Η μείωση της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Στη ζώνη του ευρώ, τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Νοεμβρίου 2013 δείχνουν αρνητική πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις της τάξεως του -3,6% σε ετήσια βάση. Μάλιστα, σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ η μείωση ήταν πολύ μεγαλύτερη: Στην Ισπανία -13,4%, στην Ιταλία -6,3%, στην Πορτογαλία -5,6%, στην Κύπρο -5,2%, όταν η αντίστοιχη μείωση στην Ελλάδα ήταν -4,6%.
Στις οικονομίες όπου η τραπεζική χρηματοδότηση – και όχι η προσφυγή στην αγορά κεφαλαίων — είναι η επικρατέστερη μορφή εξωτερικής χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, είναι φανερό ότι οι επιπτώσεις της μείωσής της είναι δυσμενέστερες.
Όπως σημείωσε, πολλές τράπεζες είναι φειδωλές στη χορήγηση δανείων μέχρι να ξεκαθαρίσει πλήρως η εικόνα των ισολογισμών τους και να αποσαφηνιστούν οι κεφαλαιακές τους ανάγκες μετά τη διεξαγωγή των stress-tests.
Οι επιλογές για εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης
Όπως σημείωσε ο Γ. Προβόπουλος, έχει παρατηρηθεί ότι με τις πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης οι υγιείς επιχειρήσεις χρηματοδοτούν οι ίδιες την επέκταση των εργασιών τους, αποδίδοντας μικρότερο μέρισμα στους μετόχους με αντάλλαγμα την αναμενόμενη μελλοντική υπεραξία.
Ειδικότερα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις με μακροχρόνιες και σταθερές εμπορικές συνεργασίες, ένας εναλλακτικός τρόπος χρηματοδότησης είναι η διεκδίκηση επιπρόσθετων εμπορικών πιστώσεων (trade credit) από τις εταιρίες του εξωτερικού με τις οποίες συναλλάσσονται.
Σημαντική πηγή εναλλακτικής χρηματοδότησης είναι και η άντληση κεφαλαίων από τις κεφαλαιαγορές. Ήδη μέσα στο 2013 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις άντλησαν σημαντικά ποσά μέσω έκδοσης εταιρικών ομολόγων. Τέτοιες πηγές χρηματοδότησης θα αυξάνονται καθώς θα βελτιώνονται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό οι προσδοκίες και θα εμπεδώνεται σταδιακά η εμπιστοσύνη στις προοπτικές της οικονομίας μας.
Μία άλλη διέξοδος, τέλος, είναι η αξιοποίηση των προγραμμάτων συγχρηματοδότησης δανείων και εγγυοδοσίας με πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Εκτιμάται ότι, συνολικά, οι πόροι από τα διαρθρωτικά ταμεία, τις αγορές ομολόγων, το χρηματιστήριο και την ΕΤΕπ μπορούν να καλύψουν μεγάλο μέρος του χρηματοδοτικού κενού της οικονομίας.
Όπως σημείωσε ο Γ. Προβόπουλος «εκεί που υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υποκεφαλαιοποίησης εταιριών πρέπει να υπάρξουν κινήσεις πρωτίστως από την πλευρά των μετόχων για την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων τους. Οι επιχειρήσεις οφείλουν εξάλλου στο σύνολό τους να αναλάβουν πρωτοβουλίες αναδιάρθρωσης και οργανωτικής ανασύνταξης, να επιδιώξουν συνεργασίες ή συγχωνεύσεις και να αξιοποιήσουν δίκτυα και συνέργειες που διευκολύνουν τον έλεγχο του κόστους και τον προσανατολισμό προς αγορές του εξωτερικού».
Ταυτόχρονα προειδοποίησε ότι οι πολιτικές των τραπεζών εφεξής θα πρέπει να στηρίζονται σε ένα νέο πλαίσιο παροχής πιστώσεων και διαχείρισης κινδύνων.
Όπως είπε, θα πρέπει να αποφευχθούν οι τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά τη δεκαετία πριν από την κρίση, όταν ένα μεγάλο μέρος των πιστώσεων κατευθύνθηκε προς επενδύσεις σε κατοικίες και κατανάλωση.
Ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε την ανάγκη οι νέες πιστώσεις να κατευθύνονται σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και προοπτικές ανάπτυξης.\”Εξυπακούεται\”, ανέφερε χαρακτηριστικά, \”ότι με έναν τέτοιο προσανατολισμό του τραπεζικού συστήματος, θα ήταν ανώφελο και επικίνδυνο να αφεθούν χρόνια αδύναμες, υποκεφαλαιοποιημένες και υπερχρεωμένες επιχειρήσεις να λειτουργούν\”.
newmoney.gr