Να φοβούνται οι ελληνικές εισηγμένες από την άνοδο του αμερικανικού νομίσματος; Γιατί μπορεί αυτό να επηρεάσει τα μεγέθη τους; Από την άνοδο του δολαρίου επηρεάζονται οι εταιρείες που συναλλάσσονται με το δολάριο. Η ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ κάνει πιο ακριβές τις εισαγωγές πρώτων υλών που τιμολογούνται σε αμερικανικό νόμισμα και έτσι αυξάνει το κόστος παραγωγής στο βιομηχανικό και μεταποιητικό τομέα . Κατά κύριο λόγο από τις διακυμάνσεις της ισοτιμίας δολάριο και ευρώ επηρεάζονται oι εταιρείες ενέργειας, οι βιομηχανίες τροφίμων που αγοράζουν από ΗΠΑ, οι εταιρείες πλαστικών, συσκευασίας και οι τσιμεντοβιομηχανίες.
Ωστόσο, όλες οι μεγάλες εξαγωγικές εισηγμένες διαθέτουν τμήμα hedging για να αντιμετωπίζουν τις εν λόγω διακυμάνσεις στις χώρες που δραστηριοποιούνται. Η αντιστάθμιση κινδύνου είναι συναλλαγή κατά την οποία ο επενδυτής παίρνει μία αντίθετη θέση στην αγορά των παραγώγων από αυτή που ήδη έχει στην υποκείμενη αγορά προκειμένου να την προστατέψει.
Ας πάρουμε τρία παράδειγμα μεγάλων εξαγωγικών εταιρειών που διαπραγματεύονται στο ελληνικό χρηματιστήριο για να εξετάσουμε τι θα ευνοούσε ή όχι την κάθε μία:
TITAN: Την εν λόγω εταιρεία την συμφέρει το υψηλό δολάριο, η αιγυπτιακή και τούρκικη λίρα, γιατί οι πωλήσεις γίνονται στα τοπικά νομίσματα. Ωστόσο, η εικόνα στα EBITDA μετριάζεται γιατί τα λειτουργικά έξοδα και οι πρώτες ύλες είναι πιο ακριβές.
ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ: Επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις τους δολαρίου, καθώς η δραστηριότητα του αλουμινίου θέλει υψηλό δολάριο γιατί οι πωλήσεις γίνονται σε δολάρια ενώ ο βωξίτης, που είναι πρώτη ύλη παράγεται στην Ελλάδα. Αντίθετα, στο θέμα της ενέργειας τη συμφέρει το φθηνό δολάριο γιατί η πρώτη ύλη το φυσικό αέριο κοστίζει σε δολάρια και οι πωλήσεις είναι σε ευρώ.
Flexopack: Η κύρια αγορά της είναι η συσκευασία στην βιομηχανία τροφίμων και ποτών, ενώ άλλες σημαντικές αγορές αποτελούν οι βιομηχανίες εκτυπώσεων και επεξεργασίας ευκάμπτων υλικών συσκευασίας. Κατά την διάρκεια του εννεαμήνου πραγματοποίησε εξαγωγές σε 40 περίπου χώρες. Την εν λόγω εταιρεία δεν επηρεάζει η άνοδος του δολαρίου, καθώς κάνει εισαγωγές από χώρες, κυρίως, με ευρώ όπως Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Σουηδία και δυτική Ευρώπη. Εξαγωγές κάνει κυρίως σε Αυστρία, Αυστραλία, Βέλγιο, Σουηδία, Γερμανία Ισραήλ, Πολωνία, Τουρκία, ΗΠΑ και Ρωσία. Επομένως, τη συμφέρει πτώση του ευρώ και άνοδος του δολαρίου.
Σημειώνεται ότι οι μετοχές των παραπάνω εταιρειών σημείωσαν άνοδο στη συνεδρίαση της πέμπτης, μία ημέρα μετά την ανακοίνωσης της ανακοίνωσης από τη Fed.
