Η πρόσφατη οικονομική κρίση στη χώρα μας , αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχει διαμορφώσει εκείνες τις ιδιαίτερες συνθήκες που επιβάλλουν και κάνουν επιτακτική την ανάγκη για τη βελτίωση τόσο του πλαισίου, όσο και αυτού του περιβάλλοντος, που αφορά στην ανταγωνιστικότητα και κινητικότητα των επιχειρήσεων. Προκύπτει ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης σοβαρών κοινωνικών προκλήσεων και θεμάτων, όπως είναι το περιβάλλον , η υγεία , η καταπολέμηση κάθε μορφής ανεργίας και της μετανάστευσης των νέων στο εξωτερικό , της πιο δυναμικής ομάδας του πληθυσμού .
Στα νέα δεδομένα που προκύπτουν και στις συνθήκες που διαμορφώνονται , ο επανασχεδιασμός και η ενδυνάμωση της ΕΡΕΥΝΑΣ και της ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ , μπορεί να συντελέσει στην αντιμετώπιση παγκόσμιων και εθνικών προκλήσεων . Ακόμη μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της παραγωγικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης , βελτιώνοντας τους παραδοσιακούς τρόπους άσκησης της επιχειρηματικής και οικονομικής δραστηριότητας .
Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που έχει βάση τη γνώση , το ανθρώπινο δυναμικό , την έρευνα και καινοτομία .Η εγκεκριμένη στρατηγική ” Ευρώπη 2020 ” επιδιώκει τρεις σημαντικούς στόχους :
• ΤΗΝ ΕΞΥΠΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ,με την οικοδόμηση της οικονομίας στη γνώση και την καινοτομία,
• ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ , με την πραγμάτωση μιας ανταγωνιστικής οικονομίας που θα αξιοποιεί αποτελεσματικά τους διαθέσιμους πόρους και θα ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στο περιβάλλον , και
• ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥΣ , η οποία προωθεί μια οικονομία που διασφαλίζει και εγγυάται υψηλή απασχόληση και πραγματώνει την κοινωνική και γεωγραφική συνοχή .
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της στρατηγικής ” Ευρώπη 2020 ” , επιδιώκει τη δημιουργία μιας “ένωσης καινοτομίας” και αναδυκνύει την έννοια της Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Έρευνα και την Καινοτομία . Η “στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης ” τίθεται ως βασική προϋπόθεση προκειμένου τα κράτη- μέλη της Ε. Ε. Να λάβουν οικονομική στήριξη για επενδύσεις στην έρευνα ,και καινοτομία , απο Ευρωπαϊκά Ταμεία Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων ( ΕΤΠΑ, ΕΚΤ κα) .Κάθε χώρα καλείται να διαμορφώσει εθνική και περιφερειακή στρατηγική έρευνας και καινοτομίας που στοχεύουν στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και την αξιοποίηση του δυναμικού της στην έρευνα και καινοτομία .
Η Ελληνική Κυβέρνηση , πρόσφατα με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Οικονομίας, Υποδομών , Ναυτιλίας και Τουρισμού και Πολιτισμού , Παιδείας και Θρησκευμάτων , μετά από σχετική απόφαση του Συμβουλίου Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης ενέκρινε την Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης 2014-2020.
Παρά το γεγονός , ότι η Ελλάδα έχει να επιδείξει ισχυρά σημεία και επιδόσεις στα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα , διαθέτει σημαντική ελληνική εκπροσώπηση σε διεθνή ερευνητικά δίκτυα και υψηλή ερευνητική κοινότητα στο εξωτερικό δεν τα έχει αξιοποιήσει αποτελεσματικά , ώστε να ξεπεραστούν διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας και να ενσωματωθεί η ερευνητική δραστηριότητα στις παραγωγικές διαδικασίες .
Οι επενδύσεις στην παιδεία , στην επιστήμη, στην έρευνα , στην τεχνολογική ανάπτυξη και στην καινοτομία, αποτελούν βασικό εργαλείο και ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο που θα είναι ΒΙΩΣΙΜΟ και ΕΞΥΠΝΟ και θα υποστηρίζεται από την καινοτομία και την υψηλή κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού.
Η Εθνική Στρατηγική για την Έξυπνη Εξειδίκευση προϋποθέτει και επιδιώκει την αποτελεσματική, αποδοτική και συνδυαστική χρήση των διαθέσιμων πόρων με σκοπό την ενίσχυση της καινοτομίας, την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού καθώς και τη δημιουργία συνθηκών ανταγωνιστικότητας στους κλάδους της οικονομίας.
Πρέπει να εμπνέεται από το όραμα που δίνει προτεραιότητα στον άνθρωπο και στην κοινωνία, για ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά και την πολιτιστική δημιουργία .
Επιδίωξη της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης είναι η στοχευμένη παραγωγική ανασυγκρότηση της Χώρας, με βασικό πυλώνα την έρευνα , την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία για την άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων και τη δημιουργία βιώσιμης απασχόλησης . Με σεβασμό στον άνθρωπο και στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στον πολιτισμό. Επίσης η στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης αναμένεται να συμβάλλει στη δημιουργία σταθερών σχέσεων εργασίας και γενικότερα στη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για την αποτελεσματική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας .
Τομείς προτεραιότητας της έξυπνης εξειδίκευσης είναι:
• Αγρό- διατροφή
• Βιοεπιστήμες και Υγεία -Φάρμακα
•Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών
• Ενέργεια
•Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη
•Μεταφορές
• Υλικά – Κατασκευές
• Πολιτισμός- Τουρισμός
Το Σχέδιο Δράσης υλοποίησης και εφαρμογής της Στρατηγικής για την Έξυπνη Εξειδίκευση θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΠ Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία ( ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020. Το ΕΠ Ανθρώπινου Δυναμικού και Δια Βίου Μάθησης και το HORIZON 2020. Εκτός αυτών θα συνδυαστούν και άλλα κονδύλια , μορφές ενίσχυσης , φορολογικά κίνητρα και διαρθρωτικές αλλαγές , ως και η θέσπιση νέων χρηματοδοτικων´ εργαλείων . Ο συνολικός προϋπολογισμός της χρηματοδότησης για την ΕθνικήΣτρατηγική στην Έρευνα και την Καινοτομία ανέρχεται στο ποσοστών 3·648·844·092 € μέχρι το 2020 .
Για να λειτουργήσει το σύστημα και να επιτευχθεί η έξυπνη εξειδίκευση είναι απαραίτητο ένα αποτελεσματικό σύστημα με συγκεκριμένους ρόλους και όργανα . Βασική απαίτηση αυτού του συστήματος είναι η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων και ο συντονισμός μεταξύ των φορέων της κεντρικής διοίκησης και των περιφερειακού επιπέδου λειτουργιών του συστήματος . Αποφασιστικά όργανα με σημαντικούς ρόλους ειναι το Συμβούλιο Στρτηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης και τα Περιφερειακά Συμβούλια στις 13 Περιφέρειες της χώρας .
Ο Ζαχαρίας Δοξαστάκης είναι τέως Δήμαρχος Χερσονήσου