Μια σημαντική διάκριση έλαβε ο Καθηγητής Φυσικών Καταστροφών της Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, Κώστας Συνολάκης με την εκλογή του χθες σε 45ο τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Είναι η πρώτη θέση ακαδημαϊκού που δίνεται σε καθηγητή από το Πανεπιστήμιο ή το Πολυτεχνείο Κρήτης και αυτό αποτελεί αναγνώριση όχι μόνο του έργου του ίδιου του κ. Συνολάκη αλλά και του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, συνεχάρη σήμερα τον κ. Συνολάκη, τονίζοντας ότι μέσα από τους καθηγητές και τους ερευνητές αναδεικνύεται διεθνώς το εκπαιδευτικό ίδρυμα:
Ο κ. Συνολάκης είναι στο Π.Κ. από το 2004, εξελέγη καθηγητής στο ίδρυμα στην πρώτη έδρα φυσικών καταστροφών στην Ελλάδα, παράλληλα με την απασχόλησή του στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια. Είναι καταξιωμένος παγκοσμίως, είναι ο πλέον ειδικός στον τομέα των φυσικών καταστροφών και των τσουνάμι και προφανώς το ότι βρίσκεται στο Π.Κ. προβάλλει το ίδρυμα διεθνώς, γιατί το Πολυτεχνείο αναδείκνυεται μέσα από τους καθηγητές και τους ερευνητές που βρίσκονται στις τάξεις του. Είναι μεγάλη μας η ικανοποίηση για τη διάκριση αυτή και είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε καθηγητή στο Πολυτεχνείο Κρήτης τον κ. Συνολάκη.
Ο ίδιος ο κ. Συνολάκης απέδωσε τα εύσημα και στο έμψυχο δυναμικό του Πολυτεχνείου και τη συλλογική προσπάθεια που γίνεται, καθώς όπως είπε κανείς δεν γίνεται ακαδημαϊκός μόνος του:
Είναι ιδιαίτερα μεγάλη χαρά για μένα καθώς η διάκριση αυτή προβάλλει το Πολυτεχνείο Κρήτης, τους καθηγητές και τους φοιτητές του, γιατί δεν θα ήταν δυνατό να κάνω την έρευνα που έχω κάνει σε όλο τον κόσμο χωρίς τους φοιτητές του Π.Κ και τους συναδέλφους μου και χωρίς τα εργαλεία τα οποία μου έχει δώσει το Πολυτεχνείο. Για παράδειγμα, αν μετράμε κύματα στην Ελλάδα – οι μόνοι που μετράμε κοντά στις παραλίες – είναι γιατί το Π.Κ. αποφάσισε να επενδύσει και να έχουμε κυματομετρητές και γιατί οι φοιτητές και οι συνάδελφοί μου κάνουν αυτή την πάρα πολύ καλή δουλειά. Δεν γίνεται κανείς ακαδημαϊκός μόνος του, συνήθως η τιμή πηγαίνει στον αρχηγό της ομάδας, αλλά είναι μια συλλογική προσπάθεια και κυρίως του Π.Κ. που από την αρχή, έφερε πάρα πολύ καλούς καθηγητές και ερευνητές από όλο τον κόσμο και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι είναι η πρώτη θέση ακαδημαϊκού που δίνεται σε καθηγητή από το Πανεπιστήμιο ή το Πολυτεχνείο Κρήτης. Είναι ένα μεγάλο μπράβο για το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Το Πολυτεχνείο Κρήτη μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικότατο εργαλείο σε επίπεδο έρευνας, ωστόσο η χρηματοδότησή του από το κράτος δεν είναι όσο γενναία θα έπρεπε να είναι για την ενίσχυση του επιστημονικού έργου. Όπως είπε ο κ. Συνολάκης, στην κατεύθυνση της παραγωγής ερευνητικού έργου βοηθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια αλλά και η προσεκτική διαχείριση των Ερευνητικών Κονδυλίων Έρευνας από το Π.Κ. Μάλιστα, χαρακτήρισε το Πολυτεχνείο ως “μπουτικ Πανεπιστήμιο” και το καλύτερο για το μέγεθός του σε επίπεδο δημοσιεύσεων:
Η χρηματοδότηση της έρευνας καθαρά από την Ελλάδα δεν βοηθά. Στο Π.Κ. έχουμε πολλά ερευνητικά προγράμματα από την Ε.Ε. και αυτό βοηθά πάρα πολύ. Το άλλο που βοηθά πολύ είναι ότι γίνεται μια πολύ καλή διαχείριση των Ερευνητικών Κονδυλίων Έρευνας, κάτι που σημαίνει ότι είμαστε από τα λίγα ιδρύματα που μπορούν ακόμα να χρηματοδοτούν έρευνες ή υποτροφίες για φοιτητές ακριβώς γιατί γίνεται πάρα πολύ προσεκτική διαχείριση, δηλαδή, ο ΕΛΚΕ Κρήτης δουλεύει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο σε οποιονδήποτε άλλο ερευνητικό ίδρυμα.
