Ότι δηλαδή η είσοδος του ΔΝΤ στις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της Ελλάδας, δεν θα ήταν μια \”σανίδα σωτηρίας για τη χώρα\” -πόσο μάλλον για τη κοινωνία- ούτε θα είχε σύντομο χρονικό διάστημα.
Θυμίζω μονάχα ότι η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου δήλωνε αρχικά ότι το 2011 η χώρα θα έβγαινε στις αγορές και θα υπήρξε ανάπτυξη, δήλωση που…ανανεώνεται κάθε χρόνο από τους μετέπειτα πρωθυπουργούς, εκλεγμένους και μη.
Δεν θα χρειάζεται να αποτυπώσω με αριθμούς και στατιστικές τα όσα ζούμε. Είναι γνωστά, έχουν γραφτεί και σχολιαστεί αμέτρητες φορές, αφήστε που σε κάποιες περιπτώσεις δεν αποτυπώνουν ολόκληρη την εικόνα.
Ένα παράδειγμα ωστόσο θα μπορούσε να είναι ο κατώτατος μισθός. Προφανώς και υπάρχει τυπικά κατώτατος μισθός στην Ελλάδα, την ίδια ώρα όμως που…δεν υπάρχει. Οι ελεύθερες σχέσεις εργασίας, έριξαν τους μισθούς, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, στα επίπεδα του 1980 κατρακυλώντας από τη \”γενιά των 700 ευρώ\” του 2009, στη γενιά των 250 ευρώ του 2014. Στο παραπάνω προσθέστε ότι στην πρώτη περίπτωση επρόκειτο για τη γενιά κάτω των 25 ετών, ενώ στη δεύτερη, για τη γενιά των 30ρηδων.
Η υποτίμηση της αξίας της εργασίας και ειδικότερα η δυνατότητα να ζει ο εργαζόμενος με αξιοπρέπεια, να αμείβεται δηλαδή για να μπορεί απλά και μόνο να επιβιώνει, ήταν ένα από τα βασικά σημεία της συμφωνίας με το ΔΝΤ. Δηλαδή η εσωτερική υποτίμηση αφού δεν υπάρχει μηχανισμός υποτίμησης στο ενιαίο νόμισμα.
Δεν χρειάζεται πιστεύω να αναφέρω ότι φυσιολογικά, σύμφωνα δηλαδή με το…αόρατο χέρι της αγοράς, θα έπρεπε να έχουν μειωθεί και οι τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, γεγονός που μέχρι τώρα δεν το έχουμε ζήσει, με μικρές -φωτεινές- εξαιρέσεις.
Όσο κι αν δεν φαίνεται τελικά, αυτοί που ζουν και αντικρίζουν καθημερινά το πιο σκληρό πρόσωπο της κρίσης δεν είναι ούτε οι συνταξιούχοι ούτε οι νεότεροι που ζουν στην Ελλάδα (χωρίς φυσικά να υπονοώ ότι οι άνθρωποι αυτών των ηλικιακών κατηγοριών διαβιώνουν καλά). Αλλά η κρίσιμη γενιά όσων γεννήθηκαν γύρω στο 1980. Δηλαδή αυτοί που προσέγγιζαν τα 30 τους χρόνια όταν η χώρα επέλεξε το μνημόνιο ως λύση.
\”Η πιο ευνοημένη γενιά\” κατά πολλούς μέχρι τότε, καθώς \”ούτε πόλεμο, ούτε εμφύλιο, ούτε χούντα, ούτε στερήσεις είχε ζήσει”.
Η γενιά που μεγάλωσε μέσα στο όνειρο της \”ανάπτυξης και της ευημερίας\”, που είχε στην πλειοψηφία της τη δυνατότητα να σπουδάσει, να επιλέξει το επάγγελμα που ήθελε (αν και αυτό φυσικά ορίζεται και από τις κατευθύνσεις που δίνουν οι εκάστοτε πολιτικές), που τέλος πάντων δεν πείνασε…
Αυτή η γενιά των \”80ρηδων και γύρω\” που μπήκε στην αγορά εργασίας κατά μέσο όρο κοντά στο 2003, που δούλεψε γιατί είχε σε ένα βαθμό και τα κίνητρα να το κάνει, που κόπιασε γιατί έπεσε πάνω στα…ελαστικά ωράρια για να κερδίσει μια θέση αορίστου στον ιδιωτικό τομέα, που απέκτησε εμπειρίες και πήρε πρωτοβουλίες για την εξέλιξη της δουλειάς της, που, που, που…Και που σήμερα βρίσκεται ουσιαστικά μεταξύ ανεργίας και κακοπληρωμένης εργασίας, εξωτερικού και επιστροφή στο σπίτι της μαμάς και του μπαμπά. Που αδυνατεί να σχεδιάσει έστω και τη προοπτική της συμβίωσης με το έτερον ήμισυ (για δική της οικογένεια ούτε λόγος).
