένα αδρανές προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η HereAfter AI προτείνει μια μέθοδο, η οποία μπορεί να προσφέρει ένα είδος ψηφιακής αθανασίας. Μια δεύτερη ψηφιακή «ζωή», που θα μπορούσε για κάποιους να προσφέρει παρηγοριά, περιορίζοντας τον πόνο της απώλειας.
«Μοιραζόμαστε ήδη πολλά για τον εαυτό μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά είναι πολύ συγκεκριμένα “θραύσματα” της ζωής μας. Δεν είναι η ίδια διαδικασία με το να καθόσασταν με τον προσωπικό σας βιογράφο και να πηγαίνατε πίσω στο χρόνο, μιλώντας για αυτά που πραγματικά σας έκαναν αυτό που είστε», δήλωσε ο Τζέιμς Βλάχος στο euronewsnext.
Υπογραμμίζει δε πως αντί να ανατρέχουμε στο ψηφιακό αποτύπωμα που αφήνουν πίσω οι άνθρωποι που φεύγουν από τη ζωή, το μοντέλο της HereAfter AI βασίζεται αποκλειστικά στη συναίνεση των ενδιαφερόμενων χρηστών, οι οποίοι πρέπει να επιλέξουν να δώσουν μια αναλυτική συνέντευξη και ταυτόχρονα μπορούν να επιλέξουν με ποιον θα μοιραστούν το «άβαταρ της ιστορίας της ζωής τους».
«Θέλουμε να είμαστε ακριβής και ειλικρινής για την εφαρμογή μας», σημειώνει ο Τζέιμς Βλάχος και συνεχίζει: «Δεν μπορούμε να έχουμε μια τεχνητή νοημοσύνη να επινοεί πράγματα με τον κίνδυνο να μην είναι αληθινά για το αρχικό πρόσωπο, διότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια φρικτή εμπειρία για τους συγγενείς αργότερα».
Σύμφωνα με το euronewsnext, η ανταπόκριση στην εφαρμογή μέχρι στιγμής είναι θετική. Οι χρήστες συγκλονίζονται ακούγοντας ξανά τις φωνές των αγαπημένων τους προσώπων και μερικοί ανακαλύπτουν ιστορίες των γονιών τους που δεν είχαν ακούσει ποτέ ξανά στο παρελθόν.
Η άνοδος της «τεχνολογίας πένθους»
Είναι γεγονός πως η διατήρηση των αναμνήσεων και μεταβίβαση κειμηλίων είναι μια διαχρονική, θα έλεγε κανείς «έμφυτη», ανθρώπινη επιθυμία. Εντοπίζεται σε όλα τα αρχαία αντικείμενα, στην αρχιτεκτονική κ.α. Έτσι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως οι εταιρείες τεχνολογίας αναζητούν νέους τρόπους για να «αναβαθμίσουν» κατά κάποιο τρόπο αυτή τη διαδικασία.
Με την είσοδο στην εποχή των Chatbot επιταχύνεται και η ανάπτυξη των «τεχνολογιών πένθους». Είναι ενδεικτική και η εφαρμογή «live forever» του metaverse, ένα δημιούργημα της εταιρείας Somnium Space, που φιλοδοξεί να δημιουργεί ένα ολιστικό ψηφιακό εαυτό, που μπορεί να ζει για πάντα μέσα στο metaverse. Η HereAfter AI ευελπιστεί με την ανάπτυξη του ChatGPT να μπορέσει να ενισχύσει τα «άβαταρ» με πολύ μεγαλύτερες ικανότητες συνομιλίας. Με την επισήμανση, πάντα, πως το chatbot θα παραμένει προσηλωμένο στις πληροφορίες που του έχει δώσει ο ίδιος ο χρήστης.
Οι κίνδυνοι
Πολλοί εκφράζουν το φόβο πως η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην «τεχνολογία πένθους» θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος οι χρήστες της να προσκολληθούν στο παρελθόν, αδυνατώντας να προχωρήσουν στη ζωή τους μετά την απώλεια του αγαπημένου τους ανθρώπου.
«Υπάρχουν ενδείξεις από πολλές μελέτες ότι η αναζήτηση εγγύτητας συνδέεται στην πραγματικότητα με αρνητικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία», δήλωσε στο EuronewsNext η Κίρστεν Σμιθ, κλινική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Η αναζήτηση της εγγύτητας μπορεί να αποτελεί εμπόδιο στη σφυρηλάτηση μιας νέας ταυτότητας χωρίς τον άνθρωπο που έχει πεθάνει και στη ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων με άλλους ανθρώπους. Μπορεί επίσης να είναι ένας τρόπος αποφυγής της πραγματικότητας, της αποδοχής ότι ο άλλος έχει πεθάνει, που αποτελεί και βασικό παράγοντα προσαρμογής στην απώλεια», πρόσθεσε.
Από την πλευρά του ο Τζέιμς Βλάχος υποστηρίζει πως «το να προχωράς παρακάτω δεν θα πρέπει να σημαίνει πως θα πρέπει και να ξεχάσεις κάποιον ή να αφήσεις τις αναμνήσεις για αυτό το πρόσωπο να ξεθωριάσουν. Αν υπάρχει ένα μέσο που μας τις κάνει περισσότερο πλούσιες, νομίζω πως αυτό είναι καλό».