Θετικά υποδέχονται οι εμπλεκόμενοι φορείς και η κοινότητα των χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών τα όσα προβλέπει το σχέδιο νόμου για τα ναρκωτικά, που παρουσίασε στις αρχές Αυγούστου ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.
Μεταξύ άλλων, όπως σημειώνει το protothema.gr, το νομοσχέδιο προβλέπει την αποποινικοποίηση της ιδιωτικής χρήσης ναρκωτικών, τον εξορθολογισμό των ποινών, για διακίνηση ναρκωτικών ουσιών και την κατοχύρωση του δικαιώματος στη θεραπεία.
Αν και από πολλούς το νομοσχέδιο θεωρήθηκε τολμηρό -ακόμα και επαναστατικό- εκπρόσωποι των θεραπευτικών προγραμμάτων καλωσόρισαν την αποποινικοποίηση, καθώς θεωρούν ότι είναι αποτελεσματικότερο μέτρο, σε σύγκριση με τον εγκλεισμό και η ξεκάθαρη, κλιμακωτή νομική αντιμετώπιση φαίνεται να πείθει για την καλύτερη απόδοση στην μάχη κατά των ναρκωτικών.
«Το περιμέναμε εδώ και αρκετό καιρό, λόγω και της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που συστάθηκε. Αποτελεί μεγάλη πρόοδο και το βλέπουμε πολύ θετικά. Πλέον οι χρήστες θεωρούνται ασθενείς, ενώ η εξάρτηση είναι υποχρεωτικό ελαφρυντικό.
Η θεραπεία αφορά όλα τα εγκλήματα και προβλέπεται υποχρεωτική εξέταση για εξάρτηση, πλην πολύ σοβαρών περιπτώσεων. Το δικαίωμα στην θεραπεία είναι βασικότατος πυλώνας κοινωνικής δικαιοσύνης σε όλες τις προοδευτικές κοινωνίες», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ), Μαρίνα Τερζίδου.
«Η αποποινικοποίηση ελαφρών ναρκωτικών έχει ήδη προβλεφθεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Υπάρχει προφανώς και ένα κίνητρο οικονομικού εξορθολογισμού, αν λάβετε υπόψη ότι οι χρήστες σε θεραπεία κοστίζουν σε χρήματα, το ένα δέκατο των χρηστών στον δρόμο», συμπληρώνει η διευθύντρια του ΕΚΤΕΠΝ.
«Ο νόμος δεν νομίζω να έχει αναδρομική ισχύ. Το σημαντικότερο πάντως είναι να ξεκαθαριστεί εάν θα προβλέπεται η εισαγωγή μεθαδόνης στις φυλακές, αυτή είναι μία κρίσιμη παράμετρος», καταλήγει η κ. Τερζίδου.
Σύμφωνα πάντως με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, τα τελευταία εφτά χρόνια, περίπου το 40% των φυλακισμένων στην Ελλάδα βρίσκονται έγκλειστοι για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών. Το ποσοστό αυτό για το 2010 ανήλθε στο 38% του συνόλου των φυλακισμένων της χώρας, δηλαδή 4.345 τρόφιμοι.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, με βάση τα στοιχεία της αρμόδιας Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην ΕΕ των 27 κρατών-μελών οι χρήστες κάνναβης αγγίζουν τον εντυπωσιακό αριθμό των 70 εκατομμυρίων. Και ενώ η εθνική πολιτική αντιμετώπισης της μάστιγας των ναρκωτικών διαφέρει από κράτος σε κράτος, τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Εξάρτησης από Ναρκωτικές Ουσίες (EMCDDA) και του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι ενδεικτικά της κοινής ευρωπαϊκής κατεύθυνσης που φαίνεται να ακολουθείται.
Η κυρίαρχη τάση στην Ευρώπη των 27 είναι η διάθεση εναλλακτικών θεραπειών και μέτρων, πέραν της ποινικής δίωξης, για περιπτώσεις χρήσης ή κατοχής μικρών ποσοτήτων κάνναβης για προσωπική χρήση και χωρίς επιβαρυντικές προεκτάσεις. Πρόστιμα, προειδοποιήσεις, εξαιρέσεις, δοκιμασίες και συμβουλευτική είναι μέθοδοι που προτιμώνται στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, η κάνναβη συνήθως εμπίπτει σε ειδικό, ελαφρυντικό καθεστώς.
Στο Βέλγιο, η κατοχή κάνναβης για προσωπική χρήση απαγορεύεται, αλλά αντιμετωπίζεται με μία αστυνομική προειδοποίηση, χωρίς περαιτέρω επιπλοκές. Στην Τσεχία, μικρή ποσότητα κάνναβης τιμωρείται, είτε με πρόστιμο, είτε με έγκληση, ενώ η κατοχή μεγάλης ποσότητας κάνναβης ή άλλων ναρκωτικών τιμωρείται με φυλάκιση διάρκειας έως και ενός έτους.
Στη Δανία, τα αδικήματα σχετιζόμενα με την κάνναβη, όπως και με όλα τα υπόλοιπα ναρκωτικά, τιμωρούνται με πρόστιμο ή φυλάκιση έως δύο έτη. Στη Γερμανία η μέγιστη προβλεπόμενη φυλάκιση ανέρχεται στα πέντε έτη, ενώ η τιμωρία συνήθως μειώνεται ή παραβλέπεται εντελώς για περιπτώσεις «αμελητέας» ποσότητας για προσωπική χρήση, ιδίως όταν δεν εμπλέκονται τρίτα μέλη και ανήλικοι.
Στην Ισπανία η κατοχή και χρήση κάνναβης σε δημόσιους χώρους τιμωρείται με μέτρα «διοικητικού χαρακτήρα», ενώ στην Γαλλία η κατοχή τιμωρείται με φυλάκιση έως και 10 χρόνια, ενώ προβλέπονται εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης με υποχρεωτικά μαθήματα γύρω από τους κινδύνους των ναρκωτικών που καλούνται να πληρώσουν από μόνοι τους οι παραβάτες με κόστος μέχρι και 450 ευρώ, μετά από σχετική δικαστική εντολή.
Στην Κύπρο η κάνναβη θεωρείται ουσία «κατηγορίας Β», για την οποία προβλέπεται ακόμα και ισόβια κάθειρξη για χρήση και το πολύ οχτώ χρόνια φυλάκιση για κατοχή. Στην Ολλανδία η κατοχή ναρκωτικών είναι παράνομη, πλην όμως γίνεται ο διαχωρισμός για ιδία χρήση. Η κατοχή έως 30 γραμ. κάνναβης τιμωρείται με φυλάκιση ενός μηνός ή πρόστιμο 3.350 ευρώ. Γενικά όμως η ιδία χρήση θεωρείται ασήμαντο αδίκημα, ενώ η Ολλανδική κοινωνία είναι μάλλον από τις πιο ανεκτικές στο ζήτημα