Ο υποδειχθείς από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα[i] και από το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης[ii] κοινός υποψήφιος κ.Εκμελεντίν Ιχσάνογλου[iii], ο οποίος αποκαλείται από τα δύο αυτά κόμματα ως ο«υποψήφιος (κοινής) στέγης»[iv], παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, διότι, στο πρόσωπό του έγινε μία προσπάθεια συγκερασμού αντιτιθεμένων και αντιφατικών ιδιοτήτων, όπως του συντηρητικού, του δημοκράτη, του εθνικιστή και του οπαδού του κοσμικού κράτους.
Η ανίχνευση των τεσσάρων αυτών ιδιοτήτων στο ίδιο πρόσωπο ισοδυναμεί με άσκηση τετραγωνισμού του κύκλου!
Τούτο θα γίνει καλύτερα κατανοητό, αν δούμε κάποια στοιχεία του βιογραφικού του.
Ο κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου γεννήθηκε στο Κάϊρο, στην Αίγυπτο το 1943.Πως αυτό; Διότι ο πατέρας του ο Ιχσάν Εφέντι σε ηλικία 22 ετών, το 1924, έτος καταργήσεως του Χαλιφάτου από τον Ατατούρκ, μετοίκησε στην Αίγυπτο ακολουθώντας τον προτελευταίο Σεϊχουλισλάμη[v] Μουσταφά Σαμπρί Εφέντι,[vi] ο οποίος συγκαταλεγόταν μεταξύ των 150 οικογενειών που εκδιώχθηκαν από το επικρατήσαν Κεμαλικό καθεστώς, διότι είχαν συνεργασθεί ή είχαν άλλους δεσμούς (συγγενείας αίματος ή αγχιστείας) με το ανατραπέν αυτοκρατορικό καθεστώς ή συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις κατοχής.[vii] Από αυτούς αφαιρέθηκε η τουρκική ιθαγένεια και τους απαγορεύτηκε η επάνοδος στην χώρα.
Σημειωτέον ότι, ενώ ο Ιχσάν Εφέντι, άλλωςτε σε ηλικία μόλις 22 ετών, δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των εκδιωχθέντων, ο προτελευταίος Σεϊχουλισλάμης Μουσταφά Σαμπρί Εφέντι ήταν μεταξύ των εκδιωχθέντων «προδοτών της πατρίδος».[viii]
Εκεί λοιπόν, στο Κάϊρο της Αιγύπτου, ο Ιχσάν Εφέντι, πνευματικό τέκνο του προτελευταίου Σεϊχουλισλάμη Μουσταφά Σαμπρί Εφέντι και υπό την καθοδήγηση αυτού, συνέχισε τις θεολογικές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αλ-Άζχαρ, περιώνυμο πανεπιστήμιο της Μουσουλμανικής Θεολογίας και έγινε Νομοδιδάσκαλος του Ισλάμ.[ix]
Εργάστηκε στο Τμήμα Οθωμανικών Αρχείων των Βασιλικών Ανακτόρων.
Ο Ιχσάν Εφέντι παντρεύτηκε την Σενιγέ Χανήμ[x], Ροδίτισα Τούρκισα και ευσεβή Μουσουλμάνα.
Η προϊστορία του πατέρα του, το οικογενειακό και ευρύτερα κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε, ανατράφηκε και διαπαιδαγωγήθηκε ο κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του.
Σημειωτέον ότι, ο κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου, ο οποίος ήλθε στην Τουρκία σε ηλικία 27 ετών το 1970,έζησε μέσα στους κύκλους των «αντιφρονούντων» της τουρκικής διασποράς. Αυτοί οι «αντιφρονούντες», οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν επέστρεψαν στην Τουρκία είτε διότι δεν τους επετράπη η επάνοδος, είτε διότι, ενώ τους επετράπη η παλιννόστηση, φοβήθηκαν τον επαναπατρισμό, είχαν τολμήσει να αντιταχθούν στις ριζοσπαστικές, επαναστατικές μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ, και συγκεκριμένα στην κατάργηση της Μοναρχίας και του Χαλιφάτου καθώς και στην εγκαθίδρυση του κοσμικού κράτους.
