Η Δυτική Θεσσαλονίκη θα αποκτούσε για δεκαετίες ένα ισχυρό τοπόσημο και οι αγελαδοτρόφοι σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα τη σιγουριά ότι το θρεπτικό αγελαδινό γάλα τους θα αγοραζόταν σε καλή τιμή.
Ωστόσο, η αδυναμία της να ακολουθήσει τις εξελίξεις μετά τη δεκαετία του 1980, λανθασμένες επιλογές και πολιτικές, αλλά και ο ανταγωνισμός από τις άλλες μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες του κλάδου έθεσαν τελικά εκτός παιχνιδιού την πρώτη ελληνική γαλακτοβιομηχανία της Βόρειας Ελλάδας.
Από το 1955, όταν η ΑΓΝΟ εμφιάλωσε το πρώτο μπουκάλι παστεριωμένου γάλακτος στη Βόρεια Ελλάδα, μέχρι σήμερα, πέρασαν πολλά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η τότε συνεταιριστική γαλακτοβιομηχανία και σήμερα ιδιοκτησίας του ομίλου Κολιός γνώρισε την άνοδο και την πτώση.
ΜΕ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΡΟΛΟ. Η ίδρυση της ΑΓΝΟ συνέπεσε με την έκρηξη της συνεταιριστικής γαλακτοβιομηχανίας στην Ελλάδα και γρήγορα απέκτησε κυρίαρχο ρόλο στη βορειοελλαδική οικονομία, καθώς απορροφούσε την παραγωγή 6.000 αγελαδοτρόφων στη Μακεδονία. Ηταν η μεγαλύτερη συνεταιριστική επιχείρηση και η πρώτη βιομηχανία παστερίωσης και εμφιάλωσης γάλακτος στη Βόρεια Ελλάδα.
Στην ύπαιθρο η ΑΓΝΟ εφοδίασε τους κτηνοτρόφους με δικό της εξοπλισμό για το άρμεγμα και τη φύλαξη του γάλακτος (παγολεκάνες), ενώ κτηνίατροι της εταιρείας έδιναν συμβουλές στους παραγωγούς. Το γάλα συλλεγόταν από τα βυτία της ΑΓΝΟ και το επόμενο πρωί βρισκόταν στο τραπέζι των καταναλωτών.
Εργαζόμενοι που μίλησαν στα «ΝΕΑ» περιγράφουν ότι στα μέσα της δεκαετίας του \’80 το εργοστάσιο της Σταυρούπολης έφτασε να παστεριώνει περισσότερους από 300 τόνους γάλακτος την ημέρα.
Οι περαστικοί από το εργοστάσιο της Σταυρούπολης, τη δεκαετία του \’80, θυμούνται το μεγάλο περιστρεφόμενο ομοίωμα μπουκαλιού στην είσοδο της μονάδας αλλά και τις διαφημίσεις, την ίδια περίοδο, της ΑΓΝΟ από τον θρύλο της ομάδας μπάσκετ του Αρη, Νίκο Γκάλη. «Η ΑΓΝΟ ήταν το σήμα κατατεθέν για ολόκληρη την Κεντρική Μακεδονία» περιγράφει ο Γιώργος Κοσαξίδης, εργαζόμενος 26 χρόνια στη γαλακτοβιομηχανία.
Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ. Οπως όλα τα συνεταιριστικά εργοστάσια, έτσι και η ΑΓΝΟ δεν είχε μακροπρόθεσμη πολιτική ώστε να αντιμετωπίσει ανταγωνιστικά τα εισαγόμενα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι κρατικές επιχορηγήσεις προς την ΑΓΝΟ δίνονταν αφειδώς και χωρίς έλεγχο, το ίδιο και τα δάνεια από την Αγροτική Τράπεζα. Τοπικοί παράγοντες και πολιτευτές έκαναν «κοινωνική πολιτική» στην πλάτη της εταιρείας με την πρόφαση ότι έπρεπε να προστατευτούν οι αγελαδοτρόφοι.
