Τις μέρες αυτές ,μετά τις πολύ έντονες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις στο νησί μας, που είχαν σαν αποτέλεσμα την υπερπλήρωση με το υγρό της ζωής ,το νερό, του φράγματος του Αποσελέμη, που θεωρείται ένα πολύ σημαντικό αναπτυξιακό έργο το οποίο είχε εξαγγέλλετο επίσημα επι τρεις δεκαετίες (1975-2005) ,από τέσσερις πρωθυπουργούς, χωρίς να είχε ξεκινήσει μέχρι τότε .
Με το γέμισμα του δόθηκε αποστομωτική απάντηση σε όλους τους<< φραγματοσκεπτικιστές >>, που πολέμησαν με πάθος την κατασκευή του με το σύνθημα << δεν θα γεμίσει ποτέ;>> <<το έργο είναι φαραωνικό και πεταμένα λεφτά>>.
Σήμερα λοιπόν το φράγμα αυτό αποτελεί ένα μεγάλο ταμιευτήρα νερού , καλής ποιότητας ,μετά δε την επεξεργασία του από υπερσύγχρονα διυλιστήρια θα δώσει ,για αρκετά χρόνια ,λύση στη λειψυδρία και στον κίνδυνο ερημοποίησης ,που απειλεί την βόρεια ακτή της Ανατολικής Κρήτης .
Παράλληλα αποτελεί ένα γραφικό υγροβιότοπο , με εκατοντάδες πάπιες και άλλα αποδημητικά πουλιά και μία πρώτης τάξεως αξιοθέατη περιοχή τουριστικής αναψυχής…
Η κατασκευή του όμως πέρασε από μεγάλες περιπέτειες .
Μια πραγματική Οδύσσεια.
Για την ιστορία και μόνο αξίζει να αναφέρουμε το όλο ιστορικό αλλά και για λόγους παραδειγματισμού στους νεότερους ,ώστε στο μέλλον να στηρίζουν τις προσπάθειες για την κατασκευή αναπτυξιακών έργων, ενισχύοντας την τοπική οικονομία που χειμάζεται και όχι να στέκονται εμπόδιο ,με διάφορες αιτιάσεις ,πραγματικές η φανταστικές, σαμποτάροντας τα…
Η αρχική ιδέα, για την ανάγκη κατασκευής ενός τόσο μεγάλου ,για την τοπική κλίμακα ,έργου χάνεται κάπου στα μέσα της δεκαετίας 1950-1960…
Το πρώτο ,όμως, ουσιαστικό βήμα έγινε όταν η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) εγκρίθηκε ,στις 28/08/1996 με Κοινή Απόφαση των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Γεωργίας κ.κ. Κώστα Λαλιώτη και Στέφανου Τζουμάκα.
Η κοινή αυτή Απόφαση έλαβε υπόψη της μια σειρά αποφάσεων, μεταξύ των οποίων το υπ’ αριθμ. 103/17-03-95 έγγραφο της Ν.Α. Λασιθίου, καθώς και το υπ’ αριθμ. 91/19-04-95 έγγραφο του Ν.Σ. Ηρακλείου.
Ο ρόλος των τότε Ν.Α. Ηρακλείου & Λασιθίου ουσιαστικά εξαντλήθηκε με τις παραπάνω εγκρίσεις του 1995.
Από το έτος, όμως, 2000 και μετά είδαν το φως της δημοσιότητας ποικίλες αντιδράσεις από το Δήμο Χερσονήσου, το Τοπικό Συμβούλιο Κασταμονίτσας, το Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος και παραδοσιακών οικισμών περιοχής Χερσονήσου, αλλά και άλλους κοινωνικούς φορείς και ιδιαίτερα από τοπικό Πολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος μάλιστα κατέφυγε στις 15-01-2001 ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ,με αίτημα ακύρωσης της παραπάνω Κοινής Απόφασης των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Γεωργίας περί «εγκρίσεως Περιβαλλοντικών όρων για τα έργα υδροδότησης Ηρακλείου Κρήτης και του Φράγματος Αποσελέμη».