Το νόμισμα έχει πάντα… δυο όψεις
Η μία όψη του νομίσματος βλέπει το ευρώ πιο φθηνό, δηλαδή κάνει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές -και τις ελληνικές- πιο ελκυστικές. Η άλλη όψη του νομίσματος βλέπει τις εισαγωγικές επιχειρήσεις από ΗΠΑ και κυρίως τις εταιρείες ενέργειας να επιβαρύνονται λόγω ανατίμησης του δολαρίου. Επηρεάζονται αρνητικά όχι μόνο όσες εισάγουν προϊόντα και υπηρεσίες από τις ΗΠΑ, αλλά και αυτές που εισάγουν αγαθά που αποτιμώνται σε αμερικανικά δολάρια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πετρέλαιο που επηρεάζει με τη σειρά του την τιμή του φυσικού αερίου και όλων των παραγόμενων προϊόντων και υποπροϊόντων –από πλαστικά και λάστιχα μέχρι το κόστος της ενέργειας.
«Υποθέτοντας όλους τους άλλους παράγοντες σταθερούς, μια αποδυνάμωση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου έχει σε γενικές γραμμές θετική επίδραση στις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών της Ελλάδας σε χώρες εκτός ευρώ (και αντίστροφα). Στον αντίποδα, μια ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ καθιστά πιο ακριβές τις εισαγωγές πρώτων υλών που τιμολογούνται σε δολάριο και συνεπών αυξάνει το κόστος παραγωγής στο βιομηχανικό και μεταποιητικό τομέα (και αντίστροφα)», σχολιάζει ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Eurobank Πλάτωνας Μονοκρούσος.
Εμμέσως πλην σαφώς, αλλά με διαφορετική προσέγγιση, συμφωνεί και ο κορυφαίος επενδυτικός και τραπεζικός οίκος Berenberg. Σε ανάλυσή του σημειώνει ότι η μικρή περικοπή του προγράμματος αγοράς ομολόγων από τη Fed θα οδηγήσει και πάλι σε αγορά τίτλων που θα αντιστοιχούν στο 3% του αμερικανικού ΑΕΠ σε ένα χρόνο. Έπειτα, τα επιτόκια η Fed θα τα κρατήσει στα σημερινά μηδενικά επίπεδα μέχρι να πέσει η ανεργία στο 6,5%. Η Berenberg θεωρεί ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τα μέσα του 2014. Μετά η Fed θα παρατηρεί πιο σύνθετους δείκτες για την ανεργία και θα έχει στραμμένο το βλέμμα και στον πληθωρισμό. Με άλλα λόγια, δεν περιμένει κάποια μεταβολή πριν από τα τέλη του 2015.
Δολάριο και ενέργεια
Κι όμως, στατιστικά έχει αποδειχθεί ότι όταν αυξάνεται το δολάριο πέφτει η τιμή του πετρελαίου. Χαρακτηριστική περίπτωση, αλλά από την ανάποδη, ήταν το 2008 κατά τη διάρκεια της κρίσης: το δολάριο είχε πέσει στο ναδίρ και η τιμή του πετρελαίου είχε σπάσει κάθε ρεκόρ! Αυτή η στατιστική παρατήρηση σε συνδυασμό με τη συμφωνία με το Ιράν (και την κόντρα του με τον ΟΠΕΚ) οδηγεί τους αναλυτές στο συμπέρασμα ότι μάλλον το πετρέλαιο θα κινηθεί σταθεροποιητικά ή πτωτικά παρά ανοδικά.
Μία άλλη επίπτωση είναι η εξής: επενδυτές και επιχειρήσεις που έχουν επενδύσεις (assets) στις ΗΠΑ θα ωφεληθούν από την υπεραξία που θα δώσει η ανατίμηση του δολαρίου. Από την άλλη κινδυνεύουν να χάσουν από την πτώση των τιμών των επενδύσεων (ακίνητα, ομόλογα, μετοχές) εξαιτίας της απόφασης της Fed.