Το 1993 το εργοστάσιο της ΑΓΝΟ μεταφέρθηκε από τη Σταυρούπολη σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Η ανέγερση του νέου εργοστασίου – ο προϋπολογισμός του ξεπέρασε τα 12 δισ. δραχμές -, κακές επιλογές, διαπιστωμένες παρατυπίες και κακοδιαχείριση (σε ελέγχους που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκαν παρατυπίες στις χρήσεις 1991 – 1995) ήταν μερικές από τις αιτίες που οδήγησαν την ΑΓΝΟ στα χέρια της Αγροτικής Τράπεζας και στη συνέχεια της Κολιός. Εκείνη την περίοδο στην ελληνική αγορά έχουν μπει δυναμικά οι εταιρείες ΔΕΛΤΑ, ΦΑΓΕ και ΜΕΒΓΑΛ. Η ΑΓΝΟ αρχίζει να χάνει προμηθευτές – παραγωγούς από τις ιδιωτικές γαλακτοβιομηχανίες, οι οποίες στα πρότυπα πολυεθνικών εταιρειών εισβάλλουν στην αγορά με νέα προϊόντα και σύγχρονες πολιτικές μάρκετινγκ.
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ. Οι δαπάνες για τον εξοπλισμό του νέου εργοστασίου, όπως περιγράφουν εργαζόμενοι της μονάδας, ήταν υπέρογκες για την εποχή, καταγγέλλουν μάλιστα ότι γίνονταν χωρίς κανέναν έλεγχο, όπως και οι κρατικές επιδοτήσεις. Στα μέσα της δεκαετίας του \’90 ανταγωνίστριες γαλακτοβιομηχανίες της ΑΓΝΟ κατήγγειλαν στην Κομισιόν ότι το ελληνικό Δημόσιο επιχορηγούσε με αδιαφανείς διαδικασίες τη συνεταιριστική γαλακτοβιομηχανία. «Τα έσοδα των επιχορηγήσεων δεν παρουσιάζονταν ως κέρδη και η βορειοελλαδική γαλακτοβιομηχανία δεν είχε φορολογικές επιβαρύνσεις», λένε. Είναι η αρχή της πτώσης.
Το 1998 η Αγροτική Τράπεζα αναλαμβάνει προσωρινά τη διοίκηση της ΑΓΝΟ και το 1999 η γαλακτοβιομηχανία τίθεται σε καθεστώς εκκαθάρισης. Η ΑΓΝΟ πέρασε έτσι στην ιδιοκτησία της ΑΤΕ, συστήθηκε σε ΑΕ και το 2003 έπειτα από δύο διαγωνισμούς η γαλακτοβιομηχανία αγοράζεται από την εταιρεία Κολιός, απαλλαγμένη από κάθε χρέος της.
Η ΑΓΝΟ είχε ανάγκη από νέα πνοή και φιλοσοφία, χρειαζόταν καινούργιο σχεδιασμό για να παραμείνει στον στίβο της αγοράς πατώντας γερά στα πόδια της, που είχαν βρεθεί μετέωρα. Ωστόσο η πώληση και ιδιωτικοποίησή της δεν είναι από τις περιπτώσεις που θα μείνουν στην επιχειρηματική ιστορία για την επιτυχή έκβασή τους. Από το 2003 μέχρι και το 2011, οι ζημιογόνες χρήσεις διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς διακοπή, με αποτέλεσμα οι συνολικές ζημιές της εταιρείας να ξεπερνούν σήμερα τα 50 εκατ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι το ίδιο διάστημα οι πωλήσεις της διπλασιάστηκαν και από τα 33,5 εκατ. ευρώ (2003) το 2011 έφτασαν τα 67,554 εκατ. ευρώ.
Πριν περάσει μία δεκαετία από την πώλησή της στον όμιλο τυροκομικών προϊόντων Κολιός, σήμερα βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη για δεύτερη φορά με την οικονομική κατάρρευση και πλέον παίζει το τελευταίο χαρτί για τη σωτηρία της καταθέτοντας αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 99.
tanea.gr