Ο ίδιος αυτοχαρακτηρίστηκε στην συνέντευξη που έδωσε στο τηλεοπτικό κανάλι CNNTURK την 1Η Ιουλίου, ως ένας «ευσεβής Μουσουλμάνος». Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είναι πολύ καλός γνώστης της Αραβικής γλώσσας και του Αραβικού πολιτισμού, το προφίλ του παρέχει τα εχέγγυα εκείνα, τα οποία προσελκύουν τους συντηρητικούς θρησκευόμενους Τούρκους Μουσουλμάνους.
Άλλωςτε έχει και το επιπρόσθετο προσόν της προϋπηρεσίας του επί είκοσι-τέσσερα (24) χρόνια (1980-2004) ως επικεφαλής του Κέντρου Ερευνών Ισλαμικής Ιστορίας, Τέχνης και Πολιτισμού[xi] και επί δέκα (10) χρόνια (2004-2014) ως Γενικού Γραμματέα της Οργάνωσης Ισλαμικών Κρατών.
Το πρόβλημα του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος συνίσταται στην αδυναμία του να διευρύνει την εκλογική βάση του. Συγκεκριμένα, ότι και να κάνει, δεν μπορεί να πάρει ψήφους από τα δεξιά του.
Είναι το κόμμα που εκφράζει τον αυταρχικό Κεμαλισμό, τον καταπιεστικό τουρκικό εθνικισμό και την εξ’ ίσου καταπιεστική και βιαίως επιβληθείσα εκκοσμίκευση του τουρκικού κράτους. Είναι το κόμμα των νοσταλγών, ακόμα και των υποστηρικτών της στρατιωτικής κηδεμονίας.
Η υποψηφιότης του κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου αποσκοπεί ακριβώς στην διείσδυση του στην εκλογική δεξαμενή του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και στην απόσπαση της ψήφου των «δυσαρεστημένων» συντηρητικών θρησκευομένων Τούρκων.
Πράγματι ο κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου, χάρη στο προφίλ του που περιγράψαμε προηγουμένως, έχει αυτή την διεισδυτική ικανότητα. Συμπαθής, ευπρεπής, αξιοπρεπής, μετριοπαθής, ένας πραγματικός «Sir» στην πίστα των προεδρικών εκλογών της Τουρκίας, θα μπορέσει να ανακόψει την πορεία του κ. Ρετζέπ Ταϋγίπ Έρντογαν προς το Προεδρικό Μέγαρο;
Η υποστήριξη της υποψηφιότητας του κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου και από το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης είναι σημαντική κατά τούτο: ότι η εκλογική δεξαμενή του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης και του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης είναι κοινή.
Το λαϊκό έρεισμα αυτών των δύο κομμάτων είναι κοινό. Με άλλα λόγια, και τα δύο αυτά κόμματα «ψαρεύουν στα ίδια νερά».
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, σύμφωνα με το σκεπτικό της υποδείξεως κοινού υποψηφίου από τα δύο αυτά κόμματα, ο κ. Εκμελεντίν Ιχσάνογλου θα μπορούσε να προκαλέσει μία δόνηση των νερών αυτών, ώστε να προκληθεί ένα κύμα ή μία ροή υδάτων προς την υποψηφιότητά του.
Αξιοπρόσεκτη είναι η τρίτη υποψηφιότης που είναι εκείνη του κ.Σελαχαττίν Ντεμίρτας, [xii]συμπροέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών[xiii] και βουλευτού του Νομού Χακιάρι.
