Εναν χρόνο πριν, στα ορεινά της Κρήτης. Σε μια υπέροχη γιορτή κρεατοφαγίας, κρασιού, τυριού και φιλοξενίας, κοντά στα μεσάνυχτα, όταν το αλκοόλ είχε κυλήσει στις φλέβες, ακούστηκε ο πρώτος πυροβολισμός. Ακολούθησαν πολλοί. Διαφορετικές κάννες σημάδεψαν στον αέρα πάνω από τον Ψηλορείτη: Δίκαννα, καλάσνικοφ, περίστροφα με άγνωστα ονόματα. Ενα φεστιβάλ με καπνισμένες κάννες. Οι τουρίστες έτρεχαν έντρομοι. Το ίδιο και οι ανυποψίαστοι Αθηναίοι. Οι ντόπιοι γελούσαν. Ο αστυνομικός της περιοχής δεν εμφανίστηκε, δεν θα μπορούσε άλλωστε: όταν στην Κρήτη έχει πανηγύρι, ο νόμος απουσιάζει, και ας σφυρίζουν τα – άσφαιρα μέχρι να σε χτυπήσουν – πυρά πάνω από τα κεφάλια. Ετσι πάει.
Την προηγούμενη Κυριακή, σε ένα χωριό της Κρήτης, στις Αρχάνες, το πανηγύρι του Αφέντη Χριστού είχε φουντώσει. Κόσμος, φαγητό και ψυχαναγκαστική φιλοξενία. Οχι για όλους. Οταν το κλιμάκιο του ΣΔΟΕ εμφανίστηκε το απόγευμα της Δευτέρας, εκδηλώθηκαν κάποιες ήπιες αντιδράσεις στην αποκάλυψη των πρώτων παραβάσεων. Την επομένη οι άνθρωποι του ΣΔΟΕ επέστρεψαν. Αυτή τη φορά οι αντιδράσεις ήταν έντονες. Οι μαγαζάτορες ισχυρίζονται ότι οι ελεγκτές ήταν προκλητικοί και έψαχναν να βρουν με το ζόρι παραβάσεις. Οι ελεγκτές ισχυρίζονταν ότι κανείς δεν έκοβε απόδειξη. Με τη βοήθεια της αστυνομίας, όπως πέρυσι στην Υδρα και πριν από λίγα χρόνια στη Λήμνο, οι ελεγκτές φυγαδεύτηκαν. Η επανάσταση ξεκίνησε;
Υπάρχουν δύο τρόποι ανάγνωσης της ιστορίας. Ο ένας έχει να κάνει με τη γενική δικαιολογημένη αντίδραση της κοινωνίας σε μια ανάλγητη, άδικη και φορομπηχτική πολιτική.
Σύμφωνοι, υπάρχουν περισσότεροι λόγοι να εξεγερθεί κανείς από το να ζει αρμονικά με μια κυβέρνηση η οποία ξέρει μόνο να εφαρμόζει παράλογα μέτρα, υποθηκεύοντας στην ουσία το ίδιο το μέλλον της. Σύμφωνοι, ένας λειτουργός του κράτους που κάνει λόγο για πρόστιμα αυτή την εποχή δεν γίνεται εύκολα δεκτός σε ένα πανηγύρι. Σύμφωνοι, τον Αύγουστο, που παλιά δεν είχε ειδήσεις αλλά τώρα έχει μόνο αντεγκλήσεις, καλό θα ήταν να χαλαρώναμε λίγο. Σύμφωνοι, το να σου κουνάει το δάχτυλο ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος που συνελήφθη να διορίζει τη σύντροφό του εν μέσω Αρμαγεδδώνος ανεργίας (και δεν παραιτήθηκε καν) δεν ηρεμεί τα νεύρα σου. Σύμφωνοι, όλοι έχουμε τα μικρά μας δίκια και τις μεγάλες μας βεβαιότητες που, όταν ενώνονται, δημιουργούν μια οχλοβοή άρνησης.
Αλλά, για μισό λεπτό. Ολο αυτό είναι αντίσταση ή κουτσαβακισμός; Περήφανη πράξη εναντίον των παράλογων μέτρων ή μικροαστική προάσπιση των μικροσυμφερόντων μας; Ηρωισμός ή λαμογιά; Οι εξεγερθέντες μοιάζουν με ήρωες της αντιφορολογικής επανάστασης ή φέρνουν φυσιογνωμικά προς την αξύριστη ασεβή αγένεια του ιδιοκτήτη εκείνου του μπουζουξίδικου στη Χαλκιδική που άνοιξε παρά το λουκέτο του ΣΔΟΕ, «γιατί έτσι»;
Και είναι τυχαίο ότι ένα κεφάλαιο της ανυπακοής γράφτηκε στο πιο όμορφο μέρος της Ελλάδας, την Κρήτη; Η Κρήτη, εδώ και γενιές, ζει μεταξύ επανάστασης και εναγκαλισμού με το κράτος. Η ρητορική της ανεξαρτησίας, η αυτονόητη αίσθηση αυτονομίας του υπέροχου αυτού τόπου σε συνδυασμό με τις διηγήσεις της Αντίστασης δημιουργούν ένα περίεργο κράμα.
Από τη μία, περηφάνια. Από την άλλη, διαρκείς επαφές με το κράτος, με τις πολιτικές οικογένειες που βασιλεύουν στο νησί, με τις ανέγγιχτες βαρονίες της, τους δήθεν αφοπλισμούς στις βεντέτες, οι οποίες συνεχίζονται όπως τον 19ο αιώνα, και ευνοϊκή μεταχείριση επιφανών Κρητικών. Από τη μία η μοναδική φυσική ομορφιά, από την άλλη τα Porsche τζιπ χωρίς πινακίδες στα ορεινά χωριά. Γιατί χωρίς πινακίδες; «Γιατί έτσι».
Η Κρήτη είναι το πιο όμορφο μέρος της Ελλάδας. Είναι, όμως, και ανά περιοχές ένα ανυπότακτο χωριό Γαλατών, χωρίς τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ανυπακοή. Μια καλομαθημένη όμορφη γυναίκα που έχει μάθει μόνο να δέχεται φιλοφρονήσεις, να μην έχει υποχρεώσεις, να φωνάζει όποτε θέλει και να ζει με τις βεβαιότητες του παρελθόντος.
Το ζήτημα στην πραγματικότητα δεν είναι το ΣΔΟΕ. Δεν είναι οι αποδείξεις. Ούτε ο σεβασμός σε μια κυβέρνηση που δεν σέβεται τους πολίτες της. Το ζήτημα είναι τις στιγμές της οργής να σκεφτείς λίγο προτού φωνάξεις. Αν η ειλικρινής αυτοκριτική σου σε κάνει να θες ακόμη να διαμαρτυρηθείς, κάν\’ το, πιθανότατα έχεις δίκιο. Διαφορετικά, το να φωνάζεις απλώς για να φωνάζεις αποδυναμώνει τη φωνή σου και υποθηκεύει τις μελλοντικές αντιδράσεις σου. Σε κάνει να μοιάζεις κάπως με εκείνους που, έναν χρόνο πριν, πυροβολούσαν χωρίς λόγο. Νόμιζαν ότι υπηρετούσαν μια προαιώνια μαγκιά, ενώ στην πραγματικότητα ήταν επικίνδυνα, κακομαθημένα και μεθυσμένα παιδάκια με φονικά παιχνίδια στα χέρια.
Θεοδωρόπουλος Δημήτρης
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 18 Αυγούστου 2013