Κοντά στα 30 λοιπόν το 2010, αυτή η γενιά σήμερα, που είναι \”ακριβή\” για τα \”νέα δεδομένα\”, που \”μιλάει πολύ\” αιτία απόλυσης ή μη εύρεσης εργασίας για τα \”νέα δεδομένα\”, που \”θέλει και ασφάλιση\”, \”ασύμφορη για τα νέα δεδομένα\”, που \”έχει γνώμη\”, \”επικίνδυνη για τα νέα δεδομένα\”, που \”είχε ή σχεδίαζε να φτιάξει τη ζωή της\”, \”κατάρα για τα νέα δεδομένα\”.
Αυτή η γενιά, που παρά το γεγονός ότι θυσίασε μια σειρά από τις απολαύσεις της ζωής για να γίνει \”ανταγωνιστική\” όπως επέβαλλε το οικονομικό περιβάλλον, σήμερα, κοιτάζει το μέλλον και αντιλαμβάνεται ότι χάθηκε η πιο σημαντική 10ετία της ζωής της. Είναι δεμένη, δεν βλέπει \”φως στην άκρη του τούνελ\” για να πάρει μια ανάσα και να συνεχίσει.
Γιατί την κορόιδεψαν ακόμα και μέσα στη χρεοκοπία της χώρας. Γιατί όμως και η ίδια παρά τις…γραφικές -όπως κατηγορούνταν- εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν τον κανόνα, πήγε με το κύμα της χαράς και της ανεμελιάς όσων της έλεγαν δικομματισμός και πολιτικοί εκπρόσωποί του που εναλλάσσονταν στην εξουσία.
Αλλά κυρίως γιατί μπροστά στη χρεοκοπία της χώρας έσκυψε το κεφάλι, δεν αντιμετώπισε τον εσωτερικό της φόβο για τα υλικά αγαθά, δεν αντιστάθηκε, δεν τόλμησε να περάσει στην απέναντι πλευρά και σήμερα πληρώνει το τίμημα της νοοτροπίας της.
Δυστυχώς όμως, αυτό το τίμημα, το πληρώνουν όλοι. Ακόμα και οι λίγοι που προσπάθησαν και συνεχίζουν να προσπαθούν στην οικοδόμηση μιας διαφορετικής αντίληψης και νοοτροπίας για την ίδια τη ζωή και τις αξίες της.
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος οικονομολόγος για να αντιληφθεί ότι στην καλύτερη περίπτωση, και κάτω από προϋποθέσεις που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί, σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον γεμάτο αντιθέσεις και ακραίους ανταγωνισμούς με προσήλωση στον νεοφιλελευθερισμό, δεν πρόκειται να αλλάξει η πραγματικότητα (τουλάχιστον) πριν το 2020. Όταν δηλαδή αυτή η γενιά θα έχει πατήσει τα 40.
Μια δεκαετία χαμένη για την \”ευνοημένη γενιά του 80\” που αναζητά ευκαιριακούς τρόπους επιβίωσης, με πυξίδα ξανά τον ατομισμό, κλείνοντας πάλι τα μάτια μπροστά στη λεηλασία της.
Όπως ακριβώς έκανε στη \”χρυσή\” δεκαετία του…εκσυγχρονισμού και της \”ισχυρής Ελλάδας\” του Κ. Σημίτη, της \”καλύτερης Ελλάδας\” του Κ. Καραμανλή, του \”λεφτά υπάρχουν\” του Γ. Παπανδρέου και της \”επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου\” των Σαμαρά-Βενιζέλου-Κουβέλη.
Αυτή είναι η γενιά που εξαφανίστηκε μέσω Καστελόριζου εκείνο το μεσημέρι του Απρίλη του 2010 (και από τους συνεχιστές αυτής της πολιτικής) στερώντας της ελπίδες και όνειρα και μέλλον.
Λεωνίδας Σακλαμπάνης
Δημοσιογράφος