Το Συμβούλιο της Επικρατείας στις 23-10-2001 απέρριψε την αίτηση αυτή, για τυπικούς λόγους, χωρίς όμως να μπει στην ουσία.
Στις 29-01-2003, ενόψει της επικείμενης δημοπράτησης του Φράγματος, προσήλθαν στην ΝΑΗ, μέλη της Επιτροπής Αγώνα κατά του Φράγματος ζήτησαν την ακύρωση της, με κύρια επιχειρήματα μεταξύ άλλων «ότι το φράγμα θα είναι καταστροφή για την περιοχή…» «….η κατασκευή του Φράγματος θα δημιουργήσει μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα…..», «…δεν έχουμε πειστεί ότι θα λυθεί το πρόβλημα της λειψυδρίας της περιοχής και της πόλης του Ηρακλείου…» χαρακτήρισαν, δε, το έργο «επιζήμιο και μη ωφέλιμο για την περιοχή».
Απαντώντας στην Επιτροπή Αγώνα, τότε, τονίσαμε ως ΝΑΗ ,ότι το Φράγμα Αποσελέμη είναι αίτημα 30 χρόνων των κατοίκων του Ηρακλείου και ότι πρόκειται για ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο, που με κανένα τρόπο δεν πρέπει να υπάρξει διακοπή της προόδου κατασκευής του, εκτός κι αν υπάρξουν αδιάσειστα στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τις απόψεις της Επιτροπής αγώνα.
Για λόγους κοινωνικής ευαισθησίας ,μάλιστα και επειδή πιστεύαμε στην αναγκαιότητα της κοινωνικής συναίνεσης δεσμεύτηκαμε να προκαλέσουμε συνάντηση πολυμελούς αντιπροσωπείας κοινωνικών φορέων του Ηρακλείου με την Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κα Βάσω Παπανδρέου και τους Γενικούς Γραμματείς κ.κ. Τάκη Βασιλείου και τον μακαρίτη Σταύρο Καμπέλη, δηλώνοντας ότι δεν είμεθα καθόλου ευτυχείς που ενός τέτοιου μεγάλου έργου πνοής για το Νομό, όπως το είχαμε φανταστεί, αμφισβητείται ακόμα και η σκοπιμότητα της κατασκευής του, λίγο πριν τη δημοπράτησή του.
Με επιστολή με ημερομηνία 29-01-2003 προς την Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. την ενημερώσαμε για τις απόψεις της επιτροπής αγώνα και για το ότι είχε δημιουργηθεί έκρυθμη κατάσταση στην περιοχή του Φράγματος, μετά την παρεμπόδιση, από ομάδα πολιτών, της λειτουργίας γεωτρυπάνου, που πραγματοποιούσε σχετική γεωλογική έρευνα.
Με την επιστολή μας αυτή, επίσης, τονίσαμε ότι είναι επιβεβλημένη η συνάντηση της Υπουργού με κατοίκους της περιοχής, των οποίων τα επιχειρήματα έχουν επενδυθεί επιστημονικά από απόψεις τριών Καθηγητών Ανωτάτων Επιστημονικών Ιδρυμάτων (κ.κ. Τσακίρη, Καλλέργη, Μονόπωλη), ελπίζοντας ότι με αυτή θα υπάρξει ειρήνευση στους κατοίκους της περιοχής, αφού τους δοθούν οι δέουσες απαντήσεις και διασκεδαστούν οι επιφυλάξεις τους.
Η πρότασή μας αυτή βρήκε ανταπόκριση από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και πραγματοποιήθηκε συνάντηση στις 06/02/2003 με την πολιτική ηγεσία και Επιστήμονες του Υπουργείου, με την παρουσία αντιπροσωπείας από το Ηράκλειο.
Κατά τη συνάντηση αυτή έγινε μια ευρεία ανταλλαγή απόψεων, τέθηκαν, δε, από όλες τις πλευρές ποικίλα ερωτήματα, αναλύθηκαν οι θέσεις και οι απόψεις εκατέρωθεν και δόθηκαν απαντήσεις από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και υπηρεσιακούς παράγοντες.
