Σα να ξάπλωσες και να σε καθοδηγεί η ψυχή σου σε χίλια μονοπάτια. Μονοπάτια που παραδόξως προσδιορίζουν το ποιος είσαι και τι θες, πέρα από το συμβατό. Αντισυμβατικό και το μυθιστόρημα, όπως και ο πρωταγωνιστής του, όπως και κάθε ατόφια ψυχή.
Το μυθιστόρημα κινείται σε δύο ταχύτητες: την παραμυθένια και την πραγματική. Και αναλόγως κινείται κι η γραφή του συγγραφέα. Δύσκολο εγχείρημα, αποτέλεσμα μοναδικό, καθώς η διαχείριση του θέματος είναι προσωπική για τον καθένα, άρα και για τον ίδιο τον συγγραφέα. Οι επιλογές, η ελεύθερη βούληση, οι κοινωνικές επιταγές. Θέματα ανεξάντλητα και κάθε εποχή με διαφορετικά προβλήματα.
Η μουσικότητα διατρέχει όχι μόνο τον ρυθμό του αλλά και την ίδια τη φύση του μυθιστορήματος. Ομολογουμένως, ο Λευτέρης Κουλιεράκης έχει αδιαμφισβήτητα τη μαεστρία να μετουσιώνει τη μουσική μέσα του σε δημιουργία.
Αυτό που σε καθηλώνει περισσότερο όμως είναι η οικειότητα της ονειρικής διάστασης. Δεν είναι πάντα εφικτό αυτό. Δίνεται μία αίσθηση μέσα από το μυθιστόρημα ότι η ψυχή και η ζωή της είναι εντελώς ανεξάρτητες από τη ζωή που ζούμε εδώ, σ’ αυτή τη γη. Ίσως αυτό να είναι και ο λόγος που αισθάνεσαι αυτήν την οικειότητα. Ξέρεις ότι έχεις έρθει εδώ για κάποιο λόγο, για να κάνεις αυτό το ταξίδι κι έπειτα η ψυχή σου να επιστρέψει και να καταθέσει την εμπειρία της. Είναι μία φόρμα που όχι τόσο για παρηγοριά αλλά για σκέψη και για αναζήτηση, τροφοδοτεί τη συναίσθησή μας.
Οι αποφάσεις μας είναι κάτι πιο πέρα από το απλό, το βατό, η ζωή μας είναι πολύ περισσότερο ρευστή απ’ ό,τι επιδιώκουμε. Ακριβώς γιατί η ψυχή μας, που την κουμαντάρει, είναι άρριζη, είναι ελεύθερη, είναι αυτή που ξεπερνά σώμα, ταυτότητα, φύλο, status.
Ένα τέτοιο μυθιστόρημα θα μπορούσε να απενοχοποιήσει τη σουρεαλιστική γραφή, τη μεταμοντέρνα. Ο Λευτέρης Κουλιεράκης, άθελά του -ή και ηθελημένα, δεν το ξέρει κανείς αυτό- άνοιξε το δρόμο.
Σε μία εποχή και κοινωνία που δύσκολα αποδέχεσαι το διαφορετικό, το αισθαντικό, αυτό που είναι πέρα από αυτό που ακούς, βλέπεις και γεύεσαι, ο συγγραφέας με το μυθιστόρημά του παγιώνει την πηγαία γραφή. Κι όταν λέω πηγαία εννοώ αυτή που απορρέει απευθείας από την ψυχή. Κι ο τομέας που απευθύνεται πέρα από την ύλη και το συμβατό είναι ένας τομέας που πρόκειται να συζητηθεί πολύ.
Ταξίδι στ’ αστέρια και στα έγκατα της γης. Κάπως έτσι μπορεί να χαρακτηριστεί το νέο μυθιστόρημα του Λευτέρη Κουλιεράκη. Δεν είναι εύκολο να το ακολουθήσεις αν δεν είσαι κι εσύ βαθύς κι ελαφρύς. Περίεργος συνδυασμός χαρακτηριστικών; Όχι, αντιθέτως η πένα του είναι αυτή που σε πάει στα πιο μύχια μονοπάτια της ψυχής σου και ταυτόχρονα έχεις την αίσθηση ότι αιωρείσαι. Σαν άρριζος.
*Ελισάβετ Σπαντιδάκη είναι κριτικός λογοτεχνίας.
protagon.gr