O κ. Σελαχαττίν Ντεμίρτας απευθύνεται όχι μόνο στην εκλογική βάση του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών και του Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας, αλλά σε όλους τους δημοκράτες, τους φιλελεύθερους, τους αριστερούς, τους αντιπολιτευόμενους, οι οποίοι ζουν με το όραμα μιάς (δυτικού τύπου) δημοκρατίας, όπου όλοι οι πολίτες ζουν υπό συνθήκες πραγματικής ισότητος, όπου η εθνική καταγωγή, η θρησκεία, το δόγμα ή η μητρική γλώσσα των ατόμων κατ’ ουδένα τρόπο επηρεάζουν την νομική κατάστασή τους, όπου μία πραγματικά ανεξάρτητη και ανεπηρέαστη δικαιοσύνη θα είναι ο εγγυητής της νομικής ασφάλειας των πολιτών.
Είναι προφανές ότι, ο κ. Σελαχαττίν Ντεμίρτας προσπαθεί να πάρει ψήφους και από άλλες περιοχές της Τουρκίας, όχι μόνο από την Ν.Α. Τουρκία, όπου ζει ένας γηγενής κουρδικός πληθυσμός.
Για τον λόγο αυτό δηλώνει με έμφαση «Ότι κι΄αν συμβεί, δεν πρόκειται να πάρουμε όπλα στα χέρια μας», «ψήφος σε εμένα δεν σημαίνει ψήφο στο HDP».
Εντυπωσιάζει η επίμονη αναφορά του στην « ειρηνική αδελφική συμβίωση (Τούρκων και Κούρδων)» αποβλέποντας προφανώς στον κατευνασμό του φόβου μεγάλης μερίδας των Τούρκων για πιθανό ενδεχόμενο απώλειας εδαφών με την αποσκίρτηση των Ν.Α. επαρχιών της Τουρκίας, όπου ζει ένας αριθμητικά σημαντικός αυτόχθων κουρδικός πληθυσμός.
Όμως, η εμμονή του στην ανάγκη ενισχύσεως των αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοικήσεως ενισχύει την καχυποψία των Τούρκων για «υστερόβουλη» πολιτική, η οποία ως τελικό σκοπό θέτει την «ανεξαρτητοποίηση» των Ν.Α. επαρχιών της Τουρκίας, όπου ζει ο αυτόχθων κουρδικός πληθυσμός, διά της «αποκεντρώσεως».
Συμπαθής, δημοφιλής στην λαϊκή βάση του HDP και του BDP, ετοιμόλογος, καλός χειριστής του τουρκικού λόγου, ο Κούρδος κ. Σελαχαττίν Ντεμίρτας θα δώσει διέξοδο στους οραματιστές ενός σύγχρονου (δυτικού τύπου) δημοκρατικού κοινοβουλευτικού πολιτεύματος;
Eιδικώτερα, θα δώσει διέξοδο στους νέους ηλικίας 18-25 ετών που πρωτοστάτησαν στα γεγονότα της Πλατείας Ταξίμ το περασμένο καλοκαίρι;
Oι νέοι αυτοί βρίσκονται «εγκλωβισμένοι» μεταξύ δύο υποψηφίων, του κ. Έρντογαν και του κ. Εκμελεττίν Ιχσάνογλου, οι οποίοι γνωστοποιούν δημοσίως τους δεσμούς τους με την Μουσουλμανική θρησκεία και κάνουν πολιτική αναφορά σε αυτή.
Όμως το μήνυμα των διαδηλωτών στην Πλατεία Ταξίμ πριν από ένα χρόνο ήταν η έκφραση βουλήσεως των εκδυτικισμένων/ εξευρωπαϊσμένων Τούρκων, των αποκαλουμένων και «Λευκών Τούρκων» να διατηρηθεί ο πολιτικός και κυρίως ο πολιτιστικός προσανατολισμός της Τουρκίας προς την Δύση και όχι προς τον πολιτιστικά αραβοκρατούμενο Μουσουλμανικό κόσμο.
Σήμερα όμως υπάρχει η αίσθηση εδώ στην Τουρκία ότι, ο σουλτάνος Ταϋγίπ ο Μεγαλοπρεπής κατευθύνει την χώρα πολιτικά και πολιτιστικά προς την «Αραβική Μέση Ανατολή».
