Το ότι η φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις δεν πρέπει να αμφισβητείται. Σε όλους τους κλάδους, πλην των άτυχων μισθωτών και των δυστυχών συνταξιούχων. Το ότι το 50% των ελευθέρων επαγγελματιών δήλωσαν κάτω από 5.000 ευρώ, ε το ξέρουμε. Μεταξύ μας. Το ότι 33% των εμπόρων και βιομηχάνων δήλωσαν, και αυτοί, εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ δεν πρέπει να μας εντυπωσιάζει. Όπως, επίσης, δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει ότι το 80% των συμπολιτών μας δήλωσαν ετήσιο εισόδημα κάτω από 12.000 ευρώ.
Τα αίτια είναι πολλά. Και τα κίνητρα ακόμη περισσότερα. Όλα αυτά τα στοιχεία, από την άλλη, δεν πρέπει να δικαιολογούν τα λάθη των προηγούμενων ημερών ως προς το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Γράφεται και ξαναγράφεται. Το εγκρίνει ο αρμόδιος υπουργός και βάζει την τελική σφραγίδα του ο πρωθυπουργός. Γράφεται, όμως, και ξαναγράφεται. Έχει άποψη και η τρόικα! Και αν οι πληροφορίες είναι βάσιμες, οι απόψεις, παρατηρήσεις και προτάσεις της πρέπει να ήσαν σωστές. Έχουν ορθό δικαιοπολιτικά προσανατολισμό. Ικανοποιούν τις θεμελιώδεις αρχές της σύγχρονης φορολογικής πολιτικής. Όπως αυτές έχουν τυποποιηθεί στο Σύνταγμά μας. Οι απορίες για αυτήν τη δαιδαλώδη διαδρομή του φορολογικού νομοσχεδίου είναι πολλές. Μία είναι η κυρίαρχη. Πώς τόσοι λαμπροί τεχνοκράτες διέπραξαν τόσα πολλά ατοπήματα στην αφετηρία της σύνταξής του νομοσχεδίου;
Τα λάθη και οι αστοχίες του φορολογικού δεν μπορούν να κρύψουν την έκταση, το βάθος και την ποιότητα των αποφάσεων στις Βρυξέλλες. Δεν πρέπει να έχει προηγούμενο στην οικονομική ιστορία η απόφαση ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας. Το ύψος είναι τεράστιο. Η εσωτερική άρθρωση των μέτρων, που συνοδεύουν τη χρηματοδοτική ενίσχυση, δεν είναι η άριστη. Δεν αποκλείεται, όμως, να είναι λειτουργική. Στη σύλληψή τους ο ρόλος των ευρωπαίων και άλλων τεχνοκρατών ήταν σημαντικός. Η τόλμη και το βάρος της ευθύνης στην τελική διαμόρφωσή τους ανήκει στους πολιτικούς. Και στα πολιτικά σώματα. Ολόκληρης της Ευρώπης.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν είναι τέχνασμα. Δεν είναι παγίδα, ούτε ευχή. Δεν είναι νομικισμός. Δεν είναι δηλητηριώδης καρπός από το απέραντο περιβόλι των άχρηστων νομικών όρων και εννοιών. Είναι όραμα και κανόνας δεσμευτικός.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο. Με πολιτικές αποφάσεις μπήκαμε στη θεσμικά οργανωμένη Ευρώπη. Ο φιλελληνικός ενθουσιασμός κοινής γνώμης και ευρωπαίων πολιτικών διευκόλυνε την ένταξή μας σε μία θεσμική ενότητα, που είχε ήδη αποκτήσει ιστορικό δυναμισμό. Χωρίς να αγνοούνται οι εκτιμήσεις των διαφόρων τεχνοκρατών, με πολιτικές αποφάσεις ανεβήκαμε στο βαγόνι του τρένου της ευρωζώνης. Πάλι, με πολιτικές αποφάσεις αποτράπηκε ο εκτροχιασμός μας. Η μεγάλη πλειοψηφία των τεχνοκρατών είχε προδιαγράψει και το Grexit και το τέλος της ζώνης του ευρώ. Πολλά δισεκατομμύρια από τα κρυφά θησαυροφυλάκια κερδοσκόπων σκορπίστηκαν και χάθηκαν μετά από συμβουλές τέτοιων τεχνοκρατών.
Με τους τεχνοκράτες, λοιπόν, ή με τους πολιτικούς; Το δίλημμα είναι ψευδές. Και μπορεί να καταστεί και επικίνδυνο. Οι τεχνοκράτες έχουν την ικανότητα καταγραφής των προβλημάτων. Ίσως, και της αποτύπωσης σε ανάγλυφο ποιοτικών στοιχείων. Μπορούν, κάτω από προϋποθέσεις, να περιγράψουν και τα αίτια. Μπορούν να υποδείξουν και έναν αναλυτικό κατάλογο εναλλακτικών προτάσεων. Δεν έχουν, όμως, την ικανότητα να λάβουν τις τελικές αποφάσεις. Δεν έχουν τον ορίζοντα των πολιτικών. Το κυριότερο, δεν έχουν δημοκρατική νομιμοποίηση. Πολύ απλά, δεν λογοδοτούν στο λαό. Στις συνέπειες και επιπτώσεις των προτάσεών τους, δεν τον λαμβάνουν υπόψη τους. Κατά κανόνα. Η δημοσιονομική ευθύνη ανήκει στους πολιτικούς! Όχι στους ακτιβιστές. Με όποιο πρόσωπο. Με όποιο προσωπείο.
Με τους πολιτικούς, λοιπόν; Αδίστακτα ναι. Με δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, να μην αγνοούν, ούτε να αποκρύπτουν τη γνώση των τεχνοκρατών. Και δεύτερον, οι ίδιοι να μη βγαίνουν μέσα από στεγανοποιημένους κομματικούς σωλήνες. Αντίθετα, να αναδεικνύονται στα πεδία μιας ανοικτής κοινωνίας, με ανοικτές διαδικασίες.
Εφημερίδα Πρώτο Θέμα, Κυριακή 16.12.2012