Το γενικό συμπέρασμα που εξήχθη από τη συνάντηση αυτή ήταν ΝΑΙ ΣΤΟ ΦΡΑΓΜΑ, αλλά με ελαχιστοποίηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και με ταυτόχρονη κοινωνική ευαισθησία απέναντι στα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι της περιοχής, με την κατασκευή και λειτουργία του Φράγματος, με εφαρμογή εξειδικευμένων προγραμμάτων οικονομικής της αναβάθμισης.
Το έργο δημοπρατήθηκε το 2003, αλλά μετά από αλλεπάλληλες προσφυγές των τεχνικών εταιρειών ακυρώθηκε και επαναδημοπρατήθηκε μετά από δύο περίπου χρόνια στις 17/02/05, ενώ το διάστημα αυτό ολοκληρώθηκαν οι σχετικές απαλλοτριώσεις των απαιτουμένων, για την κατασκευή του Φράγματος, εκτάσεων.
Το φθινόπωρο του 2004 ήρθαν στο φως δημοσιογραφικές πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες επρόκειτο να ματαιωθεί η κατασκευή του Φράγματος.
Για το περιεχόμενο των δημοσιευμάτων αυτών ο Δήμος Ηρακλείου, με επιστολή του προς του Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Σουφλιά εξέφραζε τη δυσάρεστη έκπληξή του γι’ αυτό και αφού τόνιζε την αναγκαιότητα της κατασκευής του Φράγματος για το μέλλον της Ανατολικής Κρήτης ζήτησε να πληροφορηθεί για την πορεία εξέλιξης του έργου αυτού.
Πριν την δημοπράτηση του έργου παρόμοια δημοσιεύματα, κατά της σκοπιμότητας κατασκευής του Φράγματος, είδαν το φως της δημοσιότητας στον τοπικό, αλλά και στον Αθηναϊκό τύπο.
Στις 02/02/05 μας επισκέφθηκαν ,στην ΝΑΗ, αντιπροσωπεία των κατοίκων των Ποταμιών, οι οποίοι μου εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους και την αγωνία τους για τις επιπτώσεις της κατασκευής του Φράγματος στη ζωή τους και μας ζήτησαν να αναλάβουμε πρωτοβουλία ανάδειξης του προβλήματος, ώστε να απαντηθούν πειστικά τα ερωτήματά για να εξευρεθεί κάποια λύση κοινά αποδεκτή.
Δεσμεύτήκαμε να το πράξουμε, ανακοινώνοντας ότι θα προκαλέσουμε μία ευρεία σύσκεψη γι’ αυτό στην ΝΑΗ, από την οποία προσδοκούσαμε να προσεγγίσουμε, όσο γίνεται πιο κοντά, την αλήθεια, η οποία, σαφώς, είναι μόνο μία και έχει, δυστυχώς, καταστεί ομιχλώδης, λόγω των αλληλοσυγκρουόμενων απόψεων Επιστημόνων, περί το Φράγμα «Αποσελέμη», με αποτέλεσμα να έχει προκληθεί σύγχυση.
Λίγες μέρες μετά λάβαμε ένα τηλεφώνημα από τον Υφυπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Θεμιστοκλή Ξανθόπουλο, ο οποίος μας ζήτησε να συναντηθούμε στο Υπουργείο το Σάββατο 5 Φεβρουαρίου, συγχαίροντάς μας για την πρωτοβουλία μας αυτή, την οποία, όπως μας είπε, πληροφορήθηκε από τις εφημερίδες.
Η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε παρουσία πολλών επιστημόνων συνεργατών του, κατά την οποία συζητήσαμε την διαδικασία που θα ακολουθηθεί στην επίμαχη σύσκεψη, στην οποία μάλιστα δήλωσε τη συμμετοχή του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με 11 εκπροσώπους.