Το αντίστροφο ισχύει για την Ευρωζώνη: οι ευρωπαϊκές μετοχές, τα ευρωπαϊκά ομόλογα κλπ θα γίνουν πιο φθηνά για τους Αμερικανούς επενδυτές. Από την άλλη, όσοι είχαν επενδύσει με δολάρια στην Ευρωζώνη, θα χάσουν με την υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου.
Ετσι, λοιπόν η ζυγαριά μεταξύ ζημιών και κερδών έχει σχέση με τους εξής παράγοντες:
Πρώτον, πότε εισήλθε ο κάθε επενδυτής σε κάθε αγορά και σε ποια τιμή.
Δεύτερον, αν έχει λάβει θέσεις αντιστάθμισης συναλλαγματικού κινδύνου.
Τρίτον, πόσο τελικά η απόφαση της Fed θα επηρεάσει τη συναλλαγματική ισοτιμία και τις τιμές ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων.
Τι σημαίνει για την οικονομία
Μεγάλοι τραπεζικοί οργανισμοί περίμεναν πως και πως αυτή την απόφαση για να “δικαιωθούν” που είχαν πουλήσει ομόλογα με στόχο να τα αγοράσουν στις αρχές του 2014 σε χαμηλότερες τιμές.
Τι θα γίνει όμως στην περίπτωση που η ανατίμηση του δολαρίου γίνει μία μόνιμη κατάσταση; Τότε πράγματι υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία και στις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τους καθηγητές Οικονομικών Ρ. Καμπαρέλο (ΜΙΤ) και Φ. Τζιαβάζι (Bocconi University), το 56% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται προς τρίτες χώρες (εκτός Ευρωζώνης) με κύριους πελάτες τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Επιπλέον, το 70% των ελληνικών εξαγωγών αφορά στον τουρισμό. Οι καθηγητές υπολόγισαν ότι μία υποτίμηση του ευρώ κατά 30% θα μειώσει σημαντικά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Η υποτίμηση του ευρώ κατά 15% σε ένα έτος ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών κατά 8,4%. Δηλαδή, προκύπτει όφελος περίπου 1 δισ. ευρώ. Ανάλογη είναι η αρνητική επίπτωση στις εισαγωγές.
Επιπλέον, η Morgan Stanley έχει υπολογίζει ότι η υποτίμηση της σταθμισμένης ισοτιμίας του ευρώ κατά 10% προκαλεί ενίσχυση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της Ευρωζώνης κατά 0,2 έως 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, το επόμενο έτος της υποτίμησης. Εάν αυτό ισχύει και στην περίπτωση της Ελλάδας, τότε η υποτίμηση του ευρώ κατά 15% ενισχύει το ελληνικό ΑΕΠ κατά 980 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, επιβεβαιώνεται περίπου το ποσό των 1 δισ., σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των καθηγητών Καμπαρέλο και Τζιαβάζι.
Παράλληλα, η υποτίμηση του ευρώ προκαλεί πληθωρισμό. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η ανατίμηση του ευρώ κατά 10% ενισχύει τον πληθωρισμό κατά 0,7 της μονάδας, ένα χρόνο μετά την ανατίμηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει για την Ελλάδα ότι οι καταναλωτές επιβαρύνονται με περίπου 1.700 ευρώ τον χρόνο από το κόστος ζωής. Η άνοδος των τιμών από εισαγόμενα προϊόντα εκτός Ευρωζώνης μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω μείωση της ζήτησης.
Η επίπτωση αυτή είναι σημαντική για την Ελλάδα, καθώς πάνω από το 70% του ελληνικού ΑΕΠ στηρίζεται στην κατανάλωση. Αυτό πρακτικά σημαίνει μεγαλύτερη συρρίκνωση της οικονομίας, δηλαδή βαθύτερη ύφεση και υψηλότερος πληθωρισμός. Με άλλα λόγια, μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση, που διευκολύνει τη δημοσιονομική προσαρμογή.
newmoney.gr