Σημειωτέον ότι, και ο κ. Εκμελεττίν Ιχσάνογλου προβαίνει σε αυτή την επισήμανση, δηλώνοντας ότι, εάν ο κ. Έρντογαν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μας προκύψει ένας «αυτοκράτωρ»[xiv] ο οποίος θα εγκαθιδρύσει «δικτατορία τύπου Μέσης Ανατολής»!
Το γεγονός είναι ότι, για πρώτη φορά, εννέα δεκαετίες μετά την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους, όχι απλώς αμφισβητείται ο προσδιορισθείς από τον ιδρυτή του κράτους αυτού Κεμάλ Ατατούρκ ευρωπαϊκός πολιτικός και πολιτιστικός προσανατολισμός της Τουρκίας, αλλά επαναπροσδιορίζεται αυτός ο προσανατολισμός με νέα κατεύθυνση: την «Αραβική Μέση Ανατολή».
Να γιατί οι επικείμενες προεδρικές εκλογές της Τουρκίας έχουν βαρύνουσα σπουδαιότητα για το πολιτικό μέλλον της χώρας και για τις εξελίξεις στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή.
[i] (CHP) Από τα αρχικά των τουρκικών λέξεων Cumhuriyet Halk Partisi.
[ii] (MHP) Από τα αρχικά των τουρκικών λέξεων Milli Harekat Partisi.
[iii] Ekmeleddin İhsanoğlu.Το όνομα Ekmeleddin είναι αραβικό και σημαίνει τον Μουσουλμάνο, ο οποίος εκπληρώνει τις θρησκευτικές υποχρεώσεις του, δηλαδή τις πέντε (5) στήλες του Ισλάμ, που είναι 1. η πίστη, 2.η προσευχή, 3.η ελεημοσύνη, 4. η νηστεία κατά τον ιερό μήνα του Ραμαζάν και 5. το προσκύνημα στην Μέκκα τουλάχιστον μία φορά στην ζωή.
[iv] Çatı aday
[v] Şeyhülislam.Ο ανώτατος θρησκευτικός αξιωματούχος του Οθωμανικού Κράτους. Εθεωρείτο η υψίστη αυθεντία σε θέματα εφαρμογής και ερμηνείας του Ιερού Νόμου. Επί των θεμάτων αυτών απεφαίνετο με την έκδοση «γνωμοδοτήσεων» (fetva), οι οποίες είχαν ισχύ νόμου.
[vi] Mustafa Sabri Efendi (1869-1954).Διετέλεσε Σεϊχουλισλάμης κατά διαστήματα το 1919 και 1920.
[vii] Ως δυνάμεις κατοχής νοούνται τα κράτη εκείνα, τα οποία δυνάμει της Συνθήκης των Σεβρών του 1920 κατέλαβαν περιοχές του εναπομείναντος εδαφικού κορμού του Οθωμανικού κράτους. Είναι δε τα κράτη αυτά η Ελλάδα, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ιταλία.
[viii] Vatan haini.
[ix] İslam alimi.
[x] Seniye hanım.
[xi] Εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη και είναι το πρώτο επικουρικό όργανο της Οργάνωσης Ισλαμικών Κρατών.
[xii] Selahattin Demirtaş. Κούρδος της φυλής των Ζάζα, γεννήθηκε το 1973 στο Πάλου του Νομού ‘Ελαζιγ.
[xiii] (HDP) Από τα αρχικά των τουρκικών λέξεων Halkların Demokratik Partisi. Θεωρείται το alter ego του Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας, του BDP από τα αρχικά των τουρκικών λέξεων Barış ve Demokrasi Partisi.
[xiv] Σημειωτέον ότι ο κ. Εκμελεττίν Ιχσάνογλου, άριστος γνώστης της Αραβικής και των Οθωμανικών Τουρκικών, χρησιμοποιεί την αραβο-περσική λέξη «padişah» που σημαίνει ο «βασιλεύς των βασιλέων».