Στις 14/02/2005 ολιγομελής αντιπροσωπεία των Κατοίκων Ποταμιών, Έξω και Μέσα Λακωνίων και Κριτσάς επισκέφθηκαν τη Νομαρχία Ηρακλείου και επέδωσαν ψήφισμα , με το οποίο εξεδήλωσαν ξανά την αντίθεσή τους για την κατασκευή του Φράγματος.
Η ΝΑΗ τους έκανε γνωστές τις πάγιες θέσεις της Νομαρχίας Ηρακλείου, οι οποίες είναι:
- ότι είναι τεράστια η ανάγκη κάλυψης των υδρευτικών αναγκών του Ηρακλείου και ιδιαίτερα των Βορείων Παραλίων Ηρακλείου & Λασιθίου μέχρι τον Άγιο Νικόλαο, λόγω της εξάντλησης των υπογείων υδάτων από την υπεράντληση που έχει ως αποτέλεσμα την υφαλμύρωσή τους.
- Η κατασκευή του Φράγματος υπάγεται αποκλειστικά στην αρμοδιότητα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
- Ο ρόλος της Νομαρχίας Ηρακλείου περιορίστηκε, κατά Νόμον, στην έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Φράγματος, που έγινε το 1995.
- Τους ανακοίνωσαν, δε, την πρωτοβουλία μας να συγκαλέσουμε τη επίμαχη σύσκεψη, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, στα πλαίσια ενός οργανωμένου διαλόγου με θέμα «την εκτίμηση των απαιτουμένων δράσεων για την ελαχιστοποίηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την κατασκευή & λειτουργία του Φράγματος Αποσελέμη»,
Η πρωτοβουλία αυτή της Νομαρχίας Ηρακλείου ήταν απόλυτα συμβατή με τις αρμοδιότητές της, ως φορέας κοινωνικού ελέγχου και εποπτείας εφαρμογής των όρων της Μ.Π.Ε., που ενέκρινε το 1995.
Στις 16/02/05 τέσσερα μέλη της Επιτροπής Αγώνα, αφού επανέλαβαν τις επιφυλάξεις τους για την κατασκευή του Φράγματος, το οποίο θα εδημοπρατείτο την επομένη, μας δήλωσαν ότι, παρά τις επιφυλάξεις τους, θα συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο διάλογο και συζητήσαμε τις λεπτομέρειες της διαδικασίας ,γεγονός που μας χαροποίησε.
Έτσι πραγματοποιήθηκε ,η ιστορική σύσκεψη, στις 21/Φεβρουαρίου/2005, στην αίθουσα του τότε Νομαρχιακού Συμβουλίου με την συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων.
Στον πρόλογο μου, ως Νομάρχης και ως έχων την πρωτοβουλία της πρόσκλησης της επίμαχης συνάντησης ,των δύο “εμπόλεμων” μερών, τόνισα τα παρακάτω:
“Η ευθύνη όλων μας είναι μεγάλη, αλλά ιδιαίτερα της επιστημονικής κοινότητας. Είναι παράδοξο ο ένας επιστήμονας υψηλού κύρους να λέει άσπρο και ένας άλλος, αντίστοιχου κύρους, να λέει μαύρο και πίσω από την κάθε άποψη να στοιχίζονται πολίτες που, όπως είναι φυσικό, δεν διαθέτουν ειδικές γνώσεις και να δημιουργείται μια επικίνδυνη κοινωνική πόλωση.
Μόνη λύση ο δημοκρατικός διάλογος, που ποτέ δεν έβλαψε, αντίθετα μάλιστα, πάντα ωφέλησε. Με αυτόν θα προσεγγίσουμε, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το πρόβλημα και θα εξεύρουμε την κοινής αποδοχής λυτρωτική λύση, που θα προκύψει από αυτόν το διάλογο, ως η τελική συνισταμένη των επί μέρους συνιστωσών απόψεων.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά παρακάθονται στο ίδιο τραπέζι επιστήμονες, που έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις πάνω στο θέμα, ενώ μέχρι σήμερα ακούγαμε ή διαβάζαμε παράλληλους μονολόγους.
