Όλοι συμφωνούμε σαν λαός είμαστε παραμυθάδες, μας αρέσουν οι ιστορίες, τα παραμύθια, οι μύθοι με διδακτικό ή όχι περιεχόμενο, ενώ διαχρονικά «καταπίνουμε αμάσητο» ότι μας πασάρει ο πολιτικός που «έχει πιάσει» τι θέλουμε να ακούσουμε. Οι ιστορίες σαν εργαλεία πολιτικής είναι σημαντικότατες, μόνο που στο πεδίο αυτό ενδύονται με αληθοφάνεια, συχνά περιέχοντας και επιμέρους ψήγματα αλήθειας. Την σημασία τους, ακόμα και όταν είναι εξόφθαλμα πλασματικές και εκτοξευμένες από πηγές εντελώς αναξιόπιστες, συμπύκνωσε το πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ, ο Γκαίμπελς, με το εμβληματικό «πες πες κάτι θα μείνει».
Η διασπορά ψευδών ειδήσεων, εικόνων, συμπερασμάτων υπήρχε ανέκαθεν από όσους δεν είχαν ενδοιασμό να διαδώσουν μια ψευδή πληροφορία προς όφελος τους, τα τελευταία χρόνια όμως χρόνια με την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων έχουμε περάσει σε μια άλλη, εντελώς διαφορετικά διάσταση. Σε συνδυασμό με την απαρέσκεια προς ότι θεωρούμε κατεστημένο, πολιτικούς και δημοσιογράφους, προτιμάμε να ενημερωνόμαστε από άλλα, ανεπίσημα δίκτυα, είτε από τα λεγόμενα κοινωνικά (Facebook, Twitter, Istagram κτλ), είτε από δήθεν ειδησεογραφικούς ιστότοπους οι οποίοι αναπαραγάγουν, παριστάνοντας τις ενημερωτικές πύλες, ότι τερατολογία συνάδει με τις επιδιώξεις τους. Μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί ενημερώνονται αποκλειστικά από τα κοινωνικά δίκτυα, ενώ και στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι μεγάλο.
Αν και η αντιμετώπιση τους είναι εξαιρετικά απλή, οι περισσότερες ψευδής ειδήσεις αποκαλύπτονται από την αδυναμία διασταύρωσης τους, ο σημερινός κατακλυσμός από πληροφορίες το κάνει σχεδόν αδύνατο. Η ευκολία με την οποία οι Έλληνες πιστέψαμε ότι συμπεριφερόμαστε παθητικά στην επιβολή μνημονίων επειδή μας… ψεκάζουν, ή ότι ένας τύπος έχει τόσα λεφτά να ξεπληρώσει το χρέος της χώρας και να μείνουν κιόλας, είναι χαρακτηριστική. Σε κάθε περίπτωση, επειδή η διασπορά ψευδών ειδήσεων αρχίζει να ανέρχεται στο βασικό στοιχείο πολιτικής, κάτι που αφορά τις ζωές μας και τις ζωές των παιδιών μας πρέπει να αντιδράσουμε. Ας λαμβάνουμε υπόψη κάτι που κάπου διαβάσαμε, όμως δεν είναι ανάγκη να τα πιστεύουμε κιόλας! Ας ελέγχουμε την πατρότητα των ειδήσεων, ποιος τις έγραψε και που, αποδίδοντας στον καθένα την αξιοπιστία που του πρέπει. Τελικά, ας αναλογιστούμε αν τα όσα ακούμε συμφωνούν με την πραγματικότητα που βιώνουμε.
Πριν λίγες ημέρες η Αυγή απέδωσε στον αντιπρόεδρο της ΝΔ μια φράση την οποία ο ίδιος υποστηρίζει πως δεν είπε ποτέ χαρακτηρίζοντας το πρωτοσέλιδο Fake News. Με τη σειρά του ο πρωθυπουργός, αρεσκόμενος σε νεολογισμούς, απέδωσε την κριτική που γίνεται στην κυβέρνηση όχι απλά σε Fake News, αλλά σε «Απελπισμένες Ειδήσεις», όσων κατά τη γνώμη του θέλουν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα η οποία κατά τον ίδιο είναι θετική. Παλιά ορίζαμε τη διαδικασία σαν «Ράδιο Αρβύλα», μετά σαν «Fake News» και τώρα σαν «Απεγνωσμένες Ειδήσεις». Είναι κι αυτό μία εξέλιξη της μνημονιακής εποχής.
ΚΩΣΤΑΣ Ν. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