Το γεγονός ότι πολλοί Έλληνες επιστήμονες φεύγουν στο εξωτερικό δεν πρέπει να μας στεναχωρεί γιατί με την παγκοσμιοποίηση τίποτα δεν είναι μόνιμο. Το βασικό είναι να έχουμε στο Π.Κ. και στην Ελλάδα τη “μαγιά” ώστε να μπορούμε να προσελκύουμε τους σωστούς ανθρώπους, τους πιο σωστούς επιστήμονες και αν μπορούμε να τους κρατήσουμε. Οι επιστήμονες που έχουν έρθει στην Ελλάδα, ακόμα και αυτοί που στη συνέχεια έφυγαν στο εξωτερικό, μας έχουν αφήσει στο Π.Κ. μια κουλτούρα που μαζί με το όραμα, τη νοοτροπία και τη δράση όσων βρίσκονται εδώ, βοηθά στο να είναι το εκπαιδευτικό ίδρυμα – τουλάχιστον όσον αφορά σε δημοσιεύσεις – αν όχι το καλύτερο στην Ελλάδα σίγουρα ένα από τα καλύτερα, σε σχέση με το μέγεθός του γιατί είμαστε ένα μικρό Πολυτεχνείο. Είμαστε σαν ένα μικρό “μπουτίκ Πανεπιστήμιο” στην Ελλάδα, το οποίο καταφέρνει σε διεθνείς διακρίσεις να είναι πρώτο και αυτό γιατί υπήρχε η διορατικότητα από την αρχή να έρθουν στο Π.Κ. σωστοί επιστήμονες, σωστοί μηχανικοί και σωστοί φοιτητές.
Το who is who
Η έρευνα του Κώστα Συνολάκη αφορά τις επιπτώσεις σεισμών, τσουνάμι και ακραίων θαλασσίων πλημμυρών και είναι παγκόσμια. Έχει οργανώσει ή συμμετάσχει σε 31 αποστολές πεδίου σε 20 χώρες, σε όλες τις θάλασσες και τους ωκεανούς της γης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι αποστολές και έρευνες πεδίου στην Νέα Γουινέα, Βανουάτου, Μιντόρο, Σουμάτρα, Σρι Λάνκα, Μαλβίδες, Ομάν, Κένυα, Αλεουτίους Νήσους και Μαρκησίους Νήσους. Στις αποστολές στην Νήσο του Πάσχα, Νησιά Μενταβάι, Νήσο του Ροβινσώνα Κρούσου (Juan Fernandes), Νησιά του Σολομώντα, Σαμόα, Χαβάη, Περού, Χιλή, Ιαπωνία και Κεντρική Αμερική έχουν συμμετάσχει πέντε μεταπτυχιακοί φοιτητές του Πολυτεχνείου Κρήτης, ενώ στις έρευνες για παλαιοσεισμούς και παλαιοτσουνάμι σε Ελλάδα και Τουρκία τουλάχιστον άλλοι δέκα φοιτητές και συνεργάτες.
Το υπολογιστικό μοντέλο προσομοίωσης τσουνάμι MOST που ανέπτυξε με τους φοιτητές του στην Αμερική και μετά στο Πολυτεχνείο Κρήτης χρησιμοποιείται επιχειρησιακά από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (ΝΟΑΑ – National Oceanic and Atmospheric Administration) για την έγκαιρη πρόγνωση της διάδοσης των τσουνάμι στον Ειρηνικό, Ινδικό και Ατλαντικό και στην Καραϊβική. Όλες οι παγκόσμιες προγνώσεις από τα δύο κέντρα προειδοποίησης στην Αλάσκα και στην Χαβάη βασίζονται στους υπολογισμούς του MOST, ενώ το μοντέλο του ήδη χρησιμοποιείται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Ο Καθηγητής Συνολάκης ανέπτυξε επίσης τα θεωρητικά μαθηματικά μοντέλα που επεξηγούν γιατί μερικές φορές τα τσουνάμι προκαλούν πρώτα γρήγορη απόσυρση της ακτογραμμής και μετά αναρρίχηση του κύματος, ενώ άλλες φορές παρουσιάζουν πρώτα αναρρίχηση και μετά απόσυρση. Επεξήγησε για πρώτη φορά τις διαφορές μεταξύ θαλασσίων κυμάτων που προξενούνται από κατολισθήσεις και εκείνων που προξενούνται από σεισμούς. Έχει μεταξύ άλλων εργαστεί στην ανάλυση των επιπτώσεων της προϊστορικής έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης στον Μινωικό πολιτισμό.
Το 2004 ο Κώστας Συνολάκης εξελέγη Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στην πρώτη πανεπιστημιακή έδρα πανελλαδικά με αντικείμενο τις φυσικές καταστροφές. Από τότε το Εργαστήριο Φυσικών Καταστροφών ασχολείται με ακραία φαινόμενα όπως σεισμούς και τσουνάμι καθώς και με τις επιπτώσεις κυματισμών σε παραλίες. Οι έρευνες του Εργαστηρίου για διάβρωση παραλιών, μετρήσεις κυμάτων και ρευμάτων στην παράκτια ζώνη έχουν παράγει μελέτες και δεδομένα που αξιοποιούνται από επιστήμονες και ερευνητικά κέντρα σε ολόκληρη την Ελλάδα για την αντιμετώπιση της διάβρωσης αλλά και των ακραίων θαλασσίων πλημμυρών.
Ο Κώστας Συνολάκης, οι φοιτητές του και οι συνεργάτες έχουν συν-δημοσιεύσει περίπου 110 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά με κρίση, συμπεριλαμβανομένων των χρονικών της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών (Royal Society) και τις Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, και έχουν κάνει περίπου 250 δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις σε συνέδρια, κυρίως της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Γεωεπιστημών και της Αμερικανικής Εταιρείας Γεωφυσικής.
Το 2014 ο Καθηγητής Συνολάκης βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γεωεπιστημών (European Geosciences Union) με το βραβείο Sergey Soloviev για έρευνα στις φυσικές καταστροφές. Το βραβείο αναφέρει τις «καταπληκτικές του ερευνητικές συνεισφορές στην μείωση κινδύνων από τσουνάμι που συνδυάζουν θεωρία, εργαστηριακά πειράματα, έρευνες πεδίου και την ανάπτυξη του πλέον διαδεδομένου αριθμητικού κώδικα για τον υπολογισμό των επιπτώσεων τσουνάμι». Το 2015 βραβεύτηκε από την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών (American Society of Civil Engineers) με το βραβείο Moffatt-Nichol, και η επιτροπή αξιολόγησης αναφέρθηκε εκτενώς «στην ευρεία υιοθέτηση και εφαρμογή των ερευνητικών του επιτευγμάτων στην πρόγνωση τσουνάμι και στην αξιολόγηση κινδύνων».
Ο Κώστας Συνολάκης και το Εργαστήριο Φυσικών Καταστροφών του Πολυτεχνείου Κρήτης έχουν συμμετάσχει στην παραγωγή και προβολή ντοκυμαντέρ σχετικών με τις έρευνες πεδίου για σεισμούς, τσουνάμι και παραλίες από τους τηλεοπτικούς σταθμούς National Geographic, Smithsonian, Discovery, Nova, BBC, ZDF, History και Weather Channel.