Δεν θα υπάρξουν νικητές και ηττημένοι από αυτό το διάλογο. Ωφελημένος, οπωσδήποτε, θα είναι ο λαός του Ηρακλείου.
Παρακαλώ να κρατήσουμε χαμηλούς τόνους, να διευκολύνουμε την απρόσκοπτη διατύπωση των απόψεων των επιστημόνων που θα ακουστούν και στις οποίες πρέπει εμείς, οι μη ειδικοί, να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή, διευκολύνοντας το λόγο και τον αντίλογο, ώστε επιστρατεύοντας την κρίση μας να εξάγουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα, τα οποία θα είναι χρήσιμα για όλους μας και πάνω από όλα για τον τόπο μας.
Η συνεδρίαση όλη θα μαγνητοσκοπηθεί και θα μαγνητοφωνηθεί.
Οι προτάσεις και οι θέσεις όλων των πλευρών θα καταγραφούν και αφού αποκωδικοποιηθούν, με απόλυτα αντικειμενικό τρόπο, θα εξάγουμε τα συμπεράσματα της σημερινής σύσκεψης, που θα ανακοινωθούν το συντομότερο δυνατό.”
Η ιστορική ,πραγματικά, αυτή σύσκεψη , στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, καθόσον διέλυσε το ομιχλώδες τοπίο ,που κάλυπτε το όλο ζήτημα ,γύρω από το μεγάλης σημασίας ,για την οικονομία του τόπου, αναπτυξιακό αυτό έργο.
Μετά από πολύωρο εξαντλητικό διάλογο,διπιστώθηκε
Ότι οι διαφορετικές απόψεις των επιστημόνων “γκουρού” των “φραγματοσκεπτικιστών” ,των οποίων οι δημοσιευμένες απόψεις ,στον τύπο ,τοπικό και αθηναϊκό έδιδαν την εντύπωση και όχι άδικα, ότι έφθαναν στα όρια αμφισβήτησης της ίδιας της “ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ” του φράγματος,αποδείχτηκε ,ότι περιορίστηκαν σε παρατηρήσεις που αφορούσαν στην ΟΣΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΙΓΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ.
Η ΛΥΤΡΩΤΙΚΗ αυτή ΟΜΟΦΩΝΗ κατάληξη απετέλεσε την αφετηρία εκτόνωσης των όποιων αντιρρήσεων της τοπικής κοινωνίας και σηματοδότησε την χωρίς εμπόδια έναρξη των εργασιών κατασκευής του σημαντικού αυτού έργου ώστε να είμαστε σήμερα στην ευχάριστη θέση,υποστηρικτές και μη του φράγματος να χαιρόμαστε την υπερπλήρωση του από τις πρόσφατες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις΄
ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΑΓΚΑΘΙ ΟΜΩΣ,ΕΙΝΑΙ, Η ΜΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΛΙΓΩΝ ΠΡΩΗΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΣΦΕΝΤΥΛΙΟΥ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ Ο ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΟΥΣ, ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΤΑΒΥΘΙΖΟΝΤΑΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΑ ΝΕΡΑ ,ΉΤΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΟΧΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ,ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ…
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ, ΟΜΩΣ, ΑΥΤΟ ,ΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΑΝ ΦΤΑΙΕΙ , ΣΤΙΓΜΑΤΙΖΕΙ ΗΘΙΚΑ ΤΟ ΚΑΤΑ ΑΛΛΑ ΩΡΑΙΟ ΕΡΓΟ. ΚΑΘΗΚΟΝ ΛΟΙΠΟΝ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ (,ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ,ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ,ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ) ΝΑ ΑΡΟΥΝ ΤΗΝ ΑΔΙΚΙΑ ΑΥΤΗ ΜΕ ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ, ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, ΑΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΒΥΘΙΖΟΜΕΝΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ,ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΚΑΤΌΙΚΩΝ ΣΦΕΝΤΥΛΙΟΥ, ΚΟΝΤΑ΄ΣΤΙΣ ΠΑΤΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΕΣΤΙΕΣ.”